Μετάνοια καρδιακή συντελείται όταν, μετά τη συγχωρητική
ευχή από την εξομολόγηση, σιχαίνεσαι την αμαρτία και δεν την ξανακάνεις πια.
Όταν μετανοήσεις με την καρδιά σου, μπορεί και να μη δακρύσεις καν. Αυτό είναι
προτιμότερο από το να κλαις στην εξομολόγηση και ύστερα να επαναλαμβάνεις την
αμαρτία. Αυτό δεν είναι μετάνοια εκ καρδίας. Βέβαια αν την ειλικρινή μετάνοια
τη συνοδεύσεις με δάκρυα, τότε ακόμη καλύτερα. Γενικά τα δάκρυα καθαρίζουν τις
αμαρτίες. Αυτό όμως αφορά τα εκούσια παραπτώματα. Τα ακούσια κανείς δεν μπορεί
να τα αποφύγει και πρέπει να τα λέμε στην εξομολόγηση μας. Η θερμή καρδιακή
μεταμέλεια καθαρίζει την ψυχή από αμαρτία, σηκώνει τον πεπτωκότα άνθρωπο και
χαρίζει ανακούφιση στην ψυχή του.
Λέγεται ότι μια πόρνη κάποτε μετανόησε και
αποφάσισε να αλλάξει ζωή και να γίνει μοναχή. Όμως, στην πύλη του μοναστηριού
πέθανε. Όταν στάθηκε η ψυχή της μπροστά στον Κύριο, μαζί με τους αγγέλους και
τους δαίμονες, που ζύγιζαν τις αμαρτίες και τις αρετές της, δεν βρήκαν τίποτα
από καλές πράξεις. Ο Κύριος τότε είπε: «Εγώ την πήρα απ' αυτή τη ζωή. Αν δεν
την έπαιρνα, θα γινόταν μοναχή. Είναι πολλές οι αμαρτίες της, αλλά εγώ μέτρησα
την απόφαση της να θυσιαστεί». Η ειλικρινής λοιπόν μετάνοια καθαρίζει τις ψυχές
και τις βοηθάει να κερδίσουν τη Βασιλεία των Ουρανών.
——
Κάποτε ο π. Γαβριήλ συνταξίδευε με μια μοναχή κι έναν
λαϊκό. Έτσι, χωρίς αιτία, ο Γέροντας άρχισε να απαριθμεί τις αμαρτίες του. Δεν
σταμάτησε να μονολογεί σ' όλο το δρόμο! Η μοναχή τότε σκέφτηκε: «Εγώ τον νόμιζα
για άγιο κι αυτός τι είναι τελικά;». Όμως ο λαϊκός συγκλονίστηκε, διότι άκουγε
τις δικές του αμαρτίες! Και έτσι αφυπνίστηκε η συνείδηση του και ήλθε σε
μετάνοια.
— Λίγα λεπτά πριν κοιμηθείς, συλλογίσου καλά τη
συμπεριφορά σου. Τι έκανες όλη τη μέρα, τι δεν σου άρεσε, τι αμαρτίες έκανες,
τι δεν έπρεπε να πεις. Δώσε λογαριασμό στον εαυτό σου. Πάντα να είσαι σε
επαγρύπνηση με τον εαυτό σου, μας έλεγε ο Γέροντας.
— Αν είμαι εν ζωή, είμαι και αμαρτωλός, έλεγε ο
Γέροντας και ήθελε να βλέπουμε όλοι το «δοκάρι στα δικά μας μάτια». Πολύ συχνά
επαναλάμβανε τα λόγια του ποιητή Δαβίδ Γκουραμισβίλι: «Καλύτερα η μετάνοια στην
αρχή παρά στο τέλος».
Πολλοί θυμούνται εκείνη την περίοδο που ο π. Γαβριήλ άφηνε
το κελί του και περπατούσε στους δρόμους της Τιφλίδας για να γίνει οδηγός των
ψυχών που είχαν χάσει το δρόμο τους. Μια φορά, όρμηξε σαν αστραπή, διέσχισε το
πλήθος και βρέθηκε δίπλα σε μια γυναίκα που λικνιζόταν μισόγυμνη μες στο δρόμο,
ικανοποιημένη που συγκέντρωνε πάνω της τα ανδρικά βλέμματα. Την κλότσησε από
πίσω δυνατά. Η κοπέλα τα έχασε. Ξαφνιάστηκε μόλις αντίκρισε έναν μοναχό
γονατισμένο στα πόδια της να κλαίει. Ομοίωμα της Παναγίας, τίνος μοιάζεις; της
είπε με πίκρα. Δάκρυα αμέσως έτρεξαν από τα μάτια αυτής της γυναίκας. Τα
πονεμένα λόγια του Γέροντα την έφεραν σε συναίσθηση και μετάνοια.
Ο π. Γαβριήλ αντιλαμβανόταν αμέσως αν κάποιος επιθυμούσε
το κακό του άλλου και το αποκάλυπτε. Και σε όσους είχε ριζώσει στην καρδιά τους
το κακό και ήταν χριστιανοί μόνον κατ' όνομα τους έδειχνε τον Ιούδα και έκλαιγε
πικρά.
—Νομίζεις πως δεν ξέρω γιατί ήρθες εδώ; Αλίμονο σ' αυτούς
που φοβούνται το θάνατο. Μακάρι να με σκοτώσουν. Μια φορά θα το κάνουν. Όχι
σαράντα. Ο άνθρωπος πρέπει να φοβάται την Κόλαση και όχι το θάνατο. Ο Ιούδας
έζησε δίπλα στον Χριστό, αλλά καταστράφηκε. Δεν σταυρώθηκε μήπως ο Χριστός και
για σας; Όποιος σε προδώσει στα μικρά δεν θα διστάσει να το κάνει και στα
μεγάλα! Είναι κρίμα να πηγαίνει ο άνθρωπος στην Κόλαση. Μετανοείτε. Η μετάνοια
καλύπτει όλες τις αμαρτίες.
Κάποτε του είπα πως δεν μπορώ να κλάψω για τις αμαρτίες
μου. Και μου απάντησε:
—Κάποιοι κλαίνε από τη λύπη τους, επειδή δεν τους
επισκέπτεται η μετάνοια.
Αυτά τα λόγια πολύ με απασχόλησαν και έκτοτε δεν παρέλειψα
να σκέφτομαι τη μετάνοια για κάθε κολάσιμη πράξη μου.
Ένας ιερέας διηγείται:
«Παραπονέθηκα μια φορά στον Γέροντα πως δεν μπορώ να
αποκτήσω μετάνοια κι εκείνος μου απάντησε:
—Δεν έχω μετάνοια γιατί δεν θέλω.
Ύστερα από λίγο καιρό ξύπνησε μέσα μου το αίσθημα της
μετάνοιας, η οποία σιγά σιγά δυνάμωνε και μου αποκάλυπτε το βάθος της
πνευματικής μου αρρώστιας. Αυτό το αίσθημα γινόταν ολοένα και εντονότερο, σε
σημείο που δυσκολευόμουν να φάω. Η κατάσταση μου έμοιαζε με τη θλίψη εκείνου
που χάνει ξαφνικά τον άνθρωπο του και που από τον απύθμενο πόνο του δεν μπορεί
ούτε να φάει».
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Ο ΑΓΙΟΣ ΓΑΒΡΙΗΛ
(1929-1995) Ο ΔΙΑ ΧΡΙΣΤΟΝ ΣΑΛΟΣ ΚΑΙ ΟΜΟΛΟΓΗΤΗΣ.
