“Εὐφημήσωμεν οἱ ἐν νόσοις τόν ἰατρόν, οἱ ἐν κινδύνοις τόν ῥύστην, οἱ ἁμαρτωλοί τόν προστάτην, οἱ πένητες τόν θησαυρόν, οἱ ἐν θλίψεσι τήν παραμυθίαν, τόν συνοδίτην οἱ ὁδοιπόροι, οἱ ἐν θαλάσσῃ τόν κυβερνήτην, οἱ πάντες τόν πανταχοῦ θερμῶς προφθάνοντα μέγιστον Ἱεράρχην. Ἐγκωμιάζοντες οὕτως εἴπωμεν, Πανάγιε Νικόλαε, πρόφθασον, ἐξελοῦ ἡμᾶς τῆς ἐνεστώσης ἀνάγκης καί σῶσον τήν ποίμνην σου ταῖς ἱκεσίαις σου” (ἀπό τό Δοξαστικό τῶν Αἴνων τῆς ἑορτῆς τοῦ Ἁγίου Νικολάου)
“Ας μιλήσουμε με ωραίους λόγους όσοι βρήκαν στις αρρώστιες τον ιατρό, όσοι στους κινδύνους αυτόν που τους γλιτώνει, οι αμαρτωλοί αυτόν που τους προστατεύει, οι φτωχοί αυτόν που είναι ο θησαυρός τους, όσοι βρίσκονται σε θλίψεις αυτόν που είναι η παρηγοριά τους, όσοι βαδίζουν τον συνοδοιπόρο, όσοι πλέουν στην θάλασσα αυτόν που είναι ο κυβερνήτης του πλοίου τους, όλοι ανεξαιρέτως αυτόν που παντού και πάντοτε τα προφθαίνει όλα, τον πιο σπουδαίο Ιεράρχη! Αφού λοιπόν τον εγκωμιάσουμε, έτσι να πούμε: Πανάγιε Νικόλαε, πρόφτασε και γλίτωσέ μας και από την ανάγκη στην οποία βρισκόμαστε και σώσε το ποίμνιο σου με τις ικεσίες σου”.
“Γέγονα τά πάντα
τοῖς πᾶσι” αναφέρει ο απόστολος Παύλος. Και αυτός ο λόγος ισχύει για τους
μεγάλους Αγίους και Πατέρες και Ιεράρχες, οι οποίοι φρόντισαν να είναι πανταχού
παρόντες στις ανάγκες του ποιμνίου τους, τόσο τις πνευματικές όσο και τις
υλικές.
Το βλέπουμε στον βίο
του Αγίου Νικολάου, Αρχιεπισκόπου Μύρων της Λυκίας. Άνθρωπος που αγάπησε τον
Θεό νηπιόθεν, που αφιέρωσε την ζωή του στην πίστη, που αξιώθηκε της ιερωσύνης
και της αρχιερωσύνης, που φυλακίστηκε στους μεγάλους διωγμούς, αλλά και γεύτηκε
την φυλακή ξανά επί του Μεγάλου Κωνσταντίνου, όταν στην Πρώτη Οικουμενική
Σύνοδο προσπάθησε με απότομο τρόπο να συνετίσει τον Άρειο και διαπίστωσε ότι η
ανθρώπινη εξουσία απαιτεί να τηρούμε τα δικά της μέτρα και κανόνες, ανεξαρτήτως
διοικούντων. Κι όμως ο Άγιος ελευθερώθηκε χάρις στην θαυματουργική παρέμβαση
της Παναγίας που του επέστρεψε τα διακριτικά του επισκοπικού αξιώματος, το
ωμόφορο και το Ευαγγέλιο, ώστε να καταλάβει και ο αυτοκράτορας, ο Μέγας
Κωνσταντίνος, ότι ο άγιος έχει από τον Θεό μία ιδιαίτερη ευλογία να φτάνει τα
πάντα στα όρια τους, “ίνα πάντως τινάς σώση”. Και τον βλέπουμε να είναι παρών
στις ανάγκες του λαού του για επιβίωση, στον πατέρα που θέλει να αποκαταστήσει
τις κόρες του, στους αξιωματούχους που απειλούνται εξαιτίας της συκοφαντίας να
χάσουν την ζωή τους, στον ταξιδιώτη που κινδυνεύει να χάσει την ζωή του από την
τρικυμία και σε όποιον γενικά έχει ανάγκη τόσο υλική όσο και πνευματική. Ένας
άγιος βγαλμένος από την ζωή και βαλμένος στην ζωή!
