Μίλησα πρόσφατα με ένα φίλο μου που είναι ελεύθερος
επαγγελματίας στον τομέα της τεχνολογίας. Η αλήθεια είναι ότι, ως μετανάστης
στο εξωτερικό, για το περισσότερο της ενήλικης ζωής μου δεν γνώριζα τις
ακριβείς λεπτομέρειες για το πως φορολογείται ένας αυτοαπασχολούμενος στην
Ελλάδα. Όταν λοιπόν μου εξήγησε με νούμερα και ποσοστά την φορολογία και
εισφορολογία που υπόκειται κάποιος ή κάποια που συντηρεί ατομική επιχείρηση,
στην αρχή δεν τον πίστευα.
Η πρώτη μου αντίδραση ήταν αυτής της δυσπιστίας διότι
αδυνατούσα να δεχτώ εξαρχής ότι ένα κράτος θα προσπαθήσει να πάρει σχεδόν όλο
τον κόπο ενός μη μισθοδοτούμενου εργαζόμενου, αλλά κατάλαβα ότι έπρεπε να το
δεχτώ, διότι αυτή ήταν η οδυνηρή αλήθεια.
Στην χώρα στην οποία ζω και με φιλοξενεί, το Ηνωμένο
Βασίλειο, ένας freelance ή sole trader, όπως αποκαλούνται οι
αυτοαπασχολούμενοι, δεν καταβάλουν φόρους μέχρι τις 10.000 λίρες, πληρώνουν ένα
ελάχιστο ποσό για την εθνική τους ασφάλιση (νοσηλεία και μικρή κρατική σύνταξη)
και μόλις ξεπεράσουν το αφορολόγητο, φορολογούνται σταδιακά με ποσοστά από
περίπου 25% και άνωθεν ανάλογα με τι καθαρό κέρδος καταφέρουν να απολαύουν.
Η ευκολία αυτή δίνει στους εκκολαπτόμενους επιχειρηματίες
την άνεση να αναπτύξουν την επιχείρησή τους και όταν φτάσουν σε σημείο να
βγάζουν αρκετά χρήματα, να συμβάλουν στην κοινωνία με φόρους και όταν
επιθυμούν, να επιλέξουν ένα ιδιωτικό συνταξιοδοτικό πρόγραμμα.
Αφού ένας αυτοαπασχολούμενος δεν απολαμβάνει εργατικά
δικαιώματα, το κράτος προσπαθεί να το δώσει όσο περισσότερο «αέρα» για να
μπορεί να τα βγάζει πέρα. Και λίγοι θα διαφωνήσουν ότι αυτό είναι λάθος.
Μάλιστα, μια ατομική επιχείρηση αν τα πάει καλά, μπορεί να γίνει ΕΠΕ ή ΑΕ και
να δημιουργήσει θέσεις ευκαιρίας και μεγαλύτερες φορολογικές απολαβές για το
κράτος.
Βάση αυτών λοιπόν, όταν πρόσφατα επισκέφτηκα την κουλή
πατρίδα για τις καλοκαιρινές μου διακοπές, οι πληροφορίες που μοιράστηκε μαζί ο
φίλος και ελεύθερος επαγγελματίας με άφησαν άφωνο. Γνώριζα ότι το φορολογικό
και εισφορολογικό σύστημα στην Ελλάδα είναι ακραίο, αλλά όχι και αδιάφορα ληστρικό.
Μου εξήγησε λοιπόν, ότι η φορολογία είναι βάσει τεκμηρίου
– και όχι απολαβών και που με ξενίζει και με αφήνει απορημένο – και επιβάλλεται
ολοκληρωτικά για το τρέχον και επόμενο έτος. Μάλιστα η φορολογία ξεπερνάει το
μισό των απολαβών του!
Επίσης πρέπει να πληρώνει κάτι που λέγεται τέλος
επιτηδεύματος που «επιτρέπει» τον επιχειρηματία να επιχειρεί; Δεν κατάλαβα τότε
και δεν καταλαβαίνω τώρα.
Επίσης, το ταμείο των ελεύθερων επαγγελματιών - ναι, η
Ελλάδα των πολλαπλών ταμείων αντί για ένα συγκεντρωτικό ταμείο εθνικής
ασφάλισης όπως οι υπόλοιπες δυτικές χώρες - απαιτεί πάνω από 300 ευρώ το μήνα
από την πρώτη μέρα!
Το συμπέρασμα για μένα μετά την κουβέντα με το φίλο είναι
ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ ΑΔΥΝΑΤΟ είναι ενήμερος φορολογικά και εισφορολογικά ένας
αυτοαπασχολούμενος αλλά και να μπορεί να συντηρεί την οικογένεια και τρόπο ζωής
του. Διότι και περισσότερα χρήματα να βγάλει – κάτι σχεδόν αδύνατο στην Ελλάδα
της εξαετούς ύφεσης – το φορολογικό σύστημα έτσι πως είναι να του αφαιρέσει
σταδιακά και αυτά.
