Τήν Κυριακὴ 16 Φεβρουαρίου 2014 λίγοι (γύρω στοὺς 70) ἀλλὰ
τολμηροὶ Βορειοηπειρῶτες καὶ Ἑλλαδίτες ἔδωσαν τὸ παρὸν στὴν λιτὴ ἀλλὰ
συγκινητικὴ ἐκδήλωση ποὺ πραγματοποιήθηκε στὴν Κρανιὰ Δελβίνου καὶ στὸ προαύλιο
τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ τοῦ Ἁγίου Γεωργίου, ὅπου εἶναι τοποθετημένο τὸ μνημεῖο τοῦ
Ἐξαίρετου Ὁπλαρχηγοῦ τῆς Ἠπείρου Θύμιου Λιώλη, ὥστε νὰ τιμήσουν τὴν συμπλήρωση
τῶν 100 χρόνων ἀπὸ τὴν ἀνακήρυξη τῆς Αὐτονομίας τῆς Βορείου Ἠπείρου στὶς 17
Φεβρουαρίου 2014.
Ἀπὸ τὴν προηγουμένη ὑπῆρχε ἕνα κλίμα τρομοκράτησης ἀπὸ τὶς
ἀλβανικὲς ἀρχὲς μὲ τὴν σύλληψη τοῦ 28χρονου Φίλιππου Δημογιάννη στὴ Χιμάρα ὅπου
μοίραζε προκηρύξεις γιὰ τὴν ἐπέτειο. Ἀπὸ τὸ βράδυ τοῦ Σαββάτου ἀκόμα καὶ οἱ
φορεῖς ποὺ ἦταν ἀρχικὰ πρόθυμοι νὰ συμμετάσχουν στὴν ἐκδήλωση τῆς Κρανιᾶς, ὅπως
τὸ παράρτημα τῆς Ὁμόνοιας Ἁγίων Σαράντα, ἔδειχναν σημάδια ὑποχώρησης καὶ....παρόλο ποὺ παρήγγειλαν στεφάνια, δὲν προσῆλθαν τελικὰ νὰ τὰ
καταθέσουν.
Ἀπὸ τὶς 10:30 τὸ πρωὶ τῆς Κυριακῆς ἄρχισαν νὰ
συγκεντρώνονται ἄτομα μπροστὰ ἀπὸ τὸ μνημεῖο τοῦ Ὁπλαρχηγοῦ τοῦ Βούρκου Θύμιου
Λιώλη μὲ τοὺς μικροὺς Ἑλληνόψυχους ἀγωνιστὲς νὰ κάνουν τὴν ἀρχή. Τὸ παρὸν
δίνουν Βορειοηπειρῶτες ἀπὸ τὴν Κρανιά, τὸ Μεσοπόταμο, τὴ Φοινίκη, τὴ Δρόβιανη,
τὸ Ἀλύκο καὶ τὴν πόλη τῶν Ἁγίων Σαράντα
Λίγο μετὰ τὶς 11 τὸ πρωί, ἀφοῦ κατέφτασαν στὸ χῶρο ἄτομα
ποὺ ἦρθαν ἀπὸ τὴν Ἀθήνα, τὴν Πάτρα, τὴ Λάρισα καὶ τὰ Ἰωάννινα εἰδικὰ γιὰ αὐτὴ
τὴν μοναδικὴ ἐκδήλωση, ἄρχισε ἡ ἐπιμνημόσυνη δέηση γιὰ τοὺς Ἀγωνιστὲς τῆς
Αὐτονομίας τοῦ 1914.