Οι άνθρωποι
αισθανόμαστε ότι έχουμε ανάγκη κάποιον ή κάποιους που να γίνονται σημεία
αναφοράς για την πορεία μας. Πέρα από τον εγωισμό μας που μας κάνει να
νομίζουμε ότι τα γνωρίζουμε όλα, με αποτέλεσμα να μην έχουμε ανάγκη από
κανέναν, κάτι που σε περιόδους ενεστώσης ανάγκης το πληρώνουμε ακριβά με τίμημα
μεγάλη μοναξιά και κλειστές πόρτες, οι άνθρωποι διαπιστώνουμε εντός μας την
αδυναμία μας να βρούμε λύσεις, όχι μόνο στα υλικά πράγματα, αλλά και σ᾽ αυτό
που ονομάζουμε νόημα ζωής. Αν ταπεινωθούμε, αν ανοίξουμε την καρδιά μας, τότε
θα βρούμε κάποιον ή κάποιους που να είναι πρόθυμοι να μοιραστούν τις σκέψεις,
τους φόβους, τις αγωνίες μας, όχι κατ᾽ ανάγκην για να μας δώσουν λύτρωση, αλλά
τουλάχιστον να μας κάνουν να αισθανθούμε λιγότερο μόνοι. Και αν αυτόν τον δρόμο
τον συνοδεύει η αναζήτηση της πίστης ως της αλήθειας και του νοήματος της ζωής,
τότε με την βοήθεια των Αγίων μας βρίσκουμε τον Χριστό ως την οδό, την αλήθεια,
την ζωή!
Στον σημερινό
θρίαμβο του εγωισμού ο πολύς κόσμος δεν θα ήθελε να θεωρείται ποίμνιο. Δεν θα
ήθελε να έχει ποιμένα. Παρασυρμένοι από την πληροφορία που βαφτίζουμε γνώση, οι
καρδιές μας μένουν αταπείνωτες. Και τον ρωτάμε, συνήθως με θρασύτητα: Ποιος εσύ
που ξέρεις περισσότερα από εμάς; Ποιος είσαι εσύ που θα θέσεις όρια, που θα
ισχυριστείς ότι ξέρεις τον Θεό και την ζωή καλύτερα από εμάς; Ποιος είσαι εσύ
που δεν νιώθεις ότι έχουμε ο καθένας μας τις ανάγκες, τις δυνατότητες, τον
τρόπο μας, και έρχεσαι να μας μιλήσεις για ένα Πρόσωπο από το χτες, με το οποίο
θα λύσουμε τους λογαριασμούς στην άλλη ζωή; Θέλουμε τον ποιμένα για τις
δύσκολες στιγμές μας και το υπόλοιπο διάστημα τον αφήνουμε στην άκρη. Γιατί να
είμαστε ποίμνιο; Έχουμε προσωπικότητα, γνώμη, ελευθερία. Το ποίμνιο είναι
ταυτισμένο με άβουλα όντα, τα οποία βόσκουν ό,τι τους προσφέρεται και μένουν
στην μάντρα ήσυχα και κάποτε επί σφαγήν.
