Καθηγητής της
Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Βελιγραδίου
Κ.Ι.: Οι άγιοι της Εκκλησίας μας, όπως μετέχουν στη δόξα
και το φως του Θεού, γίνονται «κληρονόμοι μέν Θεοΰ, συγκληρονόμοι δέ Χριστού».
Ο Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Στυλιανός
Παπαδόπουλος, σε συνομιλία που είχαμε, χαρακτήρισε το Γέροντα Αμφιλόχιο Μακρή
«χαρισματούχο όσιο άνδρα του Θεού».
Α.Ρ.: Πάρα πολύ σωστά.
Όταν πρωτοπήγα στην Ελλάδα, πήγα το 1966-7 στην Πάτμο και
συνάντησα το Γέροντα Αμφιλόχιο Μακρή. Αυτό ήταν μια άλλη μεγάλη ευλογία του
Θεού σ' εμένα. Μάλιστα αυτός έγινε η αφορμή, ώστε ο πατήρ Ιουστίνος Πόποβιτς να
μου δώσει κι εμένα το όνομα Αμφιλόχιος. Έτσι μας συνδέει κι αυτό το γεγονός.
Κ.Ι.: Πώς ήταν ο πατήρ Αμφιλόχιος Μακρής;
Α.Ρ.: Ήταν ψηλός, το πρόσωπο του είχε μια ωραία όψη, ήταν
μειλίχιος, με πολλή αγάπη, πάρα πολλή αγάπη' αυτό ήταν το κύριο χαρακτηριστικό
του. Εξομολογήθηκα κοντά του και θα μου μείνει αλησμόνητη εκείνη η εξομολόγηση.
Είχα πάει κοντά του με πολλές φοβερές πληγές από τον
κόσμο. Είχα ήδη στραφεί προς τον μοναχισμό, αλλά δεν είχα πάρει ακόμη την τελική
μου απόφαση κι είχα ανάγκη ακριβώς από έναν άνθρωπο, για να με τονώσει.
Πήγα κοντά του με κάποια διστακτικότητα1 άλλωστε, δεν
γνώριζα ακόμη καλά την ελληνική γλώσσα. Κι όμως, από την πρώτη στιγμή της
εξομολόγησης αισθάνθηκα ότι μπορούσα να πω τα πάντα σ' αυτό τον άνθρωπο. Η
παρουσία του κι ο τρόπος, με τον οποίο με αντιμετώπισε, διέλυσαν όλους τους
δισταγμούς μου.
Όταν του είπα όλα όσα είχα να πω κι ενώ περίμενα να μου
βάλει κάποιο επιτίμιο, εκείνος μ' αγκάλιασε, με προσφώνησε με το βαπτιστικό μου
όνομα και μου είπε:
-Αδελφέ Χρήστο, να κοινωνήσουμε αύριο;
Περίμενα χίλια δυο άλλα πράγματα και το μόνο, που δεν
περίμενα, ήταν αυτό. Τόση ήταν η αγάπη, που είχε μέσα του. Μ' αγκάλιασε με την
αγάπη του, εμένα, τον ερχόμενο προς αυτόν. Με την αγάπη του αυτή καταλάβαινες
το πνεύμα της Εκκλησίας και την πραγματική πατρότητα. Εγώ, ένας ξένος, ένας
άγνωστος, να πηγαίνω σ' έναν άγνωστο τόπο, σ' έναν άγνωστο άνθρωπο και να
αισθάνομαι ωσάν ο άνθρωπος αυτός να με γνώριζε από την παιδική μου ηλικία και
να με αγαπούσε ωσάν να με είχε γεννήσει ο ίδιος.
Κ.Ι.: Ήταν ο άνθρωπος της Εκκλησίας, που σε δεχόταν στον
οίκο του Πατρός.
Α.Ρ.: Ακριβώς.
Κι όχι μόνο αυτό, αλλά άρχισε να εξομολογείται σ' εμένα,
που και νέος ήμουν τότε και λαϊκός. Και μου είπε:
-Τι λες εσύ, αδελφέ Χρήστο; Έχω κάτι. Τι λες εσύ; Πάθος
είναι αυτό, τι είναι; Έχω πολλή αγάπη για τα δέντρα. Είχα φυτέψει γύρω από το
μοναστήρι κυπαρίσσια. Και μια μέρα ήρθαν να κτίσουν μια νέα πτέρυγα της Μονής
και χρειάστηκε να κόψουν μερικά κυπαρίσσια. Εγώ πόνεσα. Όταν άρχισαν να τα
κόβουν, ήταν σαν να έκοβαν κομμάτια από τη σάρκα μου. Τι λες εσύ, αδελφέ
Χρήστο; Μήπως αυτό είναι μια εμπαθής προσκόλληση; Διότι τότε θα ήταν αμαρτία
αυτό.
