ΑΓΙΟΣ ΠΟΡΦΥΡΙΟΣ Ο ΜΙΜΟΣ (4 Νοεμβρίου)

Η λέξη μίμος, πριν φτάσει να δηλώνει τον ηθοποιό, σήμαινε στα αρχαία χρόνια το θεατρικό κείμενο, που ήταν ένας σύντομος διάλογος με σκηνές από τη μυθολογία ή την καθημερινή ζωή. Από τα αγαπημένα θέματα σάτιρας των μίμων ιδιαίτερα στους πρωτοχριστιανικούς αιώνες που ο χριστιανισμός ήταν υπό διωγμό, ήταν τα μυστήρια της χριστιανικής πίστης, κυρίως το βάπτισμα και τα μαρτύρια των χριστιανών. Σ’ αυτές τις τελευταίες παραστάσεις συνέβαινε πολλές φορές οι μίμοι που υποδύονταν τους χριστιανούς, να μετανοούν και να ασπάζονται το Χριστιανισμό μετά από Θεία παρέμβαση, με συνέπεια να πληρώνουν συχνά αυτή τη μεταστροφή τους με μαρτυρικό θάνατο. Ένας απ’ αυτούς ήταν και ο άγιος Πορφύριος που είναι και ο Άγιος των ηθοποιών.

Ο Άγιος Πορφύριος ο μίμος, έζησε το 270, στα χρόνια του αυτοκράτορα Αυρηλιανού. Ήταν τόσο το μίσος του, που έστειλε διαταγή με την οποία καλούσε τους άρχοντες όλων των επαρχιών της αυτοκρατορίας του να στραφούν με κάθε τρόπο εναντίον των χριστιανών υπηκόων του. Αυτό έκανε και ο έπαρχος της Καισάρειας στην Καππαδοκία που τον καιρό εκείνο ήταν ρωμαϊκή επαρχία, ο κόμης Αλέξανδρος. Χρησιμοποίησε όλα τα μέσα που είχε, για να εξαλείψει την χριστιανική πίστη. Ακόμα και θεατρίνους συγκέντρωσε από διάφορα μέρη και τους συμβούλευσε να δώσουν παραστάσεις στις οποίες να κοροϊδεύουν τον Χριστό και την Εκκλησία. Κορυφαίος ανάμεσα σ’ αυτούς τους ηθοποιούς ήταν ο Πορφύριος. Καταγόταν από την Έφεσο της Μ. Ασίας και από μικρή ηλικία είχε ανατραφεί με τούς μίμους στα θέατρα. Εξασκώντας την τέχνη του μίμου συχνά κορόιδευε τις χριστιανικές συνήθειες και τελετουργίες.  Ο έπαρχος τον έβαλε προϊστάμενο στο θέατρο της Καισάρειας όπου πήγαινε συχνά και παρακολουθούσε τις παραστάσεις του. Μια μέρα με εντολή του κόμη Αλεξάνδρου, συγκεντρώθηκε μεγάλο πλήθος στο θέατρο, για να παρακολουθήσει μια παράσταση που σκοπό είχε να εμπαίξει και να κοροϊδέψει τα μυστήρια της Εκκλησίας. Οι ηθοποιοί είχαν ντυθεί επίσκοποι, ιερείς, διάκονοι και ψάλτες.

Ο Πορφύριος θα υποδυόταν έναν άνθρωπο που επρόκειτο να βαπτιστεί από τους υπόλοιπους ηθοποιούς. Πλησίασε προς την κολυμβήθρα με ψεύτικη σοβαρότητα, για να λάβει το βάπτισμα. Ένας άλλος θεατρίνος που παρίστανε τον επίσκοπο τον έβαλε στο νερό και έκανε πως τον βαπτίζει στο όνομα της Αγίας Τριάδος. Έπειτα βγαίνοντας από την  κολυμβήθρα ντύθηκε λευκή στολή όπως συνηθίζονταν σ’ εκείνους που βαπτίζονταν.  Σ’ αυτό το σημείο είχαν συνεννοηθεί να αρχίσουν να χλευάζουν τον Χριστό και την Εκκλησία. Όμως τότε έγινε κάτι που κανείς δεν περίμενε. Αφού βαπτίσθηκε παρουσιάστηκαν μπροστά του άγιοι άγγελοι με λαμπάδες, οι οποίοι έψαλλαν με απερίγραπτη χαρά «Όσοι εις Χριστόν εβαπτίσθησαν» και τον δίδαξαν εκείνη την στιγμή να προσεύχεται κατά Ανατολάς και να τυπώνει στο μέτωπο και σε όλο του το σώμα τον τίμιον σταυρόν. Από αυτό το θαύμα πολλοί πίστευσαν στον Χριστό, και διά φωτεινής νεφέλης βαπτισθέντες προσήλθαν στην Εκκλησία του Χριστού. Επειδή ο κόμης πρόσταξε τον άγιον Πορφύριο να αρνηθεί την πίστη των χριστιανών και εκείνος δεν θέλησε, γι’ αυτό και τον αποκεφάλισαν και έτσι έλαβε ο αοίδιμος το στεφάνι του μαρτυρίου. Η Εκκλησία τιμά τη μνήμη του την 4η Νοεμβρίου. Ο Ελληνικός σύλλογος ηθοποιών τον έχει ανακηρύξει προστάτη του θεάτρου. egolpion.com

Ἀπολυτίκιον. Ἦχος πλ. α’. Τὸν συνάναρχον Λόγον.

Ὡς ἐδέξω τὸ φέγγος τῆς θείας χάριτος, ἐξ αἱμάτων πορφύραν λαμπρὰν ἐφοίνιξας, ἐναθλήσας ἀνδρικῶς Μάρτυς Πορφύριε· ὅθεν τῆς δόξης τοῦ Χριστοῦ, κοινωνὸς ἀναδειχθείς, ἱκέτευε Ἀθλοφόρε, ὑπὲρ τῶν πίστει τιμώντων, τὴν μακαρίαν σου ἄθλησιν.

Κοντάκιον. Ἦχος δ’. Ἐπεφάνης σήμερον.

Προτραπεὶς τὸ βάπτισμα Χριστοῦ ἐμπαῖξαι, τὸν ἐχθρὸν ἐνέπαιξας, ὁμολογίᾳ ἀληθεῖ, τῆς εὐσεβείας Πορφύριε, καὶ μαρτυρίου, τὸν δρόμον διήνυσας.

Μεγαλυνάριον.

Αἵμασι φοινίξας ἀθλητικοῖς, πορφύραν ἁγίαν, ἀφθαρσίας μαρτυρικῶς, Πορφύριε χαίρων, παρέστηκας Κυρίῳ, ὑπὲρ ἡμῶν πρεσβεύων, τῶν εὐφημούντων σε.