Παρασκευή 5 Οκτωβρίου 2012

Σενάρια ρωσοτουρκικού «θερμού επεισοδίου» με αφορμή τη Συρία

Το φόβο η εμφύλια σύρραξη στη Συρία να παρασύρει την Τουρκία και τη Ρωσία σε θερμό επεισόδιο επισημαίνουν οι γεωπολιτικοί αναλυτές. Το γεωστρατηγικό παζλ περιπλέκεται ακόμη περισσότερο μετά την απόφαση της Τουρκίας να εισβάλλει στη Συρία αν αυτό κριθεί απαραίτητο. Μετά τη δημόσια συγγνώμη της Δαμασκού και τις δηλώσεις του Ρώσου υπουργού Εξωτερικών Σερκέι Λαβρόφ περί αυτοσυγκράτηση, η Τουρκία φαίνεται να χειρίζεται πιο ψύχραιμα το θέμα. Με τη Μόσχα να στηρίζει απροκάλυπτα τον πρόεδρο Μπασάρ αλ Ασαντ και το καθεστώς του, η Άγκυρα εκτιμά ότι μια ενδεχόμενη εισβολή στη Συρία, όσο και αν δικαιολογείται τόσο εσωτερικά όσο και διεθνώς, είναι ικανή να προκαλέσει θερμό επεισόδιο με τη Ρωσία.
Παράλληλα, η Τουρκία δείχνει να ανησυχεί για το ενδεχόμενο να αποκτήσουν αυξημένη ισχύ οι περίπου δύο εκατομμύρια Κούρδοι της Συρίας οι οποίοι σε συνεργασία με τους ομοεθνείς τους σε Ιράκ και Τουρκία είναι ικανοί να αποσταθεροποιήσουν τα ευαίσθητα νότια σύνορά της. Την ίδια ώρα ένταση και ανησυχιά προκάλεσε δήλωση «στρατηγού» των αντικαθεστωτικών της Συρίας ο ο οποίος ισχυρίστηκε μιλώντας στο κανάλι Αλ Αραμπίγια ότι «Ρώσοι βρίσκονται πίσω από την κατάρριψη τουρκικού Φάντομ» που συνετρίβη στη Μεσόγειο ανοικτά της Συρίας στις 22 Ιουνίου. Ο ίδιος δεν στήριξε τη θέση του με κάποιες αποδείξεις αλλά η δήλωσή του και μόνο ενισχύει τις ανησυχίες ότι οι αντικαθεστωτικοί επιδιώκουν να «σπρώξουν» στην πολεμική βία τη Ρωσία αναβιώνοντας τις ρωσοτουρκικές συγκρούσεις.
Μία προέλαση των Τούρκων στη βόρεια Συρία για τη δημιουργία «ζώνης ασφαλείας» κατά μήκος των συνόρων, όπως η αντίστοιχη που επί δεκαετίες προσπαθούσαν να εδραιώσουν οι Τούρκοι στρατηγοί στο βόρειο Ιράκ, θα μπορούσε να προκαλέσει άμεση είτε έμμεση απάντηση της Ρωσίας η οποία ως γνωστόν διατηρεί ναυτική βάση στην παραθαλάσσια συριακή πόλη Ταρτούς (είναι η ελληνιστική, ρωμαϊκή και βυζαντινή πόλη Αντάραδος). Η εν λόγω βάση αποτελεί το μοναδικό στρατιωτικό λιμάνι του ρωσικού πολεμικού ναυτικού  στη Μεσόγριο και είχε παραχωρηθεί στο Κρεμλίνο από τον πατέρα του Μπασάρ αλ Άσαντ, Χαφέζ το 1971 σε αντάλλαγμα της διαγραφής μεγάλου μέρους του χρέους της Συρίας προς την ΕΣΣΔ.
Όπως αναφέρουν ισραηλινές στρατιωτικές πηγές στην εφημερίδα «The Sunday Times», «πριν από τρία χρόνια η Ρωσία είχε πουλήσει στον Ασαντ πολλά σύγχρονα αντιαεροπορικά πυραυλικά συστήματα. Δεν πρέπει να εκπλαγούμε αν αποδειχτεί ότι Ρώσοι ειδικοί βρίσκονταν πίσω από τα χέρια που πυροδότησαν αυτά τα συστήματα - αν δεν πάτησαν και οι ίδιοι οι Ρώσοι τα κουμπιά...»
Μάλιστα όπως αναφέρει η βρετανική εφημερίδα η κυβέρνηση του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν σχεδιάζει την αποστολή κι άλλων πολεμικών πλοίων στην περιοχή προκειμένου να δώσει ένα αυστηρό μήνυμα στην Τουρκία, παρά το γεγονός ότι ο ναύσταθμος έχει περιορισμένη χωρητικότητα και μπορεί να εξυπηρετήσει μόνο τέσσερα μεσαίου μεγέθους πλοία.
Επισήμως πάντως οι δύο πλευρές προσπαθούν να κατευνάσουν τους τόνους. Η Ρωσία απειλεί με άσκηση βέτο στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ για να αποτραπεί οποιαδήποτε εισβολή «τύπου Λιβύης» στη Συρία ενώ και η Τουρκία αντιλαμβάνεται τη στρατηγική σημασία που έχει για την ίδια η διατήρηση των καλών σχέσεων με τη Μόσχα.
Εξάλλου οι δύο χώρες συνεργάζονται από καιρό σε ενεργειακό επίπεδο, με αγωγούς πετρελαίου και φυσικού αερίου. Γι' αυτό και ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ έσπευσε να χαρακτηρίσει «ατύχημα» την προσβολή τουρκικού εδάφους από τον κυβερνητικό στρατό της Συρίας, ενώ η κυβέρνηση του Τούρκου πρωθυπουργού Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν «διευκρίνισε» σε όλους τους τόνους ότι το πράσινο φως που άναψε το τουρκικό κοινοβούλιο για επιχειρήσεις επί συριακού εδάφους «δεν ισοδυναμεί με κήρυξη πολέμου».