''Τα Ελληνικά
Γράμματα οδηγούν στην αιωνιότητα''
Συνέντευξη στον Θεόδωρο Καλμούκο
Ο Αρχιμανδρίτης
Βασίλειος Γοντικάκης, Προηγούμενος της Μονής Ιβήρων του Αγίου Ορους, είναι από
τις πλέον λόγιες και οσιακές μορφές του σημερινού Μοναχισμού.
Βαθύνους της αντιληπτικής της Θεολογίας και της
Πνευματικότητας. Βρίσκεται αυτές τις μέρες πλησίον μας προσκεκλημένος της Μονής
Χρυσοβαλάντου και με την ευκαιρία τού ζήτησε ο Αρχιεπίσκοπος Δημήτριος να
μιλήσει για τα Ελληνικά Γράμματα το βράδυ της Παρασκευής στον Καθεδρικό Ναό
Αγίας Τριάδος στου Μανχάταν.
Μίλησε στον «Εθνικό Κήρυκα» για πολλά και σοβαρά με άνεση
και με τον δικό του τρόπο εκφοράς και διατύπωσης λόγων και νοημάτων,
καθιστώντας τούτη τη συνέντευξη κυριολεκτικά «αλλιώτικη», με εκπλήξεις και ανατροπές,
επειδή ο π. Βασίλειος ομιλεί μία «αλλιώτικη» γλώσσα. Ακολουθούν τα περισσότερα
από αυτά που είπαμε:
«Εθνικός Κήρυκας»: Γέροντα Βασίλειε, τι κομίσατε από το
Αγιο Ορος;
πατήρ Βασίλειος Γοντικάκης: Δεν κόμισα τίποτε και ποίος
είμαι εγώ να κομίσω; Μας κάλεσε ο ηγούμενος της Ιεράς Μονής Αγίας Ειρήνης
Χρυσοβαλάντου, στη συνέχεια ο Αρχιεπίσκοπος είπε να μιλήσω το απόγευμα της
εορτής των Τριών Ιεραρχών για τα Ελληνικά Γράμματα και αυτό που ήθελα να πω
είναι ότι τελικά Ελληνικά Γράμματα πέρα από τα Γράμματα οδηγούν στην αιώνια
ζωή.
«Ε.Κ.»: Με ποιο τρόπο οδηγούν τα Ελληνικά Γράμματα στην
αιώνια ζωή;
π. Βασίλειος: Πολλές φορές όταν μιλούμε για τους Τρεις
Ιεράρχες τους επαινούμε ότι ήταν άνθρωποι πεπαιδευμένοι, γνώστες της Αρχαίας
Ελληνικής Γλώσσας, Ιστορίας και Φιλοσοφίας, οπότε τους καμαρώνουμε ως
πεπαιδευμένους ανθρώπους του παρόντος αιώνος. Το μεγάλο είναι ότι δι' αυτών
εισαγόμεθα στην αιωνία ζωή και παίρνω σαν κορυφαίο παράδειγμα τον Κατηχητικό
Λόγο του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου που διαβάζουμε την Κυριακή του Πάσχα που
έχομε την έκρηξη του αιωνίου φωτός όπου «ουδείς νεκρός εν μνήματι». Οταν
παίρνεις αυτή την αγωγή δια της Θείας Λειτουργίας τότε γίνεται η καρδιά σου
παράδεισος και η οικουμένη σπίτι σου.
«Ε.Κ.»: Τι είναι τελικά αυτή η αιώνια ζωή; Είναι κάτι ή
μήπως είναι Κάποιος, κι αυτός είναι ο Χριστός;
π. Βασίλειος: Είναι Κάποιος, κι είναι ο Χριστός, κι είναι
κατανοητός κι είναι μία διαρκής πορεία γεμάτη από εκπλήξεις.
«Ε.Κ.»: Εσείς τον ανταμώσατε τον Χριστό, του μιλήσατε;
π. Βασίλειος: Μα ο Χριστός είναι η οδός και η αλήθεια και
η ζωή μέχρι τέλους και η ίδια η πορεία είναι ο ίδιος ο Χριστός και η πορεία
είναι ατελεύτητη, Πάσχα αιώνιο. Ζώντας κάποιος μέσα στην Εκκλησία ζει μέσα στον
φυσιολογικό χώρο όπου αυξάνεται μόνος του. Οπως εγώ λέγω, το έμβρυο το οποίο
βρίσκεται μέσα στη μήτρα της μητέρας του είναι στον φυσιολογικό χώρο που του
παρέχει ζωή και η Εκκλησία είναι η μεγάλη Θεανθρώπινη μήτρα που μας ετοιμάζει
σιγά-σιγά για την αιωνιότητα, για την πλησμονή της χαράς για την οποία έπλασε ο
Θεός τον κόσμο.
