Tου Σταυρου Λυγερου
Όποια γνώμη κι αν έχει κανείς για το περιεχόμενο του μηνύματος που άφησε ο αυτόχειρας συνταξιούχος φαρμακοποιός Δημήτρης Χριστούλας, θα συμφωνήσει ότι το τραγικό διάβημά του διαπέρασε την ελληνική κοινωνία. Δεν είναι μόνο ότι το υπέγραψε με το αίμα του και μάλιστα κατά τρόπο τελετουργικό. Ούτε είναι μόνο η ξεκάθαρη και δεδηλωμένη πολιτική πρόθεση του αυτόχειρα. Είναι κυρίως το γεγονός ότι οι Ελληνες, στη μεγάλη πλειονότητά τους, αναγνώρισαν σ’ αυτό το δραματικό και οργισμένο σημείωμα μια πραγματικότητα ή μια απειλή για το δικό τους βίο, όταν τα οικονομικά και κοινωνικά ερείπια συνεχώς πολλαπλασιάζονται. Αυτή η αυτοκτονία δεν θα μπορούσε να είχε συμβεί πριν από 3-4 χρόνια. Αλλά ακόμα κι αν είχε συμβεί, θα είχε αντιμετωπισθεί ως μεμονωμένο και ακραίο περιστατικό. Το δραματικό διάβημα του Δημήτρη Χριστούλα απέκτησε τόσο μεγάλη πολιτική εμβέλεια, επειδή ακριβώς εισπράχθηκε από την κοινή γνώμη ως προϊόν της πολιτικής του Μνημονίου. Πολύ σωστά, οι πολίτες δεν αντιλαμβάνονται την κρίση σαν ένα είδος φυσικής καταστροφής, αλλά ως αποτέλεσμα πολιτικών επιλογών. Κατηγορούν την άρχουσα τάξη -ειδικότερα το κατεστημένο πολιτικό προσωπικό- όχι μόνο για τον τρόπο που χειρίσθηκε τις τύχες της χώρας πριν εκδηλωθεί η κρίση, αλλά και για τον τρόπο που τις χειρίζεται μετά την εκδήλωσή της. Είναι ορατό διά γυμνού οφθαλμού ότι η ελληνική κοινωνία έχει φθάσει στα όριά της. Από τα τέλη του 2010 ήταν ορατό διά γυμνού οφθαλμού ότι η διάψευση της ελπίδας για υπέρβαση της κρίσης άρχισε να απονομιμοποιεί την εξουσία. Ηταν η εποχή που, βομβαρδιζόμενοι από κάθε είδους προπαγανδιστές, οι Ελληνες παρέπαιαν, παλινδρομώντας ανάμεσα στην κατάθλιψη, την απόγνωση, την αυτομαστίγωση και την οργή. Απ’ όλες αυτές τις αντιφατικές ψυχολογικές τάσεις κυριάρχησε αναπόφευκτα η οργή, επειδή το εντεινόμενο οικονομικοκοινωνικό κραχ κατέστησε για πρώτη φορά μεταπολεμικά αδύνατη την αναπαραγωγή της υφιστάμενης κοινωνικής δομής.
Το κοινωνικό τοπίο γίνεται ολοένα και πιο εύφλεκτο. Το γεγονός ότι οι λαϊκές αντιδράσεις στην ασκούμενη πολιτική είναι μάλλον σποραδικές δεν είναι καθόλου ένδειξη κοινωνικής ευστάθειας. Το αντίθετο μάλιστα. Οι πολίτες έχουν συνειδητοποιήσει ότι καμία κινητοποίηση δεν είναι ικανή να επηρεάσει την κυβερνητική πολιτική, όπως συνέβαινε στο παρελθόν. Το καζάνι, όμως, βράζει. Επιβεβαιώνοντας το βιβλικό ρητό «μωραίνει Κύριος ον βούλεται απωλέσαι» οι εξουσιαστικές ελίτ αρνήθηκαν εξαρχής να δουν την πραγματικότητα. Για την ακρίβεια, το σύνδρομο εξάρτησης και η καθεστωτική τους τύφλωση τις ωθεί να συμπεριφέρονται με τυχοδιωκτισμό που τρομάζει. Εμμένουν σε μια πολιτική, η οποία παροξύνει το αίσθημα βαθιάς ταπείνωσης κι αδιεξόδου. Όσο κι αν φαίνεται παράδοξο, είναι η ενεργοποίηση του ενστίκτου κοινωνικής αυτοσυντήρησης που καθιστά ολοένα και πιο πιθανό το ενδεχόμενο μιας κοινωνικής έκρηξης, η οποία θα είναι εκ των πραγμάτων τυφλή και βίαιη.