Άρα η μόνη διαφυγή είναι είτε η μη-δήλωση των απολαβών
στην εφορία ή μη-καταβολή των εισφορών στο ταμείο. Όχι για πλουτισμό, αλλά για
επιβίωση.
Είναι αυτονόητο ότι αυτό που αποκαλείται ελεύθερος
επαγγελματίας και freelancer στον υπόλοιπο ελεύθερο κόσμο είναι δύο εντελώς
διαφορετικά πράγματα. Στην Ελλάδα, ο αυτοαπασχολούμενος, δουλεύει ουσιαστικά
για το κράτος απλά διαλέγοντας τι θα κάνει ενώ στον υπόλοιπο δυτικό κόσμο
δουλεύει για τον εαυτό του.
Είναι εύλογο να πει κάποιος ότι ο ορισμός του ελεύθερου
επαγγελματία στην Ελλάδα έχει μείνει πίσω 50 χρόνια όταν οι αυτοαπασχολούμενοι
ήταν οι υδραυλικοί, ηλεκτρολόγοι, ξυλουργοί, κτλ, δηλαδή επαγγελματίες που δεν
ήταν δυνατό να έχουν άλλο εργοδότη από τον εαυτό τους, είχαν σταθερή πελατεία
λόγω αναγκαιότητας των υπηρεσιών τους και είχαν την δυνατότητα να πληρώνουν
περιοδικά φόρους και εισφορές, όπως οι εισοδηματίες.
Με άλλα λόγια, δεν θεωρούνταν εκκολαπτόμενοι
επιχειρηματίες που κάποια στιγμή θα μεγάλωναν και θα αναπτύσσονταν σε μια
κερδοφόρα εταιρία.
Στο 21ο αιώνα όμως, πολλοί απασχολούμενοι είναι στο χώρο
του ηλεκτρονικού μάρκετινγκ, των διαδικτυακών εφαρμογών και των τεχνολογικών
νεωτερισμών – όπως καλή ώρα το Facebook – και χρειάζονται μερικές φορές μήνα
και χρόνια να αναπτύξουν πελατολόγιο και να βγάλουν κέρδος. Αλλά από την έναρξη
της επιχείρησής του, ο κάθε ελεύθερος επαγγελματίας πρέπει να δίνει ένα κάρο
χρήματα στο κράτος, πριν καν μπορέσει να σταθεί στα πόδια του!
Ουσιαστικά πρέπει να δουλεύουν για να συντηρούν το κράτος
και τις τρέχουσες συντάξεις και παρά την αυτονόητη μη-βιωσιμότητα της
φορολογικής αυτής (αντί) λογικής, που κάνουν τρικλοποδιά ΚΑΙ στον
αυτοαπασχολούμενο αλλά ΚΑΙ στις αναπτυξιακές προοπτικές της χώρας. Και πάραυτα,
η φορολογία και εισφορολογία ανεβαίνει, όσο η κρίση βαθαίνει...
Αλλά η πραγματική μου απορία είναι γιατί στις εκατοντάδες
πορείες και διαδηλώσεις, κυρίως παρόντες είναι αυτοί που ζητούν περισσότερα
χρήματα αντί για αυτούς που απαιτούν λιγότερη φορολογία.
Η Ελλάδα πρέπει να έχει το πιο άδικο φορολογικό σύστημα
για τις ατομικές επιχειρήσεις στον δυτικό κόσμο – λέω δυτικό επειδή κάτι
υποσαχάριες χώρες της Αφρικής απαιτούν τόσα χρήματα από τους
αυτοαπασχολούμενους - αλλά σπάνια αυτή η αδικία φαίνεται στην αγανάκτηση σε
πλήθος.
Οι μόνες λογικές απαντήσεις που μπορώ να δώσω είναι ότι:
α) οι ελεύθεροι επαγγελματίες έχουν συνηθίσει στην –
αναγκαστική για επιβίωση πια – φοροδιαφυγή
β) δεν έχουν χρόνο για πορείες όταν πρέπει να δουλεύουν
24/7 για να βγάλουν το μεροκάματο
γ) δεν ξέρουν πως είναι οι φορολογίες στο εξωτερικό και
νομίζουν ότι έτσι δουλεύει ο υπόλοιπος κόσμος
ή δ) έχουν τις φορολογικές βάσεις τους στην Βουλγαρία ή σε
άλλο εξορθολογισμένο φορολογικό καθεστώς και απλά δεν ασχολούνται.
Όπως και να έχει, ο στρουθοκαμηλισμός των πολιτικών στο
θέμα αυτό, είτε από τα αριστερά, είτε από τα δεξιά του πολιτικού φάσματος, απλά
ανακόπτει την πορεία της ενδογενούς επιχειρηματικότητας στην χώρα, κάνοντάς την
πιο άνεργή και πιο εξαρτημένη από εξωτερικό χρηματισμό. Είναι τόσο αυτονόητο
που είναι εκνευριστικό.
Facebook: George Julius Perakis
http://www.o-klooun.com/politiki/giati-den-katevainoun-stous-dromous-oi-eleytheroi-epaggelmaties