«Ε.Κ.»: Και τι θα γίνει με αυτούς που δεν είναι μέσα στην
Εκκλησία, πάει τελειώνουν, χάνονται;
π. Βασίλειος: Κατ' αρχήν ποίοι είναι και ποίοι δεν είναι
μέσα στην Εκκλησία είναι θέμα άλλου να το κρίνει. Κι αυτό που λέγει ο Κύριος
«μηδέ εν τω Ισραήλ τοσαύτην πίστιν εύρον» βρίσκει μια στιγμή την πίστη τη
μεγάλη σ' έναν ο οποίος είναι έξω από τα πλαίσια της Εκκλησίας, αλλά έχει άλλες
διαστάσεις η αγάπη της Εκκλησίας.
«Ε.Κ.»: Να εννοήσω και τους αβάπτιστους, εκείνους οι
οποίοι δεν δέχονται τον Χριστό ως Θεό και Σωτήρα. Τι θα γίνουν αυτοί οι
άνθρωποι;
π. Βασίλειος: Πολλές φορές αυτοί που παρουσιάζονται ως
βαπτισμένοι και δεχόμενοι τον Χριστό, είναι πολύ πιο μακριά από τους άλλους οι
οποίοι φαίνονται αδιάφοροι. Τη στιγμή που είναι άνθρωποι κι έχουν την πνοή του
Θεού μέσα τους βρίσκονται εν πορεία και ζητούν το ένα ή και όλοι βρίσκονται
μέσα καλύπτονται κάτω από την ευρύχωρη αγάπη του Θεού.
Αυτό που γίνεται στην Εκκλησία τη Μεγάλη Εβδομάδα είναι
ένα σκάνδαλο εκπλήξεως, πρώτα στον παράδεισο πηγαίνει ένας ληστής. Ενας μαθητής
τον πουλά, κι ένας άλλος τον αρνείται. Στη συνέχεια, έχομε σαν παράδειγμα τον
τελώνη, την αιμορροούσα, μια γυναίκα απλή η οποία είχε χάσει όλη της τη δύναμη,
είχε δώσει όλη την περιουσία της στους γιατρούς «και ουδέν ωφεληθείσα, μάλλον
εις το χείρον ελθούσα», τής έμεινε μόνο μία ελπίδα να πάει και να ακουμπήσει το
κράσπεδο του Χριστού και σώθηκε και σταμάτησε ο Χριστός και είπε «ήψατο μου
τις», δηλαδή κάποιος με άγγιξε. Βλέπουμε ότι παίρνει άλλη θέση το μεγαλείο του
ανθρώπου και με άλλα μέτρα κρίνονται.
Να πω και κάτι άλλο: Μου λένε εδώ πέρα, Γέροντα να μας
δώσεις το βιογραφικό σου, να πω εγώ τα κατορθώματά μου, αυτές είναι ανοησίες.
Θέλω να πω το εξής, όταν στο δρόμο πλησιάζει η αιμορροούσα και γίνεται το
κεντρικό πρόσωπο και σταματάει την πορεία και το σχολιάζει ο Χριστός και λέγει
ότι «έγνω δύναμιν εξελθούσα απ' εμού» ποίο το βιογραφικό της αιμορροούσης, μία
ταλαιπωρία που έφτασε στην απόγνωση. Οπότε το να παρουσιαστώ εγώ ότι ξέρω αυτά
κι αυτά, αυτές είναι ψευτιές. Η αλήθεια είναι να φτάσεις στην απόγνωση και να
μην έχεις καμιά ελπίδα παρά μόνο στον Χριστό.
«Ε.Κ.»: Η απόγνωση μπορεί να είναι και προνόμιο;
π. Βασίλειος: Η απόγνωση, η αποτυχία και ο θάνατος είναι
το μόνο προνόμιο, «εάν γαρ αποθάνει αυτός μόνος μένει, αν αποθάνει φέρει πολύ
καρπό», άρα πολύ συχνά η επιτυχία είναι αποτυχία, είναι η φυλάκιση, ενώ πρέπει
να οδεύομε προς την αποτυχία, την απόγνωση, τον θάνατο, τον ζωηφόρο θάνατο και
τότε αρχίζει μια άλλη ζωή. Και χωρίς θάνατο δεν μπαίνομε στην αιώνια ζωή και
χωρίς την αιώνια ζωή δεν έχει κανένα νόημα τούτη η ζωή, ε, αυτό είναι.
