"Μαύρα" είναι τα νέα από το μέτωπο της
ευρωπαϊκής Οικονομίας: Η Γερμανία "προσβλήθηκε" από κάτι που ήταν αδιανόητο
μέχρι πριν λίγο καιρό: Παρουσίασε
συρρίκνωση της τάξης του 0,2%, το τελευταίο τετράμηνο.
Ναι, η τέταρτη ισχυρότερη οικονομία του κόσμου και η ισχυρότερη της Ευρώπης εισήλθε σε ύφεση κια αυτό δεν θα ήταν από μόνο του και τόσο ανησυχητικό αν δεν η Γερμανία δεν αποτελούσε το τελευταίο κάστρο κατά της ύφεσης στην Ευρώπη και δεν υποδυόταν ακόμα την ατμομηχανή της ευρωπαϊκής οικονομίας.
Η Ευρώπη βρίσκεται σε οικονομική κρίση εδώ και πέντε χρόνια. Η Γερμανία είναι η οικονομική μηχανή της Ευρώπης και όλοι περίμεναν ότι, με κάποιοι τρόπο, θα οδηγούσε την Ευρώπη έξω από την κρίση. Βάσει αυτής της πίστης η Γερμανία μέχρι σήμερα "έκανε ότι ήθελε στην Ευρώπη". Ηταν ο απόλυτος κυρίαρχος, το περιούσιο έθνος του οποίου η οικονομία σάρωνε, ενώ των άλλων κατέρρεαν ή αντιμετώπιζαν ισχυρά προβλήματα.
Τώρα και η Γερμανία έπεσε ... "στον κουβά"!
Αν και το Βερολίνο επιμένει ότι εφέτος, τελικά, η χρονιά θα κλείσει θετικά το μικρόβιο της ύφεσης έχει αγγίξει το γερμανικό "κορμί".
Και η εικόνα της παρηκμασμένης Ευρώπης που βλέπουμε σήμερα πλέον είναι βέβαιο ότι θα μονιμοποιηθεί, όχι γιατί η γερμανική οικονομία συρρικνώθηκε κατά 0,2%, αλλά διότι ολοένα και απομακρύνεται η πιθανότητα η Ευρώπη να επιστρέψει στην προ του 2008 ευημερία, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την παραπαίουσα Ευρώπη.
Η γερμανική οικονομία συρρικνώθηκε τελικά, παρά της προβλέψεις που απλώς έκαναν λόγο για μηδενική ανάπτυξη.
Αλλά και η υπόλοιπη Ευρώπη βαδίζει στον ίδιο δρόμο. Η Γαλλία έχει μηδενική ανάπτυξη, η Ιταλία παρουσιάζει ύφεση κατά 0,2%, επίσης και μόνο το Ηνωμένο Βασίλειο, η χώρα με το υψηλότερο ποσοστό ευρωσκεπτικιστών, παρουσίασε μικρή ανάπτυξη.
Με εξαίρεση την Ιρλανδία, που παρουσίασε ανάπτυξη της τάξης του 2,5%, καμία άλλη ευρωπαϊκή οικονομία δεν αναπτύχθηκε με ρυθμό άνω του 1%, ενώ οι περισσότερες παρουσίασαν στασιμότητα ή ύφεση. Η ίδια η ΕΕ, ως σύνολο, παρουσιάζει στασιμότητα.
Προφανώς, ο ρυθμός ανάπτυξης δεν αποτελεί το μόνο εργαλείο μέτρησης μιας οικονομίας και οι στατιστικές δεν δίνουν πάντα ακριβή εικόνα. Η οικονομική ανάπτυξη επίσης δεν συνδέεται πάντα, με την κοινωνική πραγματικότητα και την ανεργία, η οποία έχει λάβει ανησυχητικές διαστάσεις στην Ευρώπη.
Η Ισπανία και η Ελλάδα έχουν ποσοστά ανεργίας άνω του 25%, πλησιάζοντας τα επίπεδα ανεργίας των ΗΠΑ κατά τη διάρκεια της μεγάλης οικονομικής κρίσης του 1929. Συνολικά 15 από τις 28 χώρες της ΕΕ παρουσιάζουν ποσοστά ανεργίας άνω του 10% και οι περισσότερες έχουν τα υψηλά αυτά ποσοστά για χρόνια. Ακόμα χειρότερα, δε, τα ποσοστά της ανεργίας αρνούνται να πέσουν.
