«Βηθλεέμ ετοιμάζου, ευτρεπιζέσθω η φάτνη, το σπήλαιον
δεχέσθω, η αλήθεια ήλθεν η σκιά παρέδραμε, και Θεός ανθρώποις εκ Παρθένου
Πεφανέρωται, μορφωθείς το καθ’ ημάς και θεώσας το πρόσλημμα, διο Αδάμ
ανανεούται συν τη Εύα κράζοντες, επί γης ευδοκία επεφάνη σώσαι το γένος ημών.»
«Βηθλεέμ ετοιμάζου»… Ασφαλώς, αγαπητέ αναγνώστα. Ο συγγρ. Του περίφημου αυτού
τροπαρίου δεν απευθύνεται στην Βηθλεέμ της Ιεράς Ιστορίας, την Βηθλεέμ της
Ιουδαίας. Εκείνη αποδείχθηκε ανέτοιμη με την σκληρότητα και την αδιαφορία της,
με την πρόχειρη φάτνη, και το σκοτεινό και κρύο σπήλαιό της.
Η ΝΕΑ ΒΗΘΛΕΕΜ, η Εκκλησία, ο πιστός λαός του Θεού, καλείται προς προετοιμασία, μήπως και αυτός βρεθεί ανέτοιμος, καθώς ο ΕΡΧΟΜΕΝΟΣ φθάνει.
Ο άγιος Σωφρόνιος, Πατριάρχης Ιεροσολύμων, μεγάλος θεολόγος
και καλλιτέχνης, ο συγγραφέας του ύμνου, επιμένει στην προετοιμασία αυτή. Η
πρόσκληση, κατά τον άγιο πάντα, δεν είναι γενική και απρόσωπη. Η πρόσκληση
είναι αυστηρά προσωπική. Ετοιμάζου… ευτρέπισε, καθάρισε και στόλισε την φάτνη.
Εκεί, στην καρδιά σου, θα ανακλιθεί ο Ερχόμενος. Και την βαθύτερη και σκοτεινή
υπόστασή σου, το ψυχρό εκείνο σπήλαιο, θέρμανε και φώτισέ το και αυτό. Εκεί
θέλει να μείνει. «Ιδού έστηκα επί την θύραν και κρούω…» (αποκ.3,20)
Βηθλεέμ ετοιμάζου. Ασφαλώς στις δύσκολες ημέρες μας, η
προετοιμασία αυτή θέλει περισσότερη θέληση και μεγαλύτερη προσοχή. Οι βιοτικές
μέριμνες και οι αυξημένες δυσκολίες για την κάλυψή τους μπορούν να παρασύρουν
εύκολα τον καθένα μας στην αδιαφορία της Παλαιάς Βηθλεέμ.
Βηθλεέμ ετοιμάζου, η αλήθεια ήλθεν. Ο αναμενόμενος, η Προσδοκία των Εθνών, ήλθε
«μορφωθείς το καθ’ ημάς και θεώσας το πρόσλημμα…». Στα σπλάχνα της Παρθένου ο
Υιός και Λόγος του Θεού δεν πήρε μόνο την ανθρώπινη φύση, σάρκα και οστά, και
αίμα, και ψυχή ανθρώπου, αλλά και εθέωσε αυτό που πήρε, το «Πρόσλημμα», το
εθεοποίησε, το αφθαρτοποίησε. «Ο Αδάμ συν τη Εύα ανανεούται…», η ανάπλαση του
«βροτείου γένους» πραγματοποιείται, και η απελευθέρωση από τα προγονικά δεσμά,
από την πικρή κατάρα της Εύας, ολοκληρώνεται στα σπλάχνα της ΝΕΑΣ ΕΥΑΣ, όπου
και λύονται τα δεσμά αυτά.
Αλλά τα δώρα, που ο Ερχόμενος, ο ΜΕΓΑΣ ΕΠΙΣΚΕΠΤΗΣ κομίζει,
οι ευργετικές και σωτήριες για το ανθρώπινο γένος συνέπειες της Θείας
Σαρκώσεως, διατυπώνονται παραστατικότερα στους δύο κανόνες της Μεγάλης Γιορτής.
Δύο έξοχα ποιήματα των δύο κορυφαίων μουσουργών της Ορθοδοξίας Ιωάννου του
Δαμασκηνού και Κοσμά του Μαϊουμά. Δύο, μικρά μεν, αλλά μεγαλειώδη έπη της
παγκοσμίου λογοτεχνίας.
Η ασθενούσα από το βάρος των αμαρτιών, και φοβισμένη από
το σκότος της αγνωσίας ανθρώπινη φύση «νυνί κρατύνεται», ενισχύεται τώρα, και ο
Πονηρός βροτοκτόνος ηττάται κατά κράτος. «Ο ιός του Δρακοντείου δήγματος», το
δηλητήριο από το δάγκωμα του Πονηρού διαλύεται, «και ο λαός ο πριν ημαυρωμένος,
φως είδε της άνω φρυκτωρίας…», το ουράνιο φως, «το φως το της Γνώσεως». Ο λαός
αυτός, «ο πριν εσκοτισμένος», «νυην ποτνιάται της παλιγγενεσίας», τώρα γεύεται
την Παλιγγενεσία, χαίρεται την αναγέννησή του. «Η επηρμένη οφρύς του εχθρού
ταπεινώνεται» και το «εκπεσόν ανθρώπινο κέρας (γένος) ανυψώνεται».
Το μεγαλύτερο όμως και πολυτιμότερο δώρο που ο «Μεγάλης Βουλής άγγελος», ο
Μέγας επισκέπτης, κομίζει, επισφραγιστική όλων των άλλων, είνη η ΕΙΡΗΝΗ, «η
πάντα νουν υπερέχουσα ειρήνη». Η άνωθεν, «η τα πάθη πάντα καταπαύουσα και την
ψυχήν γαληνεύουσα ειρήνη», όπως οι δύο άγιοι μουσουργοί Ιωάννης και Κοσμάς
ψάλλουν.
Βηθλεέμ ετοιμάζου.
Λιγότερο ίσως, φτωχότερα σίγουρα, τα νοικοκυριά
στολίστηκαν και πάλι σχεδόν όλα για την Μεγάλη γιορτή.
Το καθαρό και ζεστό σπίτι, η ευτρεπισμένη φάτνη, το στολισμένο δέντρο, τα δώρα,
είναι μια καλή προετοιμασία για την υποδοχή του Μεγάλου Επισκέπτη. Πρόγευση και
χαρά για όλους, ιδιαίτερα για τα παιδιά.
Αν όμως η προετοιμασία αυτή δεν συνδεθεί με το αληθινό
νόημα της Γιορτής, αν δεν πάρει το άρωμα των παραπάνω μηνυμάτων, το «μύρος»,
που τα Ποντιακά κάλαντα αποπνέουν, όλη αυτή η προετοιμασία μικρή μόνον, ή και
μηδενική αξία έχει, αλλά και η χαρά της έχει διάρκεια εφήμερη, όση και εκείνα
που την προξενούν.
Βηθλεέμ ετοιμάζου, η αλήθεια ήλθεν
Αγαπητέ αναγνώστα
«Χριστός γεννάται»
Αλ. Θεοδωρίδης
Θεολόγος – Πρωτοψάλτης