«Ε.Κ.»: Μιλήσατε για θάνατο. Ο έσχατος εχθρός όλων μας
είναι ο θάνατος. Τον φοβάστε;
π. Βασίλειος: Ο έσχατος εχθρός είναι ο θάνατος όταν δεν
υπάρχει Αυτός ο οποίος είναι αγάπη και ο Οποίος δημιουργεί τα πάντα από αγάπη
και στο τέλος κρίνει τα πάντα από αγάπη, όλα είναι θάνατος. Κι αυτό που λέμε
ζωή και επιτυχία και χαρά είναι θάνατος. Οταν υπάρχει ο Χριστός, ο Θεάνθρωπος,
τότε η ζωή παίρνει νόημα γιατί ο θάνατος τεθανάτωται, πέθανε ο θάνατος. Κι αυτό
το πράγμα για να το νιώσει κανείς πρέπει να κάνει υπομονή και να το νιώσει
πολλές φορές, αλλά στο τέλος έρχεται μια στιγμή που είναι αιωνιότης, σε μια
στιγμή σαν την αιμορροούσα που είναι η ολοσώματη θεραπεία.
«Ε.Κ.»: Γέροντα, αυτή η αιωνιότητα με προβληματίζει κάπως.
Δεν θα ήθελα να ήμουν μόνος μου στον παράδεισο, να ζω μία ατέλεστη κατάσταση κι
αυτοί που αγαπώ να είναι απ' έξω.
π. Βασίλειος: Ο παράδεισος είναι το σύνολο, η μοναξιά
είναι η κόλαση.
«Ε.Κ.»: Εχω ακούσει αρκετά περί Ορθοδοξολογίας, προσπαθώ
να ανακαλύψω την Ορθοδοξία. Μήπως ξέρετε τι είναι αυτή η Ορθοδοξία και πού
βρίσκεται;
π. Βασίλειος: Να κάνει κανείς υπομονή μέσα στην Εκκλησία,
μέσα στο σύμπαν το μεταμορφωμένο και συγκρατημένο από την αγάπη του Θεού, και
να κάνει υπομονή και να τα δέχεται όλα και θα καταλήξει στο τέλος να πει
«γενηθήτω το θέλημά Σου», όχι το δικό μου θέλημα.
«Ε.Κ.»: Γιατί το Αγιο Ορος είναι άβατο στις γυναίκες; Οι
γυναίκες δεν είναι μέλη της Εκκλησίας ισότιμα, ομότροφα και ομότροπα με τους
άνδρες;
π. Βασίλειος: Υπάρχουν πολλές απαντήσεις, εγώ λέγω ότι μια
γυναίκα κατ' εικόνα της Παναγίας είναι η ίδια ολόκληρο Αγιο Ορος, οπότε δεν
έχει ανάγκη να έλθει στο Αγιο Ορος γιατί βρίσκεται μέσα στο Αγιο Ορος.
«Ε.Κ.»: Φοβάστε τις γυναίκες στο Αγιο Ορος;
π. Βασίλειος: Δεν μπορεί η γυναίκα να έλθει στο Αγιο Ορος
για να είναι διαρκώς στο Αγιο Ορος και να γίνει ένα υπόδειγμα, όπως είναι
υπόδειγμα η Παναγία η οποία δεν ξεπερνά μόνο τις γυναίκες και τους άνδρες, αλλά
ξεπερνά τη χάρη των Χερουβείμ και των Σεραφείμ και γίνεται ανώτερη, κι εκεί
πηγαίνει ο άνθρωπος διά της ταπεινώσεως. Η απαγόρευση και το άβατο το Αγίου
Ορους είναι ο ανοιχτός δρόμος ο οποίος οδηγεί στο αληθινό Αγιο Ορος, οπότε δια
της στερήσεως φτάνομε στο πλήρωμα, κι αυτό συμβαίνει συνέχεια στη ζωή κι όταν
κανείς δεν το καταλάβει τότε είναι έξω από τη ζωή.
«Ε.Κ.»: Σήμερα τι επικρατεί ανάμεσα στους επαγγελματίες
του εκκλησιαστικού βίου, ο ευσεβισμός ή η ευσέβεια;
π. Βασίλειος: Δεν θέλω να κρίνω κανέναν, πρέπει να κρίνει
κανείς τον εαυτό του και να εκπλήσσεται από την αγάπη του Θεού. Μερικοί που
μιλούν για την Ορθοδοξία φανερώνουν όχι τι είναι Ορθοδοξία, αλλά τι δεν είναι.
Φανερώνουν το κακέκτυπο της Ορθοδοξίας το προς αποφυγήν.
Κάποιοι απλοί άνθρωποι, κάποιες γυναίκες, κάποιες γιαγιάδες, κάποιοι
περιφρονημένοι άνθρωποι έχουν την ανάπαυση του πνεύματος, κάνουν υπομονή και
λένε εκ βαθέων δόξα τω Θεώ κι αυτές οι ψυχές είναι μαζί με τους αγίους, μαζί με
την Παναγία και ξεπερνούν και τους διάκους και τους παπάδες και τους πατριάρχες
και μου αρέσει αυτό το πράγμα.
ekirikas.com
agioritikovima.gr
