Tο γεωτρύπανο της αμερικανοϊσραηλινών συμφερόντων εταιρείας πραγματοποιεί τώρα έρευνες στο ίδιο κοίτασμα με εκείνο του Ισραήλ, αλλά από την πλευρά της κυπριακής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης. Η στροφή του Ισραήλ προς Ελλάδα και Κύπρο θεωρείται πολιτική του υπουργού Εξωτερικών Αβιγκντόρ Λίμπερμαν. Στρατηγική απόφαση και όχι ευκαιριακή εξαιτίας των προβληµάτων µε την Τουρκία είναι η ενίσχυση της συνεργασίας ανάµεσα στο ΙΣραήλ και την Ελλάδα. Αυτό τονίζουν ισραηλινοί αξιωµατούχοι στο ανώτερο δυνατό επίπεδο, λέγοντας ότι η προσέγγιση ανάµεσα στις δυο χώρες έχει µακροχρόνιο ορίζοντα και δεν εξαρτάται από τα εκάστοτε πρόσωπα που βρίσκονται στην εξουσία. Σε κανέναν τοµέα δεν είναι πιο συµφέρουσα η συνεργασία αυτή και για τις δύο πλευρές από όσο στον ενεργειακό, µετά την ανακάλυψη κοιτασµάτων φυσικού αερίου και πετρελαίου στην Ανατολική Μεσόγειο που αλλάζει το τοπίο και τις ισορροπίες σε ολόκληρη την περιοχή. Οι εξελίξεις αναµένονται ραγδαίες µέσα στο 2012. «Τα δύο τελευταία χρόνια θερµάνθηκαν οι σχέσεις µας µε την Ελλάδα και την Κύπρο» λέει ο Ούζι Λαντάου , υπουργός Υποδοµών του Ισραήλ, υπεύθυνος για την ενέργεια και τους εθνικούς πόρους. «Το πρώτο τρίµηνο του 2012 αναµένουµε τις εισηγήσεις που θα κάνει προς την κυβέρνηση ειδική επιτροπή η οποία εξετάζει το µέλλον της ισραηλινής πολιτικής φυσικού αερίου, ιδίως στους τοµείς των εξαγωγών, του ανταγωνισµού, της ενεργειακής ασφάλειας και της συνεργασίας µε την Ελλάδα και την Κύπρο». Συναντήσαµε τον κ. Λαντάου στο Τελ Αβίβ την Τετάρτη και δήλωσε βέβαιος ότι στις εισηγήσεις θα περιλαµβάνεται η ενίσχυση της τριµερούς συνεργασίας για την εξαγωγή προς την Ευρώπη του φυσικού αερίου που έχει εντοπιστεί στα δυο κοιτάσµατα, το τεράστιο «Λεβιάθαν» και το µικρότερο «Ταµάρ». «Τα πράγµατα θα πάρουν µπρος αµέσως µετά» προσθέτει. Η στροφή του Ισραήλ προς Ελλάδα και Κύπρο θεωρείται πολιτική του υπουργού Εξωτερικών Αβιγκντόρ Λίµπερµαν , ο οποίος αποφάσισε να θέσει σε δεύτερη µοίρα τις σχέσεις µε την Τουρκία και να ενισχύσει εκείνες µε Ελλάδα, Κύπρο, Βουλγαρία και Ρουµανία. Το Ισραήλ συνειδητοποίησε ότι όσο δεν επιτυγχάνεται η ειρηνευτική συµφωνία µε τους Παλαιστινίους, καµία από τις µουσουλµανικές χώρες δεν θα οµαλοποιήσει τις σχέσεις µαζί του. Το επόµενο λογικό βήµα, δεδοµένου ότι χρειάζεται φίλες χώρες στη γειτονιά του, ήταν να στραφεί προς τα Βαλκάνια. Η πολιτική αυτή θεωρείται ότι προς το παρόν έχει αποδώσει. Οταν πριν από λίγες εβδοµάδες η Τουρκία απαίτησε από το Ισραήλ µια συγγνώµη για τη δολοφονία εννέα Τούρκων που επέβαιναν στο «Μαβί Μαρµαρά», το πλοίο που κατευθυνόταν προς τη Γάζα για να σπάσει το εµπάργκο αλλά το σταµάτησαν ισραηλινοί κοµάντο τον Μάιο του 2010, λέγεται ότι ο κ. Λίµπερµαν έβαλε «βέτο»: απείλησε ότι θα παραιτούνταν από τον κυβερνητικό συνασπισµό τον οποίο στηρίζει το κόµµα του, το εθνικιστικό Γισραέλ Μπεϊτένου. Το Ισραήλ δεν ζήτησε ποτέ συγγνώµη και η Αγκυρα υποβάθµισε τις διπλωµατικές σχέσεις της σε επίπεδο δεύτερου γραµµατέα, στο χαµηλότερο δηλαδή δυνατό επίπεδο. Ο κ. Λίµπερµαν, τον οποίο συναντήσαµε στην Ιερουσαλήµ, υποστηρίζει ότι παρά ταύτα διατηρείται ανοιχτός κάποιος δίαυλος επικοινωνίας µεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας. Ωστόσο, η βελτίωση των σχέσεων µε την Ελλάδα περνάει µέσα από το πλήγµα στις σχέσεις µε την Τουρκία το οποίο προηγήθηκε χρονικά. Οταν το Ισραήλ ανακάλυψε φυσικό αέριο στην Αποκλειστική Οικονοµική Ζώνη (ΑΟΖ) του στα ανοιχτά της Χάιφας, αποφάσισε να το εκµεταλλευτεί µέσω της Κύπρου εξοργίζοντας