Για τους Αγίους όμως το ποίμνιο δεν είναι
απρόσωπες υπάρξεις ή συμφεροντολογικές αφορμές επίδειξης εξουσίας. Για τους
Αγίους το ποίμνιο είναι προσωπική σχέση. Όπως ο βοσκός μιλά στο καθένα πρόβατό
του δίνοντάς του όνομα, ζώντας μία σχέση φροντίδας, τρυφερότητας, αγάπης,
έγνοιας, έτσι και ο ποιμένας στην Εκκλησία είναι πανταχού προφθάνων για να
δείξει στον λαό του ότι μετρά η σχέση και όχι η εκμετάλλευση. Μόνο αυτός που
έχει σχέση με τους συνανθρώπους του, τους θεωρεί πλησίον του, δεν μπορεί να
έχει κλειστή την καρδιά στις ανάγκες τους, αλλά και να νοιάζεται για την
μεγαλύτερη που είναι η σωτηρία και η αιωνιότητα.
Βλέπουμε όλοι πού
έχουμε φτάσει ως κόσμος. Παραδεχόμαστε το έλλειμμα ηγεσίας που βιώνουμε.
Άτολμοι και ανέμπνευστοι επικεφαλής, περισσότερο ή λιγότερο καλοί διαχειριστές,
μιμητές άλλων, που επαναλαμβάνουν κλισέ τα οποία άλλοτε τα πιστεύουν και άλλοτε
όχι, αλλά στις κρίσεις κρύβονται ή δεν τηρούν αυτά που ζητούνε από τους άλλους
να τηρήσουν και την ίδια στιγμή έχουν μία οίηση ότι αυτοί είναι και κανείς
άλλος. Ηγέτες που δεν κοπιάζουν στο να πείσουν, να παρουσιάσουν, να
επιχειρηματολογήσουν. Ηγέτες που δεν λένε την αλήθεια. Και την ίδια στιγμή, ενώ
ουσιαστικά αντιμετωπίζουν τον λαό ως άβουλο ποίμνιο, δεν έχουν και την
προσωπική σχέση μαζί του, ώστε να αναπληρώσουν τις όποιες ελλείψεις με την
αγάπη και την συμπάθεια που χαρακτηρίζει αυτόν που μπορεί να μην έχει προσόντα,
το παλεύει όμως!
Ο αταπείνωτος
άνθρωπος δεν ζητά ποιμένα. Ο αταπείνωτος άνθρωπος ψάχνει συνταγές σωτηρίας του,
προγράμματα και οράματα που δεν τον ελευθερώνουν κατά βάθος, αλλά απλά τον
παρηγορούν για όσα έχει, τον βοηθούν να επιβιώσει χωρίς όμως προοπτική. Ο
αταπείνωτος άνθρωπος δεν θα επιτρέψει να γεννηθούν ποιμένες, για να συνεχίσει
να έχει δικαιολογία ότι δεν μπορεί να κάνει αλλιώς. Όμως στην ποίμνη του Θεού
που είναι η Εκκλησία ο Θεός εξακολουθεί να επιτρέπει την φανέρωση Αγίων.
Μιμητών του Αγίου Νικολάου και την ίδια στιγμή ανθρώπων που αγωνίζονται με
αφιέρωση να προφθάσουν κάθε ανάγκη του λαού τους. Διαθέσιμων. Έτοιμων να μιλήσουν
υπέρ της αληθείας. Και την ίδια στιγμή, έτοιμων να προσευχηθούν για όσα δεν
μπορούν να διορθώσουν, αφήνοντας στον Θεό την τελική κρίση.
Ο Άγιος Νικόλαος ας είναι ο βοηθός μας σ᾽
αυτήν την πορεία. Ας μας ωθεί να αναζητούμε ποιμένες καλούς. Και εκείνους να
τους δίνει δύναμη, ώστε να υπερμαχούν της αληθείας, αλλά και με ταπεινό φρόνημα
να δίνουν την αγάπη που χρειαζόμαστε!
π.Θεμιστοκλής Μουρτζανός
Κέρκυρα, 6 Δεκεμβρίου 2020
Του Αγίου Νικολάου
proskynitis