π. Δημητρίου Μπόκου
Ὅταν ὁ λειτουργὸς τοῦ Θεοῦ κάνει τὴν προετοιμασία τῆς Θείας Λειτουργίας, ἀρχίζει τὴν ἀκολουθία τῆς Προθέσεως ἢ Προσκομιδῆς μὲ μία χαρακτηριστικὴ κίνηση: Ὑψώνει τὸ πρόσφορο μὲ τὴν ἁγία λόγχη μέχρι τὸ μέτωπό του καὶ λέγει τὸ τροπάριο: Ἐξηγόρασας ἡμᾶς ἐκ τῆς κατάρας τοῦ νόμου τῷ τιμίῳ σου αἵματι· τῷ Σταυρῷ προσηλωθεὶς καὶ τῇ λόγχῃ κεντηθείς, τὴν ἀθανασίαν ἐπήγασας ἀνθρώποις, Σωτὴρ ἡμῶν, δόξα σοι. Κατόπιν, χαράσσοντας μὲ τὸ πρόσφορο στὸν ἀέρα τὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ, λέγει: Εὐλογητὸς ὁ Θεὸς ἡμῶν… Θυμᾶται ὅτι καθετὶ καλὸ στὸν κόσμο καὶ κυρίως ἡ ἀθανασία πηγάζει ἀπὸ τὴν “προσήλωση”, τὸ κάρφωμα τοῦ Χριστοῦ στὸν Σταυρό.
Ἡ ὕψωση τοῦ Χριστοῦ πάνω στὸ ἐπικατάρατο ὄργανο τῆς θανατικῆς του ἐκτέλεσης εἶχε ὡς ἀποτέλεσμα νὰ ἀναδειχτεῖ ὁ Σταυρὸς ξύλον εὐλογημένον. Ἔκτοτε, κάθε εὐλογία δίδεται στὸν κόσμο μὲ τὸ σημεῖο τοῦ Σταυροῦ. Καὶ δὲν μποροῦσε νὰ γίνει διαφορετικά, γιατὶ ἡ ὕψωση τοῦ Χριστοῦ πάνω στὸν Σταυρὸ εἶναι ἡ πιὸ δυνατὴ ἔκφραση τῆς ὑπέρμετρης ἀγάπης τοῦ Θεοῦ γιὰ τὸν ἄνθρωπο. Ἡ ἄκρως ἐρωτικὴ αὐτὴ πράξη τοῦ Θεοῦ, νὰ πεθάνει αὐτὸς ἀντὶ γιὰ τὸν ἄνθρωπο, εἶναι τὸ κεντρικὸ μοτίβο τοῦ θείου σχεδίου γιὰ τὴ σωτηρία μας. Τόσο πολὺ ἀγάπησε ὁ Θεὸς τὸν κόσμο, ὥστε νὰ δώσει τὸν Υἱόν του τὸν μονογενῆ, ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς αὐτὸν μὴ ἀπόληται, ἀλλ’ ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον (Ἰω. 3, 13-16).
Ἀφοῦ ἡ ἑκούσια σταυρικὴ θυσία ἐκφράζει τὴν ἀνεπανάληπτη ἀγάπη τοῦ Θεοῦ γιὰ τὸ χαμένο πλάσμα του, ὁ Χριστὸς κατὰ συνέπεια ταυτίζεται μὲ τὸν ἄρτο τῆς προθέσεως, δηλαδὴ μὲ τὸ πρόσφορο ποὺ προσφέρει ὁ πιστὸς λαὸς καὶ ὁ λειτουργὸς τὸ ὑψώνει ὡς προσφορά, τὸ προσκομίζει στὸν Θεὸ ὡς θυσίαν αἰνέσεως. Τὸ πρόσφορο ἔχει τὴν ἱστορική του ἀρχὴ στοὺς ἄρτους τῆς προθέσεως, ποὺ προσφέρονταν στὴν παλαιὰ σκιώδη λατρεία τοῦ μωσαϊκοῦ νόμου. Κατὰ τὴν ἐντολὴ τοῦ Θεοῦ, κάθε Σάββατο δώδεκα μεγάλοι ἄρτοι, ζυμωμένοι ἀπ’ τὸ καλύτερο ἀλεύρι, τοποθετοῦνταν πάνω στὴν τράπεζα τῆς προθέσεως, μέσα στὰ Ἅγια τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου, γιὰ νὰ βρίσκονται συνεχῶς ἐνώπιον τοῦ Κυρίου.
