Ο απόστολος Παύλος, γράφοντας στους Θεσσαλονικείς, για
διάφορα πνευματικά θέματα που έχουν σωτηριολογική σπουδαιότητα, τους
συμβουλεύει μεταξύ άλλων· «Πάντοτε
χαίρετε» (Α΄ Θεσ. 5,16).Την συμβουλή του αυτή την επαναλαμβάνει σε αρκετά
σημεία των επιστολών του. Έτσι στους Φιλιππησίους γράφει· «Χαίρετε εν Κυρίω πάντοτε. πάλιν ερώ, χαίρετε» (Φιλιπ. 4,4).
Συμβουλεύει δε και προστάζει, με επιμονή και με επαναλήψεις, τα όσα είπε στους
Θεσσαλονικείς. Και δεν το κάνει αυτό ευκαιριακά και παρεμπιπτόντως, αλλά συστηματικά
και ενσυνείδητα, δικαιολογούμενος συγχρόνως γι’ αυτή την επιμονή του. «Το λοιπόν αδελφοί μου, χαίρετε εν Κυρίω.
Τα αυτά γράφειν υμίν εμοί μεν ουκ οκνηρόν, υμίν δε ασφαλές» (Φιλιπ. 3,1). «Λοιπόν, αδελφοί, χαίρετε…και ο Θεός της
αγάπης και ειρήνης έσται μεθ’ υμών» (Β΄ Κορ. 13,11). «Ο δε Θεός της ελπίδος πληρώσαι υμάς πάσης χαράς και ειρήνης…»
(Ρωμ. 15,13). Συνολικά δηλαδή σε πέντε χωρία μιλά και εντέλλεται για το θέμα
της χαράς. Στα τελευταίο χωρίο δεν παραινεί ούτε συνιστά, αλλά εύχεται να
πληρωθούν «πάσης χαράς».
Γιατί ο απόστολος
Παύλος είναι τόσο φορτικός στο θέμα της χαράς;
Και γιατί μεταξύ άλλων θρησκευτικών αρετών και χαρισμάτων
(όπως είναι η αγάπη, η ειρήνη, η πίστη, η ελεημοσύνη, η προσευχή, η εγκράτεια
κ.τ.λ.) συμβουλεύει και απαιτεί και εύχεται ν’ αποκτήσουν οι χριστιανοί τη
χαρά; Διότι όπως λέγει ο ίδιος σε
άλλα σημεία των επιστολών του, η χαρά είναι στοιχείο της Βασιλείας του Θεού και
καρπός του Αγίου Πνεύματος. «Ου γαρ εστίν η βασιλεία του Θεού βρώσις και
πόσις, αλλά δικαιοσύνη και ειρήνη και χαρά εν Πνεύματι Αγίω» (Ρωμ.14,18). «Ο δε
καρπός του Πνεύματός εστιν αγάπη, χαρά, ειρήνη…» (Γαλ. 5,22). Συνεπώς εάν θέλουμε να δούμε αν κάποιος
έχει Πνεύμα Άγιο και αν ζει από τώρα στην ατμόσφαιρα της βασιλείας του Θεού, ας
μην ερευνήσουμε μόνο εάν νηστεύει, εάν προσεύχεται, εάν αγρυπνεί, εάν είναι
ελεήμων, αγνός κ.τ.λ., αλλά και εάν είναι χαρούμενος. Και όταν πηγαίνουμε
στο μυστήριο της εξομολογήσεως και αναφέρουμε τις ελλείψεις και τις πτώσεις
μας, εάν υστερούμε στο θέμα της βιώσεως της χαράς, τότε να το αναφέρουμε με
συντριβή και ταπείνωση αλλά και αποφασισμένοι να κάνουμε το παν για ν’
αποκτήσουμε το μεγάλο αυτό αγαθό.
Πως όμως θα επιτευχθεί η χαρά και μάλιστα «πάντοτε», όπως ζητά ο απόστολος Παύλος, όταν μύρια κακά υπάρχουν; Όταν αυτά που προξενούν τη χαρά δεν εξαρτώνται από εμένα; Ούτε έχω τη δυνατότητα εγώ να τα ρυθμίσω και να τα τροποποιήσω; Ο Μ. Βασίλειος διευκρινίζει ότι όταν λέγει ο Παύλος «Πάντοτε χαίρετε», δεν απευθύνεται στον οποιονδήποτε, αλλά σε εκείνον που ζει όπως και ο Παύλος. Που ζει εν Χριστώ και όχι κατά σάρκα (Γαλ. 9,20). Έχει νεκρώσει τα μέλη τα επί της γης (Κολ. 3,5). Έχει την νέκρωση του Ιησού στο σώμα του (Β΄ Κορ. 4,10). Που θεωρεί σκοπό της ζωής του το Χριστό και το ν’ αποθάνει κέρδος, αφού θα βρεθεί πιο γρήγορα κοντά του (Φιλιπ. 1,21). Αυτόν τον άνθρωπο, η λύπη δεν μπορεί όχι μόνο να τον κυριεύσει και να τον γονατίσει, αλλά ούτε καν να τον αγγίξει. Διότι δεν είναι τα γεγονότα που δημιουργούν χαρά ή λύπη αλλά η διάθεση που τα αντιμετωπίζουμε. Δεν υπόκειται η ευτυχία ή η δυστυχία στις εξωτερικές συνθήκες που αντιμετωπίζουμε, αλλά στο πια θεώρηση έχουμε για τη ζωή. Ποια είναι τα οράματα και τα ιδανικά μας, οι στόχοι μας και οι σκοποί μας. Το ίδιο πράγμα να πάθουν 100 άτομα θα νοιώσουν διαφορετικά αισθήματα και θ’ αντιδράσουν διαφορετικά.