Ὁ πατὴρ Χρῆστος μνημονεύει τὸν Πρόεδρο τῆς προσωρινῆς
κυβέρνησης τῆς Αὐτονόμου Πολιτείας τῆς Βορείου Ἠπείρου Γεώργιο Χρηστάκη
Ζωγράφο, τὰ μέλη τῆς κυβέρνησης Μητροπολίτες Δρυϊνουπόλεως Βασίλειο, Βελλᾶς καὶ
Κονίτσης Σπυρίδωνα καὶ Κορυτσᾶς Γερμανό, Ἀλέξανδρο Καραπάνο, Δημήτρη Δούλη καὶ
Ἰωάννη Παρμενίδη καθὼς καὶ ὅλους ὅσους ἀγωνίστηκαν γιὰ τὴν Αὐτονομία τὸ 1914.
Παράλληλα ὅμως μνημόνευσε καὶ μεταγενέστερους ἀγωνιστὲς τοῦ Βορειοηπειρωτικοῦ
ὅπως τὸν Μητροπολίτη Ἀργυροκάστρου Παντελεήμωνα Κοτόκο, τὸν Μητροπολίτη
Κορυτσᾶς Εὐλόγιο Κουρίλα καὶ τὸν Μητροπολίτη Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανὴς καὶ
Κονίτσης Σεβαστιανὸ Οἰκονομίδη.
Εἶναι ἐπίσης χαρακτηριστικὸ ἀπὸ τὴν ἐκδήλωση οἱ μισοὶ ἀπ'
ὅσους παραβρέθηκαν ἀπέφυγαν νὰ φωτογραφηθοῦν ἢ νὰ τοὺς πάρει ἡ κάμερα καὶ ἔβγαλαν
ἑαυτοὺς ἐκτὸς "κάδρου". Μετὰ τὸ τρισάγιο στὴ μνήμη τῶν Ἡρώων τοῦ
1914, ὁ δημοσιογράφος Θεόδωρος Ἀσβεστόπουλος, ἔκανε μία συνοπτικὴ περιγραφὴ τῆς
ἱστορίας τοῦ Αὐτονομιακοῦ Ἀγώνα, ἀρχίζοντας ἀπὸ τὴν ἀπελευθέρωση τῆς ἑνιαίας
Ἠπείρου στοὺς Βαλκανικοὺς Πολέμους τοῦ 1912-'13 καὶ τὴν ὑπογραφὴ τοῦ
Πρωτοκόλλου τῆς Φλωρεντίας (17-12-1913). Ἰδιαίτερη μνεία ἔγινε στὴν ὀργάνωση
τῶν Βορειοηπειρωτῶν μὲ τὶς Ἐπιτροπὲς Ἐθνικῆς Ἀμύνης τὴν διακήρυξη τῆς Αὐτονόμου
Ἠπείρου καὶ τὸ τελετουργικό της ἀνακήρυξης τῆς ἀνεξαρτησίας στὶς 17 Φεβρουαρίου
1914 στὸν ποταμὸ Δρίνο. Τέλος ἔγινε ἀναφορὰ στὴν ὑπογραφὴ τοῦ Πρωτοκόλλου τῆς
Κερκύρας μὲ τὸ ὁποῖο ἀναγνωριζόταν αὐτονομία στὴ Β. Ἤπειρο (19-5-1914), στὴν
ἐπιστροφὴ τοῦ Ἑλληνικοῦ Στρατοῦ στὴν περιοχὴ (Ὀκτώβριος 1914) καὶ στὴν μοναδικὴ
ἕως σήμερα συμμετοχὴ τῶν Βορειοηπειρωτῶν στὶς ἑλληνικὲς βουλευτικῶν ἐκλογῶν ἀπὸ
τὴν ἰδιαίτερη πατρίδα τοὺς ἐκλέγοντας ἀντιπροσώπους γιὰ τὴν Βουλὴ τῶν Ἑλλήνων
τὸν Δεκέμβριο τοῦ 1915.
Ὁ πρόεδρος τῆς Νεολαίας Βορειοηπειρωτῶν Ἀχαϊας Σταῦρος
Γκίνος ἀνέλυσε τὴ σημερινὴ πτυχὴ τοῦ Βορειοηπειρωτικοῦ ὑπὸ τὸ πρίσμα τοῦ
Αὐτονομιακοῦ Ἀγώνα.