Σκέφτηκα τότε εγώ: «Να ήταν κι οι δικές μου αμαρτίες, όπως
αυτή τη δική του».
Κ.Ι.: Ο πατήρ
Αμφιλόχιος Μακρής συνδεόταν ιδιαίτερα με τον άγιο Νεκτάριο.
Α.Ρ.: Βέβαια. Ήταν
φίλος με τον άγιο Νεκτάριο κι εξομολογείτο σ' αυτόν, ήταν πνευματικό τέκνο του.
Κάποια φορά, αρκετά χρόνια μετά την κοίμηση του αγίου
Νεκταρίου, έστειλαν στον πατέρα Αμφιλόχιο Μακρή ένα κομμάτι από τα τίμια
λείψανα του αγίου Νεκταρίου. Ο Γέρων Αμφιλόχιος είχε μια πληγή πάνω στο πόδι
του και πονούσε. Κάποια μέρα, όπως αφηγείτο ο ίδιος, πήρε το τίμιο λείψανο, το
έβαλε πάνω στην πληγή του και είπε: «Άγιε
μου Νεκτάριε, δεν είμαστε φίλοι; Κάνε, λοιπόν, το θαύμα σου, αφού βλέπεις ότι
ταλαιπωρούμαι τόσο».
Σε λίγο διάστημα θεραπεύτηκε τελείως η πληγή του κι έγινε
τελείως καλά.
Αυτή η παρρησία ενώπιον των αγίων κι αυτή η άμεση
επικοινωνία με το Χριστό και τους αγίους είναι ένα βασικό χαρακτηριστικό των
αγίων αυτών Γερόντων, όπως ήταν ο Γέρων Αμφιλόχιος Μακρής. Την ευχή του να
έχουμε.
Συνομιλητής:
Γεώργιος Παπαζάχος,
Επίκουρος Καθηγητής
της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών
Κ.Ι.: Έχουμε τώρα τη μαρτυρία του ιατρού καρδιολόγου κ.
Παπαζάχου για το μακαριστό Γέροντα Αμφιλόχιο Μακρή.
Γ.Π.: Επρόκειτο πραγματικά για έναν άγιο Γέροντα. Τον
συναντούσα στην Πάτμο, όπου μόναζε, αλλά και στην Αθήνα μια φορά, που είχε
έρθει, είχα την ευλογία να τον φιλοξενήσω στο σπίτι μου. Ήταν γαλήνιος, ήπιος, χαιρόσουν
και μόνο να τον βλέπεις.
Την πρώτη φορά, που τον συνάντησα στην Πάτμο, μόλις με
είδε από μακριά, χωρίς να με γνωρίζει, άνοιξε τα χέρια του και μου φώναξε
«ευλογημένος ο ερχόμενος». Μ' αγκάλιασε ύστερα και με φίλησε. Αυτή είναι η
αγάπη των Γερόντων' σ' αγκαλιάζουν και ζεσταίνουν πραγματικά την ψυχή σου. Μετά
με πήρε και μου είπε:
-Έλα να καθίσουμε έξω στον πρωτογιό μου.
-Ποιο πρωτογιό σας, Γέροντα;
-Αυτό, που βλέπεις εδώ πέρα, είναι ο πρωτογιός μου.
-Ποιο, παππούλη;
-Αυτό το πεύκο.
Ήταν ένα πεύκο, κάτω από το οποίο είχε βάλει ένα
μακρόστενο τραπέζι, όπου έτρωγε με διάφορους ανθρώπους, που πήγαιναν να τον
επισκεφθούν. Και συνέχισε:
-Βλέπεις; Επάνω στον κορμό του έχω καρφώσει αυτό το
σιδερένιο σταυρό. Το πεύκο, λοιπόν, αυτό είναι ο πρωτογιός μου και τον έχω
κάνει και μεγαλόσχημο. Έλα τώρα να κάνουμε το εξής. Να μη μιλήσεις καθόλου και
ν' ακούσεις πώς ο πρωτογιός μου μιλά με τη θάλασσα.
Πραγματικά, φυσούσε ο αέρας μέσα από τα κλαδιά του πεύκου,
ακουγόταν το θρόισμα των πευκοβελόνων κι από κάτω ακουγόταν το κύμα της
θάλασσας. Ήταν μια σκηνή απερίγραπτης ευδαιμονίας" να κάθομαι κοντά σ' ένα
τέτοιο άγιο άνθρωπο, ο οποίος δεν μιλούσε, αλλά προσευχόταν, επικοινωνούσε με
το Θεό.
Κάποια στιγμή μου είπε:
-Αυτή η πλαγιά, που τώρα είναι γεμάτη πεύκα, ήταν εντελώς
ξερή. Όποιος, λοιπόν, ερχόταν κοντά μου για εξομολόγηση, του έβαζα μετά
«κανόνα» να φυτέψει δέντρα.