Επομένως, ο
απόστολος Παύλος λέγοντας «πάντοτε χαίρετε», δεν κάνει τίποτα άλλο, από το να
μας καλεί ν’ αποκτήσουμε «νουν Χριστού» και να βιώσουμε τις «παράλογες» για την
ανθρώπινη λογική εντολές του ευαγγελίου. Είναι χαρακτηριστικό ότι ένα χωρίο πριν πει το
«πάντοτε χαίρετε» λέγει το εξής· «Να προσέχετε να μην ανταποδώσει κανείς σε
κάποιον κακό για κακό, αλλά πάντοτε να επιδιώκετε το καλό και μεταξύ σας και
προς όλους» (Α΄ Θεσ. 5,16). Όποιος έχει τη δύναμη και την ψυχική ανωτερότητα, να
ζει και να εφαρμόζει την εντολή αυτή, μπορεί πάντοτε να είναι χαρούμενος. Και
αμέσως μετά αφού πει «πάντοτε χαίρετε» συνεχίζει λέγοντας· «αδιαλείπτως
προσεύχεσθε, εν παντί ευχαριστείτε». Δηλαδή η συνεχής χαρά, είναι
συνδεδεμένη με τη συνεχή προσευχή και τη συνεχή ευχαριστία προς το Θεό, ασχέτως
εξωτερικών συνθηκών και γεγονότων που αντιμετωπίζουμε. Παρατηρεί ο ιερός
Χρυσόστομος· «Αφού έδωσε την εντολή
‘πάντοτε χαίρετε’ δίνει και τον τρόπο που θα πετύχουμε την εφαρμογή της. Ο
τρόπος είναι συνεχής προσευχή και συνεχής ευχαριστία». Όπως λέγει ο
ευαγγελιστής Ιωάννης «αιτείτε και λήψεσθε, ίνα η χαρά υμών η πεπληρωμένη» (Ιω.
16,24). Και όπως συνιστά πάλι ο Παύλος στην προς Φιλιππησίους επιστολή του,
όπου αμέσως μετά την προτροπή «Χαίρετε εν Κυρίω πάντοτε. πάλιν έρω,
χαίρετε», λέγει· «Να μην έχετε καμία αγωνία (κανένα άγχος), αλλά σε κάθε
περίσταση να απευθύνετε τα αιτήματα σας στο Θεό με την προσευχή και τη δέηση,
που θα συνοδεύονται με ευχαριστία» (Φιλιπ. 4,6).
Για να κατανοήσουμε την εντολή του αποστόλου Παύλου «πάντοτε χαίρετε» θα πρέπει να σκεφθούμε και τι είναι χαρά για την αγία Γραφή. Ο Μ. Βασίλειος πολύ σοφά παρατηρεί ότι «γέλωτα η αγία Γραφή εννοεί, όχι τον θόρυβο που προκαλείται από τα μάγουλα με τον αναβρασμό του αίματος, αλλά την καθαρά και αμιγή από κάθε σκυθρωπότητα γλυκύτητα».
Συνεπώς χαρά είναι η
αισιοδοξία. Η ηρεμία της ψυχής. Η έλλειψη άγχους και
ανασφάλειας. Η πίστη ότι ο Θεός κυβερνά τον κόσμο και δεν είναι «απρονόητα
τα ημέτερα». Η πίστη και η βεβαιότητα
ότι θα σταυρωθούμε, αλλά τελικά θα νικήσουμε· θα πεθάνουμε, αλλά θα
αναστηθούμε· θα πονέσουμε κάποτε, αλλά αυτός ο πόνος και ελεγχόμενος
και σχετικός και παροδικός θα είναι, εφ’ όσον ζούμε και πολιτευόμαστε κατά
Χριστόν, και θα μας δοξάσει υπερβολικά και απροσδόκητα. Διότι λέγει ο Παύλος· «Τα παθήματα της παρούσας ζωής δεν είναι
τίποτα μπροστά στη δόξα που πρόκειται να φανερωθεί σ’ εμάς» (Ρωμ. 8,18).
Και όπως συμπληρώνει ο ίδιος στην Β΄ προς Κορινθίους (4,17)· «Η στιγμιαία
ελαφρά θλίψη μας προετοιμάζει αιώνιο βάρος δόξας». Επομένως αυτά που είναι
λυπηρά στους άλλους, στους πιστούς επιφέρουν πρόσθετη ευφροσύνη.
ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΑΠ. ΒΑΔΡΑΧΑΝΗΣ
ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗΣ
