Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ
Μπαράκ Ομπάμα και ο Τούρκος Πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν διεξάγουν κοινή
συνέντευξη Τύπου στην Ουάσιγκτον, 16 Μαΐου 2013.
(Φωτ. REUTERS / Kevin Lamarque)
(Φωτ. REUTERS / Kevin Lamarque)
Serdar Turgut στο ALMONITOR (Μέση Ανατολή) (μτφ. Κριστιάν)
Αφού εξακολουθεί να υφίσταται πολιτική και κοινωνική
αναταραχή στην Τουρκία, η αμερικανική κυβέρνηση έχει αρχίσει να λαμβάνει μέτρα
για να υποβαθμίσει την επιρροή και το ρόλο της Τουρκίας στην περιοχή. Παρά
το γεγονός ότι δεν υπάρχουν σημαντικές ορατές αλλαγές στην αμερικανική πολιτική
αυτή τη στιγμή, οι αλλαγές γίνονται εμφανείς σε ορισμένα ζητήματα που δεν
φαίνεται να είναι αλληλένδετα.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες εργάζονται σε ρυθμίσεις που θα
μπορούσαν να αποτελέσουν εναλλακτικές λύσεις στην Τουρκία. Λόγω της
παγκόσμιας αλλαγής του κλίματος, οι υδάτινοι πόροι -ειδικά στην περιοχή μας-
έχουν καταστεί ύψιστης σημασίας.
Το Ισραήλ οδηγεί τον κόσμο στην τεχνολογία αφαλάτωσης. Όμως, παρ 'όλες τις αμερικανικές
προσπάθειες και παρεμβάσεις, η Τουρκία δεν ακολούθησε την προτεινόμενη πορεία
και δεν έλαβε μέτρα για την εξομάλυνση των σχέσεων της με τη χώρα αυτή.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ πήραν αυτό το γεγονός
σαν ευκαιρία να παίξουν το ιρανικό χαρτί. Τα μηνύματα από το Ιράν δείχνουν
ότι μπορεί να είναι πρόθυμο να αποτελεί ένα μοντέλο του μετριοπαθούς Ισλάμ,
τώρα που οι ελπίδες για την Τουρκία και την Αίγυπτο έχουν ελαττωθεί.
Αν αυτό θα λειτουργήσει ή όχι είναι ακόμη άγνωστο, αλλά
είναι βέβαιο ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν ένα τέτοιο σχέδιο. Για τη
Τουρκία, είναι σημαντικό να μάθει αν υπάρχει πράγματι τέτοιο αμερικανικό
πρόγραμμα.
Σε αυτό το πλαίσιο, το Ισραήλ ετοιμάζεται να ξεκινήσει ένα
κοινό πρόγραμμα με το Ιράν για την αφαλάτωση θαλασσινού νερού για να
προμηθεύσει το Ιράν με πόσιμο νερό. Ενώ ο καθένας παραδέχεται ότι οι
υδάτινοι πόροι στην περιοχή θα είναι πιο πολύτιμοι κατά τα προσεχή έτη, ένα
βήμα από τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ να προμηθεύσει το Ιράν με ένα
τέτοιο ζωτικό στοιχείο θα μπορούσε να θεωρηθεί ως πρόδρομος των πολιτικών
αλλαγών στην περιοχή.
Ενώ το Ιράν εισέρχεται σε κοινά σχέδια με το Ισραήλ,
βελτιώνοντας τους δεσμούς του με τις Ηνωμένες Πολιτείες και στέλνοντας μέτρια μηνύματα στον κόσμο, η Τουρκία επιμένει
σε πιο ριζοσπαστική και σκληρή γραμμή.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν επεκτείνει εδώ και κάποιο
καιρό τις αρμοδιότητες της πρεσβείας τους στο Ερεβάν. Το μέγεθος μιας
πρεσβείας θεωρείται ως μια ένδειξη της σημασίας που καταβάλλεται στη χώρα
υποδοχής και της ποικιλίας των λειτουργιών που θα αναλάβει αυτή η
πρεσβεία. Μια πηγή που γνωρίζει σχετικά καλά τα ζητήματα αυτά μου είπε ότι
οι Ηνωμένες Πολιτείες σκέφτονται να χρησιμοποιούν το Ερεβάν ως κόμβος
πληροφοριών για την περιοχή. Αυτό με κάνει να πιστεύω ότι δεν έχουν πολλές
ελπίδες στην Τουρκία, η οποία στο παρελθόν είχε συνεργαστεί πλήρως στο τομέα
των πληροφοριών με τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ, και ότι υπάρχει
αναζήτηση για εναλλακτικές λύσεις.
Αυτό που δεν είναι δύσκολο να καταλάβουμε είναι ότι η
κυβέρνηση των ΗΠΑ έχει αρχίσει να λαμβάνει κάποια παράλληλα μέτρα εναντίον της
Τουρκίας, καθώς οι σχέσεις έγιναν τεταμένες, ειδικά μετά την επίσκεψη στη
Ουάσιγκτον του πρωθυπουργού Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν επιχειρούν ποτέ με ένα και μόνο
σχέδιο σε τέτοια θέματα. Έχουν πάντα ένα σχέδιο Β και Γ. Δηλαδή, αν και
μπορεί να υπάρχει σχέδιο για να σβήσει την Τουρκία από την ατζέντα τους, οι
σχέσεις μπορούν ακόμα να βελτιωθούν και μπορεί να αναπτυχθεί ακόμη μια
ορθολογική διαδικασία.
Το καλύτερο και, για μένα, το πιο σημαντικό σχετικό σημάδι
ήρθε από τη Νότια Κύπρο, αλλά για κάποιο λόγο αγνοήθηκε από τα τουρκικά μέσα
ενημέρωσης.
Ο Νίκος Αναστασιάδης, ο Έλληνας Κύπριος ηγέτης, δήλωσε ότι
μια συμφωνία που θα τερματίσει τη 40-χρόνη διαίρεση της Κύπρος μπορεί να
συμβάλει στη βελτίωση των σχέσεων μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ. Ο
Αναστασιάδης είπε ότι μια συμφωνία στη Κύπρο μπορεί να επιτρέψει στην Τουρκία
να μεταφέρει το φυσικό αέριο που βρέθηκε στην περιοχή σε
άλλες χώρες και σημείωσε ότι η κατασκευή ενός αγωγού προς την Τουρκία ήταν η
φθηνότερη επιλογή.
Έγραψα για αυτό το θέμα πολλές φορές σε αυτήν τη
στήλη. Ένα από τα μεγαλύτερα αποθέματα φυσικού αερίου στον κόσμο,
ανακαλύφθηκε στην Ανατολική Μεσόγειο. Υπό την ηγεσία του Ισραήλ, όλες οι
μεγάλες δυνάμεις έχουν τα μάτια τους προς αυτή τη λεκάνη που ονομάζεται Λεβιάθαν . Οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ
έχουν ήδη λάβει μέτρα για τον έλεγχο αυτού του κοιτάσματος. Οι Έλληνοκύπριοι
εισήλθαν μετά την επιδείνωση των σχέσεων μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας.
Τώρα έχουμε ένα μήνυμα από το εν λόγω μπλοκ που θα
μπορούσε να σημαίνει την επιθυμία να φέρουν την Τουρκία πίσω σε αυτή τη
πτυχή. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτό ήταν ένα μήνυμα που εγκρίθηκε από
τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Με άλλα λόγια, οι Ηνωμένες Πολιτείες εξακολουθούν να
διατηρούν την ελπίδα ότι η Τουρκία θα απαλλαγεί από τις ιδεολογικές εμμονές της
και θα αρχίσει να σκέπτεται τα οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα της, και
προσπαθεί να προωθήσει τη συνεργασία Τουρκίας-Ισραήλ, για τον έλεγχο των
αποθεμάτων φυσικού αερίου.
Πραγματικά χρειαζόμαστε αυτό το είδος συνεργασίας για το
νερό, αλλά το Ιράν παρενέβη για να καλύψει το κενό που μας άφησε πίσω. Αν
προκαλέσουμε ένα κενό για το θέμα του φυσικού αερίου, σίγουρα κάποιος άλλος θα
το συμπληρώσει.
Πιστεύω ότι η Τουρκία θα πρέπει να σφίξει το χέρι που
δίνεται και να ομαλοποιήσει τις σχέσεις της με το Ισραήλ γρήγορα, χωρίς την
επιβολή αυστηρών όρων. Αυτό είναι ό, τι απαιτούν τα συμφέροντα της
Τουρκίας.
Read more: www.al-monitor.com