Ἀναφέρθηκε συγκεκριμένα στὶς καταπατήσεις ποὺ δέχεται
σήμερα ὁ Ἑλληνισμὸς τῆς Βορείου Ἠπείρου, σὲ αὐτὰ ποὺ κέρδισαν γειτονικὲς
μειονότητες στὰ Βαλκάνια ὕστερα ἀπὸ διαρκῆ ἀγώνα, ἀλλὰ καὶ στὰ παραδείγματα
ἐθνικῶν μειονοτήτων ἀνὰ τὴν Εὐρώπη ποὺ ἀπολαμβάνουν καθεστὼς Αὐτονομίας. Ἡ
ἀλλοίωση τοῦ πληθυσμοῦ στὶς ἀμιγῶς ἑλληνικὲς περιοχές, ἡ ἐλαχιστοποίηση τῆς
ἑλληνικῆς γλώσσας στὰ σχολεῖα ὅσο ἀνεβαίνουν οἱ τάξεις, ἡ ὑφαρπαγὴ τῆς
ἰδιοκτησίας τῶν Ἑλλήνων, τὸ μπαρὰζ διαρρήξεων στὰ χωριὰ καὶ ἄλλα πολλὰ ἦταν
μερικὰ ἀπὸ τὰ σημεῖα ποὺ ἑστίασε ὁ κ. Γκίνος, μὲ κυριότερό τα ἀπαράδεκτα
ἀποτελέσματα τῆς ἀλβανικῆς ἀπογραφῆς τοῦ 2011 ποὺ παρουσίασαν μόλις σὲ 24.000
τοὺς Ἕλληνες σὲ ὅλη τὴν ἐπικράτεια.
Ὁ πρόεδρος τῆς ΝΕΒΑ σημείωσε στὸ τέλος ὅτι ἡ Ἐθνικὴ
Ἑλληνικὴ Κοινότητα δὲν εἶναι ἀντίθετη μὲ τὴν ἔνταξη τῆς Ἀλβανίας στὴν Εὐρωπαϊκὴ
Ἕνωση, ὑπὸ τὴν προϋπόθεση ὅμως νὰ γίνουν ἀπολύτως σεβαστά τα δικαιώματα τῶν
Βορειοηπειρωτῶν ἀπὸ τὸ ἀλβανικὸ κράτος.
Στὴ συνέχεια πραγματοποιήθηκε ἡ κατάθεση στεφάνων στὸ
Μνημεῖο τοῦ Ὁπλαρχηγοῦ τοῦ Βούρκου Θύμιου Λώλη, ὁ ὁποῖος ἔδωσε τὸ παρὼν σὲ
ὅλους τους ἐθνικοὺς ἀγῶνες γιὰ τὸν Ἑλληνισμό, ἀπὸ τὴν τοπικὴ ἀντίσταση στοὺς
μπέηδες καὶ τὸν Μακεδονικὸ Ἀγώνα δίπλα στὸν Παῦλο Μελά, τοὺς Βαλκανικοὺς
Πολέμους καὶ τὴν Αὐτονομία, μέχρι τὴν Ἐθνικὴ Ἀντίσταση μέσα ἀπὸ τὸ Μέτωπο
Ἀπελευθέρωσης Βορείου Ἠπείρου.
Στεφάνια κατέθεσαν:
- ὁ κ. Βαγγέλης Παπαχρῆστος, δημοσιογράφος, συγγραφέας,
ἐκπαιδευτικὸς καὶ ἱστορικὸ στέλεχος τῆς Ὁμόνοιας (εἰς ἐκ τῶν πέντε
φυλακισθέντων τὸ 1994), ἐκ μέρους τῆς Ἐπιτροπῆς Ἐθνικῆς Μνήμης
Βορειοηπειρωτικοῦ Ἀγώνα.