Ὁ Χριστὸς εἶναι ὁ ἄρτος τῆς προθέσεως, γιατὶ προτίθεται ὡς ἑκούσια θυσία καὶ προσφορά. Ἡ κίνηση τοῦ ἱερέως, μὲ τὴν ὁποία ξεκινᾶ τὴν ἀκολουθία τῆς Προθέσεως, ἀναπαριστᾶ αὐτὴν ἀκριβῶς τὴν ὑπέρτατη θυσία τοῦ Χριστοῦ ὑπὲρ τοῦ κόσμου παντός. Γιατὶ ὁ Χριστὸς εἶναι ὁ ὑψωθεὶς ἐν τῷ Σταυρῷ ἑκουσίως. Διαμελίζεται, ἂν καὶ παραμένει ὁλόκληρος σὲ κάθε τμῆμα του, γιὰ νὰ δοθεῖ εἰς βρῶσιν τοῖς πιστοῖς. Εἶναι ὁ προσφερόμενος καὶ διαδιδόμενος, ὁ πάντοτε ἐσθιόμενος καὶ μηδέποτε δαπανώμενος, τοὺς δὲ ἐσθίοντας ἁγιάζων. Γι’ αὐτὸ ἀκριβῶς ὁ ἄρτος τῆς προθέσεως ὑποδηλώνει τὸν ἀνεξάντλητο πλοῦτο τῆς θεϊκῆς ἀγαθότητας.
Ὁ θάνατος πάνω σὲ σταυρὸ ἦταν κατάρα. Ἡ πιὸ μεγάλη ἀτίμωση τοῦ ἀνθρώπου. Προορίζονταν γιὰ τοὺς χειρότερους κακούργους. Ἐπικατάρατος πᾶς ὁ κρεμάμενος ἐπὶ ξύλου. Καὶ ὁ Χριστὸς ταπεινώθηκε βαθιὰ ὅταν ὑψώθηκε πάνω στὸν Σταυρό. Θεωρήθηκε ὁ μεγαλύτερος κακοῦργος. Μετὰ ἀνόμων ἐλογίσθη, ἔγινε ὑπὲρ ἡμῶν κατάρα (Μάρκ. 15, 28· Γαλ. 3, 13). Τὸ ἀνήκουστο γεγονὸς μιᾶς τέτοιας ἀκατάληπτης θυσίας μετέβαλε τὸ ξύλο τοῦ Σταυροῦ σὲ εὐλογία. Ἡ ἄκρα ταπείνωσις τοῦ Χριστοῦ, ἡ ὕψωσή του στὸν Σταυρό, πήγασε γιὰ τὸν κόσμο τὴν ἀνυπέρβλητη εὐλογία τῆς αἰώνιας ζωῆς.
Δὲν ἀποκλείεται ἀπὸ αὐτὴ τὴν εὐλογία κανένας! Ὅποιος δὲν θέλει μονάχα!
(ΛΥΧΝΙΑ ΝΙΚΟΠΟΛΕΩΣ, ἀρ. φ. 398, Σεπτ. 2016)
Ἀ ν τ ι ύ λ η
Ἱ. Ναὸς Ἁγ. Βασιλείου, 481 00 Πρέβεζα
Τηλ. 26820-25861/23075/6980.898.504
e-mail: antiyli.gr@gmail.com