Κ.Ι.: Πολύ ωραίο αυτό' να πρασινίσει μια κατάξερη πλαγιά,
από την εξομολόγηση των αμαρτιών των ανθρώπων.
Γ.Π.: Υπέφερε από σάκχαρο, ήταν διαβητικός. Όταν έμεινε
στο σπίτι μας, η γυναίκα μου αντιμετώπισε κάποια δυσκολία όσον αφορούσε το
διαιτολόγιο του. Κι εκείνος της είπε: «Κόρη μου, καμιά στενοχώρια" ό,τι
έχεις ετοιμάσει. Ο Αμφιλόχιος είναι απλός». Πράγματι, ήταν τόσο απλός, που σ'
έβγαζε αμέσως από τη δύσκολη θέση κι έμπαινε από την πρώτη στιγμή μέσα στην
καρδιά σου.
Ήταν τόσο εξαγιασμένος άνθρωπος, που προσωπικά δεν έχω
αμφιβολία ότι η διοικούσα Εκκλησία θα τον ανακηρύξει και επίσημα άγιο. Έχει
κυκλοφορήσει από πνευματικά του τέκνα ένα βιβλίο για το Γέροντα Αμφιλόχιο
Μακρή' το λέω αυτό ως πληροφορία για όσους ενδιαφέρονται.
Συνομιλήτρια: Νίτσα
Μουκταρούδη,
θεολόγος
Κ.Ι.: Το σύγχρονο Γέροντα της Πάτμου πατέρα Αμφιλόχιο
Μακρή είχε την ευλογία του Θεού να γνωρίσει και η συμπατριώτισσα μας καθηγήτρια
της θεολογίας, σύζυγος του γνωστού θεολόγου επίσης και καθηγητή κ. Παύλου
Μουκταρούδη.
Ν.Μ.: Ήταν το1968. Ήμαστε στην Αθήνα και κάποιος φίλος
μας, ο οποίος γνώριζε πολύ καλά το Γέροντα, μας σύστησε να πάμε στην Πάτμο να
τον δούμε προτού κοιμηθεί, διότι ήταν ήδη αρκετά ηλικιωμένος.
Πήγαμε πράγματι στην Πάτμο. Ο Γέρων Αμφιλόχιος είχε
ιδρύσει εκεί ένα γυναικείο μοναστήρι, που είναι αφιερωμένο στον Ευαγγελισμό και
που τότε είχε εξήντα περίπου μοναχές. Ο άγιος αυτός Γέρων είχε συγκεντρώσει
πολύ κόσμο γύρω του, γιατί ήταν μια μεγάλη Γεροντική μορφή και ένας από τους
πνευματικούς διαδόχους του αγίου Νεκταρίου. Ο πατήρ Αμφιλόχιος Μακρής ήταν, όπως είναι γνωστό, πνευματικό τέκνο του
αγίου Νεκταρίου.
Το κύριο γνώρισμα του ήταν η μεγάλη αγάπη του. Μου έκανε
πολύ μεγάλη εντύπωση ο τρόπος, με τον οποίο συμπεριφερόταν στις μοναχές και
στην Ηγουμένη" ήταν όπως ένας στοργικός πατέρας, δίνοντας ταυτοχρόνως
μαθήματα σ' όλους με τη συμπεριφορά του.
Το κελλί, στο οποίο έμενε, το ονόμαζε «Ο Χριστός». Για να
σας πω ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, όταν πήγαμε μας είπε να πάμε να
προσκυνήσουμε και «στο Χριστό». Η Ηγουμένη είπε σε μια μοναχή να μας οδηγήσει
εκεί. Η μοναχή εκείνη, ήταν αρχάρια και δεν είχε μπει ακόμη στο μοναχικό
πνεύμα. Και χωρίς να ξέρει, φαίνεται, αρκετά περί υπακοής, απάντησε ότι δεν
μπορούσε να μας συνοδεύσει εκείνη την ώρα, διότι κάτι ετοίμαζε.
Η Ηγουμένη της εξήγησε ότι δεν ήταν σωστό, που απάντησε
έτσι κι ότι, εφόσον είχε πάρει εντολή, έπρεπε να την εφαρμόσει. Είχαμε τότε την
ευκαιρία να διαπιστώσουμε κι εμείς την άκρα ταπείνωση κι απλότητα του Γέροντος
Αμφιλοχίου, ο οποίος, ενώ δεν μπορούσε καλά καλά να σύρει τα βήματα του, είπε:
-Δεν πειράζει, παιδί μου. Πηγαίνω εγώ να τους συνοδεύσω.