Το ήμισυ του πληθυσμού της ΕΕ κατοικεί σε τέσσερις χώρες, τη Γερμανία, τη Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο (ΗΒ) και την Ιταλία. Ο μέσος ρυθμός ανάπτυξης των τεσσάρων αυτών χωρών είναι της τάξης του 1,25%. Εξαιρουμένου του ΗΒ, οι οικονομίες των άλλων τριών παρουσίασαν συρρίκνωση κατά 0,1%. Ο μέσος όρος ανεργίας στις τέσσερις αυτές χώρες είναι της τάξης του 8,5%. Αν εξαιρέσουμε το ΗΒ ο μέσος όρος αυξάνει και φτάνει το 9,2%.
Η εξαίρεση του ΗΒ δεν γίνεται τυχαία. Είναι ή μόνη χώρα από τις τέσσερις που δεν είναι μέλος της Ευρωζώνης και η πιο πιθανή να εγκαταλείψει την ΕΕ χώρα.
Η Γερμανία, η Γαλλία και η Ιταλία, λόγω πληθυσμού και μόνο, αποτελούν τον πυρήνα της ΕΕ. Και των τριών οι οικονομίες δεν αναπτύσσονται και η ανεργία είναι υψηλή. Κατά συνέπεια, η οικονομία ολόκληρης της ΕΕ δεν αναπτύσσεται και η ανεργία είναι υψηλή.
Πέντε – έξι χρόνια μετά το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης οι αριθμοί αυτοί δεν μπορούν να θεωρηθούν πλέον, ως αποτέλεσμά της και μόνο. Είναι λοιπόν ενδιαφέρον να δούμε γιατί η Γερμανία έφτασε στο σημείο αυτό, την ώρα που οι εξαγωγές της, περιλαμβανομένων αυτών προς τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες αυξάνονται, γεγονός που αποτελεί και μια από τις αιτίες, εξαιτίας των οποίων, οι λοιπές ευρωπαϊκές χώρες δεν μπορούν να αναπτυχθούν.
Στη Γερμανία η ανεργία είναι χαμηλή. Το χρηματοπιστωτικό σύστημα είναι βιώσιμο. Παρόλα αυτά η καταναλωτική και η εταιρική πίστη υποχωρούν. Γιατί; Γιατί η εσωτερική καταναλωτική δύναμη είναι μικρή μετά από δέκα χρόνια παγώματος των μισθών. Άνθρωποι φτωχοί που το μόνο οου κάνουν είναι να δουλεύουν για πολύ χαμηλούς μισθούς με την ελπίδα όιτ θα συνεχίζεται για πάντα η αύξηση των γερμανικών εξαγωγών.
Το γερμανικό υψηλό επίπεδο απασχόλησης, είναι στενά συνδεδεμένο με το ύψος των εξαγωγών, αλλά οι αδύναμες ευρωπαϊκές χώρες δεν μπορούν να απορροφήσουν πλέον τις γερμανικές εξαγωγές. Και ο υπόλοιπος κόσμος, αν και έχει βελτιωμένη οικονομική εικόνα, αλλά δεν μπορεί να στηρίξει τη γερμανική οικονομία.
Σε ολόκληρη την Ευρώπη τα αυξανόμενα ποσοστά ανεργίας θα πλήξουν το τραπεζικό σύστημα, μέσω των απλήρωτων δανείων. Με δεδομένη του ευρωπαϊκού οικονομικού συστήματος, στο παρελθόν, φαίνεται λογικό να υπάρξει μεγάλη πίεση όσον αφορά την εξυπηρέτηση των τραπεζικών δανείων.
Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια αποτελούν από μόνα τους σοβαρό πρόβλημα. Τέσσερις χώρες της ΕΕ έχουν ποσοστά μη εξυπηρετούμενων δανείων άνω του 20%. Άλλες έξι έχουν ποσοστά μεταξύ 10-20%, με το ποσοστό στην Ιταλία να φτάνει το 15,1%. Ο ευρωπαϊκός μέσος όρος αγγίζει το 7,3%. Προφανώς η περίπτωση της Ιταλίας είναι η πλέον επικίνδυνη.