- ὁ κ. Θωμὰς Ζιούλης ἐκ μέρους τῶν θιγμένων, πολιτικῶν
κρατουμένων καὶ ἐξορισθέντων ἐπὶ κομμουνιστικοῦ καθεστῶτος
- ὁ κ. Ὀδυσσεὰς Μπόρος, πρόεδρος τοῦ Συνδέσμου
Βορειοηπειρωτῶν Θεσσαλίας "Ὁ Πύρρος" ἐκ μέρους τοῦ σωματείου
- ὁ κ. Σταῦρος Γκίνος, πρόεδρος τῆς Νεολαίας
Βορειοηπειρωτῶν Ἀχαϊας, ἐκ μέρους τοῦ σωματείου.
Στεφάνια παρήγγειλαν ἐπίσης ὁ γενικὸς πρόεδρος τῆς Ὁμόνοιας
Βασίλης Μπολάνος καὶ ὁ πρόεδρος Ὁμόνοιας Ἁγίων Σαράντα Λάμπης Παντέχης ἐκ
μέρους τοῦ παραρτήματος, οἱ ὁποῖοι ὅμως δὲν παρέστησαν τελικὰ ἀφοῦ ἀπὸ τὴν
προηγούμενη μέρα εἶχαν σημάνει ἄτακτη ὑποχώρηση.
Παρόλα αὐτὰ ὅμως, ἀφοῦ δὲν ἔδωσαν ἐντολὴ γιὰ ἀκύρωση τῆς
κατάθεσή τους, τὰ στεφάνια τοποθετήθηκαν στὸ Μνημεῖο, τὸ μὲν τοῦ προέδρου τῆς
Ὁμόνοιας ἀπὸ τὸν πρώην Ἔπαρχο Μεσοποτάμου Βασίλη Καλυβὰ καὶ αὐτὸ ἀπὸ τὸ
παράρτημα Ὁμόνοιας Ἁγίων Σαράντα ἀπὸ τὸν κ. Σπύρο Παππά.
Ἡ ἐκδήλωση ὁλοκληρώθηκε μὲ ἑνὸς λεπτοῦ σιγὴ καὶ τὴν
ἀπόδοση τοῦ ἑλληνικοῦ ἐθνικοῦ ὕμνου, ὑπὸ τὰ συνθήματα "Ζήτω ἡ 17η
Φεβρουαρίου 1914" καὶ "Τιμὴ καὶ δόξα στοὺς ἀθάνατους ἥρωες τοῦ
Βορειοηπειρωτικοῦ Ἀγώνα".
Στὴν ἀναμνηστικὴ φωτογραφία διακρίνονται μεταξὺ ἄλλων, ὁ
σύγχρονος ἥρωας τοῦ Βορειοηπειρωτικοῦ Βαγγέλης Παπαχρῆστος, ὁ ἐκπρόσωπος τῶν
θιγμένων Θωμὰς Ζιούλης, οἱ πρόεδροι τῆς Νεολαίας Βορειοηπειρωτῶν Ἀχαϊας καὶ
Σύνδ. Βορειοηπειρωτῶν Θεσσαλίας, Σταῦρος Γκίνος καὶ Ὀδυσσέας Μπόρος ἀντίστοιχα,
τὸ μέλος τοῦ Γέν. Συμβουλίου τῆς Ὁμόνοιας Λεωνίδας Παππᾶς, στελέχη τῆς ΣΦΕΒΑ
Ἰωαννίνων, καθὼς καὶ ὁ ἀνιψιὸς τοῦ Χιμαραίου ἐθνομάρτυρα Ἀριστοτέλη Γκούμα.
Μὲ τὸ πέρας τῆς τελετῆς ἀκολούθησε κέρασμα στὸ παρακείμενο
καφενεῖο τοῦ χωριοῦ, ὅπου συζητήθηκε ἡ σημερινὴ κατάσταση τοῦ Βορειοπειρωτικοῦ
Ζητήματος.