Κ.Ι.: Μιλήσατε στην αρχή για την αγάπη ως κύριο
χαρακτηριστικό του Γέροντος. Πώς εσείς είδατε να την εκφράζει;
Ν.Μ.: Κατ' αρχήν, η αγάπη του αυτή φαινόταν όχι μόνο στους
ανθρώπους, αλλά και στα ζώα και στα φυτά.
Οι Γέροντες, όπως είναι γνωστό, μας μεταφέρουν στην
παραδείσια προπτωτική κατάσταση, όταν ο άνθρωπος βρισκόταν σε τέλεια κοινωνία,
σε πλήρη αρμονία, με τα ζώα, με τα φυτά, με όλη την Κτίση. Έτσι και ο Γέρων
Αμφιλόχιος Μακρής είχε μεγάλη αγάπη για τα δέντρα. Πρώτος αυτός πήρε πεύκα και
τα φύτεψε στην ξηρή νήσο Πάτμο. Και τα πνευματικά του παιδιά, που εξομολογούντο
κοντά του, τα συμβούλευε να φυτέψει ο καθένας κι από ένα δέντρο. Έτσι, μ' αυτές
τις προσπάθειες του Γέροντος, πρασίνισε η Πάτμος.
Ο ίδιος είχε φυτέψει ένα πανύψηλο πεύκο έξω από το
ασκητήριό του κι έλεγε με χάρη γι' αυτό το δέντρο: «Αυτός είναι ο πρωτογιός μου
και του έχω βάλει κι ένα σταυρό παράσημο». Κι ένα θαυμαστό γεγονός' το 1970, με
την κοίμηση του Γέροντος Αμφιλοχίου, το πεύκο αυτό έγειρε και ξεράθηκε. Όταν το
1986 επισκεφθήκαμε ξανά την Πάτμο, είδαμε το δέντρο αυτό πεσμένο έξω από το
κελλί του Γέροντος" το άφησαν εκεί, έτσι όπως έπεσε.
Κ.Ι.: Είναι πολύ εντυπωσιακό το γεγονός αυτό.
Ν.Μ.: Τα πουλιά ήταν οι αγαπημένοι του φίλοι. Όταν τον
είδαμε για πρώτη φορά, μας είπε:
-Εδώ το χειμώνα έχουμε οικοτροφείο.
Και μας έδειξε τους γύρω βράχους. Οι μοναχές μας εξήγησαν
ότι όλο το χειμώνα ο Γέρων Αμφιλόχιος κρατούσε ένα σακουλάκι με σιτάρι, γύριζε
στους βράχους κι άφηνε σπόρους σιταριού, για να τρώνε τα πουλιά. Το δε
καλοκαίρι κρατούσε ένα κανάτι με νερό κι όπου έβρισκε κατάλληλο χώρο στους
βράχους, έριχνε νερό για να πίνουν τα πουλιά.
Κ.Ι.: Αυτά τα δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα δείχνουν τη
στοργή του Γέροντος και το σύνδεσμο του με την Κτίση.
Ν.Μ.: Ο Γέρων Αμφιλόχιος Μακρής δεχόταν με την ίδια αγάπη
και τους Ορθόδοξους και τους ετερόδοξους, χωρίς αυτό, φυσικά, να σημαίνει ότι
έκαμνε οποιαδήποτε υποχώρηση όσον αφορά την Ορθόδοξη εμπειρία και παράδοση. Οι
ετερόδοξοι μπροστά του έκλιναν το γόνυ και αρκετοί μεταστράφηκαν στην
Ορθοδοξία. Να σας πω ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Όταν το 1969 είχαμε πάει
πάλι στην Πάτμο, ήταν εκεί μια Αγγλίδα καθηγήτρια πανεπιστημίου, η οποία είχε
γνωρίσει προηγουμένως το Γέροντα και, χάρη σ' αυτόν, έγινε Ορθόδοξη. Όταν τη
ρωτήσαμε τι ήταν αυτό, που την έκανε να έρθει στην Ορθοδοξία, μας απάντησε επί
λέξει: «Δύσκολη η ερώτηση σας. Αν, όμως επιμένετε να σας την απαντήσω, σας λέω
ότι για μένα Ορθοδοξία είναι αυτός ο Γέροντας».
Ο Επίσκοπος Διοκλείας κ. Κάλλιστος Ware, Καθηγητής στο
Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και γνωστός συγγραφέας, γράφοντας σ' ένα βιβλίο του
για την πνευματική ζωή στην Ελλάδα, λέει ότι ο Γέρων Αμφιλόχιος Μακρής υπήρξε ο
μεγαλύτερος πνευματικός της Ελλάδας του εικοστού αιώνα.
Κ.Ι.: Πολύ σημαντικό αυτό, όταν το λέει ένας άνθρωπος του
πνευματικού επιπέδου του θεοφιλέστατου κ. Κάλλιστου Ware.
https://www.acapus.com
