Η εσωτερική ουσία της βυζαντινής εκκλησιαστικής μουσικής
διακρίνεται για την απλότητα, την σεμνότητα, την ιεροπρέπεια και το μυσταγωγικό
κλίμα, που δημιουργεί το άκουσμά της. Όσον αφορά δε στην εξωτερική της μορφή, είναι φωνητική
(όχι ενόργανη), μονόφωνη (ταυτόχρονη συμψαλμωδία πολλών φωνών στην αυτή
οξύτητα, στην αυτή μελωδική γραμμή –όχι πολυφωνική) συνοδευομένη από το
λεγόμενο ισοκράτημα ή «ίσον».
Τούτο είναι ένα είδος αρμονίας,απλό, απερίτεχνο και
απερίεργο,λιτό και σεμνό, το οποίον στηρίζεται εις την βάσιν των τετραχόρδων
της μουσικής κλίμακας του ύμνου (ή εις την βάσιν άλλων ήχων, όταν αυτοί
εμπλέκονται εις την μελωδίαν), και διασώζεται δια της φωνητικής παραδόσεως.
Ο σκοπός της ανωτέρω μουσικής είναι καθαρά λατρευτικός και
πνευματικός και συμβάλλει στην λατρευτική ανύψωση και κατάνυξη, τελικά δε και
στην ψυχική τελειοποίηση του ανθρώπου
Οι ήχοι της Βυζαντινής Μουσικής εκφράζουν με το ήθος τους
και υπηρετούν τα εξής ειδικά συναισθήματα ευσεβείας:
Ο Α’ Ήχος χαρά, λαμπρότητα
και μεγαλοπρέπεια. (πρβλ.Πασχαλινούς Ύμνους «Αναστάσεως ημέρα»)
Ο Β’ Ήχος είναι ικετευτικός
και παθητικός προς συναίσθηση αμαρτωλότητας.
Ο Γ’ Ήχος είναι εμβατήριος,
χαρμόσυνος, ως παιάνας νίκης.
Ο Δ’ Ήχος θεωρείται της
Παναγίας. Ήχος γλυκύς. (πρβλ. «Ανοίξω το στόμα μου»)
Ο Πλάγιος του Α’ Ήχος είναι της Δευτέρας Παρουσίας.
Ο Πλάγιος του Β’ Ήχος είναι δραματικός και λυπηρός, του Πάθους.
Ο Πλάγιος του Γ’ Ήχος (ο λεγόμενος Βαρύς) της Ενδόξου Μεταμορφώσεως. (πρβλ. «Μετεμορφώθης εν τω ορει»)
Ο Πλάγιος του Δ’ Ήχος του Θεανθρώπου.
www.askitikon.eu
τα Απηχήματα των Ήχων της Βυζαντινής μουσικής