Με δεδομένα τα υψηλά ποσοστά ανεργίας στην Ευρώπη, την ανάγκη της Γερμανίας να εξάγει τα προϊόντα της στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες και τον επιμένοντα χαμηλό ρυθμό ανάπτυξης, να πλήττει τώρα την ίδια τη Γερμανία, απλώς δεν μπορεί πια κανείς να αντιληφθεί πια δύναμη θα μπορούσε να ανατρέψει αυτή την κατάσταση.
Είναι εξαιρετικά δύσκολο να βρεθεί κάτι που θα βοηθήσει την Ευρώπη να ανακάμψει και να βρει την ζωντάνια της.
Αν, όμως, το πρωταρχικό ζητούμενο για την ΕΕ, η ευημερία, τίθεται πλέον υπό αμφισβήτηση, τότε τι θα κρατήσει την Ευρώπη ενωμένη; Το ερώτημα αυτό τίθεται σήμερα ακόμα πιο έντονα, καθώς το χάσμα μεταξύ Ευρώπης και Ρωσίας, αναβιώνει, λόγω Ουκρανίας.
Η ιδέα να επιδιωχθούν κοινοί στόχοι, ώστε να διατηρηθεί η ευημερία στην ΕΕ, δεν λειτούργησε, με τα σημάδια της οικονομικής αναπηρίας να είναι προφανή και τον σπόρο της διάσπασης να εμφανίζεται. Τα κοινά συμφέροντα, τα οποία ένωσαν τις χώρες όταν ευημερούσαν, δεν υπάρχουν πια.
Ένα από τα σημάδια αντιστροφής του κλίματος είναι και η άνοδος των ευρωσκεπτικιστικών κομμάτων στις πρόσφατες Ευρωεκλογές.
Την πολιτική αυτή μετατόπιση, πολλοί την μετέφρασαν ως ψήφο διαμαρτυρίας και όχι ως προάγγελο του μέλλοντος. Κατά τη γνώμη μου, ακόμα και ψήφος διαμαρτυρίας να ήταν, το εύρος της μιλά από μόνο του, καθώς η προφανής πηγή κοινωνικών αναταραχών είναι οι νέοι, αλλά και οι μεσήλικες άνεργοι, οι οποίοι έχασαν τις δουλείες τους και τις οικονομίες τους.
Όλοι αυτοί ζουν σε έναν κόσμο χωρίς ελπίδα, πεπεισμένοι ότι κάποια κέντρα σχεδίασαν την κακοδαιμονία τους. Οι νέοι ρίχνουν μερικές πέτρες και επιστρέφουν στα σπίτια τους. Οι μεσήλικες της μεσαίας τάξης όμως, έχοντας χάσει τα όνειρά τους, χωρίς καμία ελπίδα ανάκαμψης, οδηγούνται στον φασισμό και είναι η νέα απειλή στην νέα ευρωπαϊκή πραγματικότητα.
Η Ρωσία είναι πολύ σημαντική. Η ρωσική δύναμη αυξάνεται καθώς η ευρωπαϊκή συρρικνώνεται, την ώρα που η Ευρώπη έχει τη δική της σύγκρουση με το Ισλάμ.
Αν η παρούσα κατάσταση, με την ακινητοποίηση της οικονομίας και τα υψηλά ποσοστά ανεργίας συνεχιστεί, τι θα πράξουν οι Ευρωπαίοι με τους πολλούς μετανάστες που ζουν ανάμεσά τους;
Οι επιπτώσεις είναι τόσο βαθιές, και πλέον είναι βέβαιο ότι τα επόμενα χρόνια θα ζήσουμε μια Ευρώπη χωρίς ανάπτυξη, με υψηλή ανεργία και χωρίς διέξοδο θα μπορούσε να είναι η πραγματικότητα για πολύ μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από ότι αναμενόταν τελικά.
Που μπορεί να οδηγήσει αυτό; Στο καλό σενάριο στην διάλυση της ευρωζώνης ή στην υιοθέτηση ενός "ευρώ 2" υποτιμημένου κατά 20% σε σχέση με το σημερινό ευρώ. Στο κακό σενάριο στην διάλυση της ΕΕ. και στο κάκιστο σενάριο στην έναρξη μιας σειρά πολεμικών συγκρούσεων στην καρδιά της Ευρώπης...
