Στην ενημερωτική ημερίδα που διοργάνωσε προ ημερών η
Ειδική Υπηρεσία Πολιτισμού και Τουρισμού της Γ.Γ. Πολιτισμού, με θέμα «Δράσεις
τομέα Πολιτισμού στο ΕΣΠΑ – Πορεία υλοποίησης και μελλοντικές προοπτικές»,
μάθαμε την επίσημη (;) θέση της διοίκησης για τα οθωμανικά μνημεία.
Στην εκδήλωση η γ.γ. ΠολιτισμούΛίνα Μενδώνη ενημέρωσε για την
πορεία υλοποίησης δράσεων τομέα Πολιτισμού στο ΕΣΠΑ, αναφέροντας μεταξύ άλλων έργων
και τα οθωμανικά μνημεία. Μίλησε για 25,5 εκ. κοινοτικών προγραμμάτων για την
αποκατάσταση οθωμανικών μνημείων αλλά και για 12 οθωμανικά μνημεία που
αποκαταστάθηκαν με 13,5 εκ. από το 3ο ΚΠΣ. «Σήμερα στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ
εκτελούνται στο Αιγαίο, τη Θράκη, τη Μακεδονία και την Κρήτη 9 έργα
προϋπολογισμού 12 εκ. ευρώ, με κορυφαία την αποκατάσταση του Τεμένους Βαγιαζήτ
στο Διδυμότειχο» είπε η Γενική Γραμματέας. Και γιατί τα αναστηλώνουμε;
Επειδή, όπως είπε η κ. Μενδώνη:
«Η Ελλάδα έχει το προνόμιο να φιλοξενεί τον ανθρώπινο
πολιτισμό σε μία αδιάρρηκτη συνέχεια, από την παλαιολιθική εποχή μέχρι τις
μέρες μας. Έχει το προνόμιο να φιλοξενεί μνημεία μίας τεράστιας ποικιλίας και
ενός ανυπολόγιστου πλούτου. Και τα οθωμανικά μνημεία αποτελούν ιστορικά
τεκμήρια μιας εποχής. Οι όποιες αντιρρήσεις ακούγονται για τη φροντίδα και τη
μέριμνα που η Πολιτεία, δια της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας δείχνει σε αυτά, δεν
λαμβάνουν υπόψη τους ούτε το διεθνές περιβάλλον, ούτε την ιστορική και
αρχαιολογική ιδιαιτερότητα της χώρας. Όπως λέξεις παρεισέφρυσαν
και αφομοιώθηκαν στην ελληνική γλώσσα υποδηλώνοντας την οθωμανική
παρουσία, έτσι και τα αντίστοιχα αρχιτεκτονήματα διατηρήθηκαν, ενσωματώθηκαν
και αφομοιώθηκαν στο ελληνικό τοπίο ως υπόμνηση μιας ιστορικής περιόδου του
ελληνισμού. Υποχρέωσή μας και επιθυμία μας είναι να προστατεύσομε εμείς οι
ίδιοι τα οθωμανικά μνημεία της χώρας μας. Αυτό άλλωστε επιβάλλει και επιτάσσει
το ισχύον θεσμικό πλαίσιο: την ισότιμη μεταχείριση των μνημείων. Με τον τρόπο
αυτό ικανοποιείται μια από τις βασικές απαιτήσεις των σύγχρονων μορφών
προστασίας και γίνεται σεβαστή η διαχρονική και «διαφορετική» διάσταση της
πολιτιστικής κληρονομιάς. Αυτό άλλωστε περιμένομε και απαιτούμε να πράττει η γειτονική
χώρα για τα χριστιανικά μνημεία που βρίσκονται στην επικράτειά της. Και,
βέβαια, τα μνημεία αυτά, τα οθωμανικά, δεν πρόκειται να τα χαρίσουμε ούτε σε
πρόθυμους χρηματοδότες άλλων κρατών, ούτε σε άγνωστης προέλευσης και
αδιάγνωστων προθέσεων ιδιώτες».
Με την ευκαιρία λοιπόν αυτήν ας εκθέσουμε και πάλι την
άποψή μας για το ζήτημα. Η «αδιάρρηκτη» συνέχεια που λέει η κ. Μενδώνη μαρτυρεί
ακριβώς έναν πολιτισμό ελληνικό, δεν πρόκειται για πολιτισμικές εκφράσεις
άσχετες μεταξύ τους. Βεβαίως τα οθωμανικά μνημεία είναι τεκμήρια μιας
εποχής, αλλά αυτό δεν τα εντάσσει αναγκαστικά στα διατηρητέα μνημεία, ούτε
και στην πολιτιστική παραγωγή μας. Αντιθέτως, είναι τεκμήρια της φοβερής
καταστροφής που υπέστη ο ελληνικός πολιτισμός οπουδήποτε πάτησε το τούρκικο
ποδάρι. Προσοχή, όχι το ποδάρι του οιουδήποτε κατακτητή αλλά του Οθωμανού
Τούρκου συγκεκριμένα. Κι ένας αδαής γνωρίζει τι ανάπτυξη πολιτιστική είχε ο
ελληνισμός κάτω από τους Ρωμαίους ή αργότερα υπό τους Βενετούς (βλ. Κρήτη,
Επτάνησα…) καιτι καταθλιπτική καθυστέρηση επήλθε με την κυριαρχία της ασιατικής
κατάρας.
Εμείς αυτήν την ιστορική ιδιαιτερότητα γνωρίζουμε και
κατανοούμε, το διεθνές περιβάλλον είναι ένα άλλο, πολιτικό πρόβλημα, που
δεν περιμένουμε βεβαίως να το λύσουν οι φελλοί που μας κυβερνάνε. Επίσης, το
παράδειγμα των τούρκικων λέξεων που χρησιμοποιείται είναι ατυχές: κανένας δεν
λέει σήμερα χαζίρι, κοσάζω, ζαπτιές, οντάς, μουκατάς κτλ, γιατί ακριβώς οι
Έλληνες στην απελευθερωμένη πατρίδα τους ξεβρώμισαν την καθομιλουμένη από τα
περισσότερα λεκτικά απομεινάρια της Τουρκοκρατίας – όπερ και επιβάλλεται και
για τα κτιστά της απολειφάδια. Πλην ευαρίθμων εξαιρέσεων που μπορούν να
γίνουν μουσεία, όλα τ’ άλλα είναι για κατεδάφιση (που …λύνει και το πρόβλημα με
τις παρεμβάσεις τρίτων). Ποιαν διάσταση της πολιτισμικής μας κληρονομιάς
πρεσβεύει για παράδειγμα ένα τέμενος το οποίο έκτισε ο κατακτητής της τάδε
πόλης, ευχαριστώντας τον Αλλάχ για την επιτυχία του εκείνη; Όσο για την
νύξη περί αμοιβαιότητας με την Τουρκία, μόνο ως κακόγουστο ανέκδοτο μπορεί να
εκληφθεί.
Προξενείο Στοπ
infognomonpolitics.blogspot.gr