την Αγκυρα. Στο ίδιο κοίτασµα, αλλά στην πλευρά της κυπριακής ΑΟΖ, πραγµατοποιεί έρευνες η ίδια εταιρεία, αµερικανοϊσραηλινών συµφερόντων. Σύµφωνα µε τον υφυπουργό Εξωτερικών Ντάνι Αγιαλόν, που συναντήσαµε στην Ιερουσαλήµ και ο οποίος αναµένεται στην Αθήνα την Τρίτη και την Τετάρτη, «η Ελλάδα µπορεί να λειτουργήσει ως κόµβος για το ισραηλινό φυσικό αέριο προς την Ευρώπη». Η κατασκευή αγωγού για τη µεταφορά του εξαρτάται, σύµφωνα µε τον υπουργό Υποδοµών κ. Λαντάου, από το πόσο µακροχρόνιες θα είναι οι συµφωνίες που θα υπογραφούν και βεβαίως την ποσότητα που θα διακινηθεί. Υπάρχει όµως µια τεχνολογία που ανέπτυξε το Ισραήλ πολύ πρόσφατα και η οποία επιτρέπει «την υγροποίηση του αερίου στη θάλασσα, σε τάνκερ δίπλα στις εξέδρες εξόρυξής του», µια τεχνολογία «πιο ευέλικτη και λιγότερο δαπανηρή» από τις υπόλοιπες. Ο κ. Αγιαλόν λέει ότι το Ισραήλ «συντάσσει ένα υπόµνηµα για τριµερή συνεργασία µε την Ελλάδα και την Κύπρο στα ενεργειακά και στο νερό». Τις αντιδράσεις των υπόλοιπων γειτόνων, ιδίως της Τουρκίας και του Λιβάνου που ήδη έχουν εγείρει αντιρρήσεις, κανείς από την ισραηλινή ηγεσία δεν φαίνεται να τις παίρνει στα σοβαρά. «Την ισραηλινή ΑΟΖ την οριοθετήσαµε πριν από επτά χρόνια, προτού βρεθούν τα αποθέµατα υδρογονανθράκων. Ο Λίβανος είχε συµφωνήσει τότε και οφείλει να συµµορφωθεί. Η Τουρκία δεν αποτελεί απειλή. Αν υπάρξουν διενέξεις, θα τις χειριστούµε διά της νοµικής οδού» εξηγεί. Οι εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή λόγω της Αραβικής Ανοιξης κάνουν ακόµη πιο επιτακτική για το ΙΣραήλ την ενεργειακή συνεργασία µε την Ελλάδα και την Κύπρο. Οι Ισραηλινοί προµηθεύονται το 40% του φυσικού αερίου τους µέσω αγωγού από την Αίγυπτο. Αλλά µετά την ανατροπή του Χόσνι Μουµπάρακ, η ροή στον αγωγό διακόπτεται συχνά λόγω σαµποτάζ ενώ οι Αιγύπτιοι απειλούν µε αυξήσεις διότι θεωρούν ότι το προηγούµενο καθεστώς πουλούσε στους Ισραηλινούς το αέριο σε απαράδεκτα χαµηλή τιµή. Η ισραηλινή ηγεσία είναι πεπεισµένη ότι η κατάσταση θα επιδεινωθεί µετά τις επικείµενες εκλογές στην Αίγυπτο στις οποίες αναµένεται να επικρατήσουν οι Αδελφοί Μουσουλµάνοι.
ΡΕΤΖΕΠ ΤΑΓΙΠ ΕΡΝΤΟΓΑΝ
Οταν έγινε «µισητός» ο παλιός φίλος
Γνώστες των ισραηλινοτουρκικών σχέσεων θεωρούν ότι ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είναι εκείνος που απέρριψε πρώτος το Ισραήλ και µάλιστα δίνουν συγκεκριµένη ηµεροµηνία: «Ηταν το Σάββατο 27 ∆εκεµβρίου 2008, όταν το Ισραήλ επιτέθηκε στη Γάζα». Για να δείξουν πόσο ριζικά έχει αλλάξει η κατάσταση θυµίζουν ότι πριν από την επιδροµή στη Γάζα ο τούρκος πρωθυπουργός µεσολαβούσε ανάµεσα στο Ισραήλ και στη Συρία. Σήµερα, σύµφωνα µε τις δηµοσκοπήσεις, οι Ισραηλινοί θεωρούν δεύτερη πιο µισητή παγκόσµια προσωπικότητα τον κ. Ερντογάν µετά τον πρωθυπουργό του Ιράν Μαχµούντ Αχµαντινετζάντ. Επιπλέον έπαψαν µαχαίρι να επιλέγουν την Τουρκία για τις διακοπές τους, η οποία µέχρι πρότινος ήταν ο υπ’ αριθµόν 1 προορισµός των Ισραηλινών, και σήµερα διακοπές στα τουρκικά θέρετρα κάνουν µόνο οι άραβες Ισραηλινοί.
ΣΧΕΣΕΙΣ
Α λα ελληνικά
Ελληνικές διπλωµατικές πηγές κρίνουν τη σύσφιγξη των ελληνοϊσραηλινών σχέσεων ως «υπολογιστική απόφαση, που συµφέρει τις δύο χώρες και όχι προϊόν συναισθηµατισµού». Θεωρούν µάλιστα ότι η προσέγγιση µε το Ισραήλ δεν πρόκειται να πλήξει τις παραδοσιακά καλές σχέσεις της Ελλάδας µε τον αραβικό κόσµο, όχι µόνο γιατί το ένα δεν αποκλείει το άλλο αλλά και γιατί ενδεχοµένως η Αθήνα να αποκτήσει περισσότερη βαρύτητα στις σχέσεις µε τους Αραβες όταν είναι στενός συνοµιλητής του Ισραήλ.
