«Οι τα χερουβείμ μυστικώς εικονίζοντες, και τη ζωοποιώ
Τριάδι τον Τρισάγιον ύμνον προσάδοντες, πάσαν νυν βιοτικήν αποθώμεθα μέριμναν,
ως τον Βασιλέα των όλων υποδεξόμενοι, ταις αγγελικαίς αοράτως δορυφορούμενον
τάξεσιν. Αλληλούϊα».
«Εμείς που
εικονίζουμε μυστικά τα χερουβείμ και ψάλλουμε στη ζωοποιό Τριάδα τον τρισάγιο
ύμνο, ας αφήσουμε εδώ και τώρα κάθε βιοτική φροντίδα για να υποδεχθούμε τον
Βασιλέα των όλων, που αόρατα συνοδεύεται από τις αγγελικές τάξεις. Αλληλούϊα».
Ο Χερουβικός Ύμνος, αγαπητοί αδελφοί, είναι από τους
επίσημους ύμνους της θείας Λειτουργίας. Ονομάζεται έτσι, όπως συμβαίνει και με
άλλους ύμνους της Εκκλησίας, από τις πρώτες λέξεις με τις οποίες αρχίζει, «Οι
τα Χερουβείμ…». Ένας βυζαντινός εξηγητής της θείας Λειτουργίας γράφει τα εξής
για τον Χερουβικό Ύμνο: «Ο Χερουβικός Ύμνος προτρέπει όλους τους πιστούς που
είναι στη σύναξη, από τώρα ως το τέλος της ιερουργίας να προσέξουν περισσότερο και
να αφήσουν κάθε βιοτική μέριμνα, γιατί με τη θεία Κοινωνία μέλλουν να
υποδεχθούν τον μεγάλο Βασιλέα».
Ένας άλλος εξηγητής προσθέτει: «Ο Χερουβικός Ύμνος καθώς
ψάλλεται από τους ψάλτες και από το λαό, φανερώνει πως μαζί με τους ανθρώπους
ψάλλουν και οι Άγγελοι στον ουρανό».
Όταν στα προηγούμενα ο λόγος ήταν για τη Μικρή Είσοδο,
είπαμε ότι στη Θεία Λειτουργία προσευχόμαστε και ψάλλουμε οι άνθρωποι μαζί με
τις ουράνιες Δυνάμεις. Τότε ζητήσαμε «συν τη εισόδω ημών είσοδον αγίων αγγέλων
γενέσθαι». Τώρα οι άνθρωποι μαζί με τους Αγγέλους τελούμε τη θεία Λειτουργία,
εκείνη που γίνεται και στον ουρανό. Γιατί, καθώς γράφει ο άγιος Συμεών ο
επίσκοπος Θεσσαλονίκης, ο Ιησούς Χριστός ένωσε την ουράνια και την επίγεια
Εκκλησία. Αυτό το λέμε πάντα, κι ίσως πολλοί να το ακούνε παράξενα, ότι
δηλαδή ο Ιησούς Χριστός δεν ίδρυσε καμία θρησκεία ούτε καν την Εκκλησία. Η
Εκκλησία υπάρχει πριν από τον κόσμο, κι ο Ιησούς Χριστός γεννήθηκε άνθρωπος
μέσα στην Εκκλησία, και το έργο του είναι ότι φανέρωσε στον κόσμο το μυστήριο
της Εκκλησίας, κι όπως γράφει ο άγιος Συμεών, ένωσε τον ουρανό και τη γη σε μία
Εκκλησία, «δια γαρ του Χριστού μία γέγονεν Εκκλησία».
Ο Χερουβικός Ύμνος δεν είναι από τους ύμνους της αρχέγονης
Εκκλησίας. Άρχισε να ψάλλεται πεντακόσια χρόνια αργότερα σ’ αυτή τη θέση της
θείας Λειτουργίας, σαν ένας εισαγωγικός ύμνος, τώρα που πλησιάζουμε και
φτάνουμε όλο και πιο κοντά στις μεγάλες στιγμές του θείου μυστηρίου. Όλα όσα
προηγήθηκαν στην ιερή ακολουθία, ήταν η αρχή και μία κλιμακωτή προετοιμασία,
αλλά τώρα φτάσαμε στην τελευταία ώρα. Ο Χερουβικός Ύμνος μας φέρνει στο νου τι
είμαστε τώρα, τι κάνουμε αυτή τη στιγμή και πως και με ποιούς λογισμούς πρέπει
να στεκόμαστε μέσα στο ναό και στη λειτουργική σύναξη. Εικονίζουμε μυστικά
τους Αγγέλους, και όπως εκείνοι έτσι κι εμείς ψάλλουμε στην αγία Τριάδα τον
Τρισάγιο Ύμνο, γι’ αυτό και πρέπει να αφήσουμε κάθε σκέψη μας και έγνοια, για
να υποδεχθούμε τον Βασιλέα Χριστό, που τον συνοδεύουν οι αόρατες αγγελικές
στρατιές.
Όταν αρχίσει να ψάλλεται ο Χερουβικός Ύμνος, αρχίζει κι ο
λειτουργός ιερέας, μπροστά στην αγία Τράπεζα, να διαβάζει «καθ’ εαυτόν» και
«υπέρ εαυτού» την ευχή, όπως λέγεται, του Χερουβικού Ύμνου. Είναι μία προσωπική
και εξομολογητική ευχή του ιερέα, από τις πιο δυνατές και θεόπνευστες της θείας
Λειτουργίας. Στις δύο ευχές των πιστών προηγουμένως πάλι ο λειτουργός ιερέας
παρακάλεσε για τον εαυτό του, αλλά τώρα πιο πολύ έχει την ανάγκη να
εξομολογηθεί και να μιλήσει «ενώπιος ενωπίω» προς τον Ιησού Χριστό. Είναι από
τις λίγες ευχές της θείας Λειτουργίας, που λέγονται προς τον Ιησού Χριστό, και
είναι η μόνη απ’ όλες τις ευχές που πρέπει να λέγεται μυστικά, όσο που να
ακούνε μόνο οι συλλειτουργοί ιερείς.
Ο λειτουργός αρχίζει με μια συντριπτική ομολογία, με την
οποία κάθε ιερέας τοποθετείται ενώπιον του Θεού. Το να υπηρετεί κανείς το Θεό
και να τελεί τη θεία Λειτουργία είναι μεγάλο και φοβερό όχι μόνο για τον
άνθρωπο, αλλά και γι’ αυτές τις επουράνιες δυνάμεις. Κανένας ιερέας ποτέ δεν
πλησιάζει στην αγία Τράπεζα, για να κάνει θεία Λειτουργία, πιστεύοντας στην
αγιότητά του. Αν γελαστεί και πιστέψει πως είναι άγιος, δεν πρέπει να
λειτουργεί.
Με την ευχή του Χερουβικού ο λειτουργός ιερέας αναγνωρίζει
και ομολογεί την αναξιότητά του και το θεϊκό μεγαλείο του μυστηρίου στο οποίο
καλείται να διακονήσει. Προχωρεί όμως προς το θυσιαστήριο, ακριβώς επειδή δε
στηρίζεται στις δικές του δυνάμεις αλλά στο έλεος του Θεού. Στηρίζεται στο
πέλαγος της θείας φιλανθρωπίας. Διότι από φιλανθρωπία ο Θεός έγινε άνθρωπος και
η φιλανθρωπία Του μας δώρισε το μυστήριο της αναίμακτης ιερουργίας. Κι όχι μόνο
ήρθε άπαξ και προσφέρθηκε ο Χριστός, αλλά στο διηνεκές έρχεται σε κάθε θεία
Λειτουργία και είναι Αυτός που προσφέρει και προσφέρεται, που δέχεται τη
θυσία και διαμοιράζεται στους πιστούς.
Ο Χειρουβικός Ύμνος, αγαπητοί αδελφοί, τελειώνει με την
ψαλμώδηση της φράσης «ως τον βασιλέα των όλων υποδεξόμενοι» και γίνεται η
Μεγάλη Είσοδος. Για τους περισσότερους ερμηνευτές της θείας Λειτουργίας, η
φράση αυτή έχει άμεση αναφορά στην υποδοχή της θείας κοινωνίας και έτσι τη
μεταφράζουν:«προετοιμαζόμαστε για να μεταλάβουμε το βασιλέα της δόξης». Αμήν
agioritikovima.gr
askitikon.eu
