Ο Άγιος Σπυρίδων (12 Δεκεμβρίου)

του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου δασκάλου

Ο ΒΙΟΣ ΤΟΥ: Ο Άγιος Σπυρίδων γεννήθηκε στην Κύπρο γύρω στο 270. Από την παιδική του ηλικία είχε κλίση προς το μοναχισμό, όμως με προτροπή των γονιών του νυμφεύτηκε, αποκτώντας μάλιστα μια κόρη την Ειρήνη. Ήταν μάλλον εύπορος και ασχολούνταν με τους αγρούς, ενώ είχε και κοπάδι ζώων. Λόγω του οσιακού τρόπου της ζωής του, μετά τον θάνατο της συζύγου του, κλήθηκε στον επισκοπικό θρόνο της ιδιαίτερής του πατρίδος, Τριμμυθούντος (σήμερα Τρεμετουσιά). Σύμφωνα με ορισμένους συναξαριστές ο Άγιος υπήρξε ομολογητής, επίσκοπος ων, στους διωγμούς του Μαξιμίνου (308-313). στη διάρκεια των διωγμών αυτών συνελήφθη και εν συνεχεία εξορίσθηκε.
Συμμετείχε στην Α΄ Οικουμενική Σύνοδο, όπου κατά την παράδοση θαυματούργησε με ένα κεραμίδι για να δείξει στους αντιτριαδιστές οπαδούς του Αρείου το μυστήριο της Α. Τριάδος. Κρατώντας το κεραμίδι στο χέρι του, οι παριστάμενοι είδαν να “αναλύεται” σε φλόγα που ανέρχονταν, νερό που κυλούσε από τα δάκτυλά του και χώμα που παρέμεινε στα χέρια του. Έδειξε έτσι πως, όπως το φαινομενικά απλό κεραμίδι αποτελείται από νερό, πηλό και φωτιά του φούρνου που είχε ψηθεί, έτσι και ο μοναδικός Τριαδικός Θεός έχει τρεις υποστάσεις: τον Πατέρα, τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα, η αλλιώς “Τριάς εν Μονάδι και Μονάς εν Τριάδι”. Κατά τον Μ. Αθανάσιος, ο Σπυρίδων συμμετείχε και στη Σύνοδο της Σαρδικής (342/3). Ήταν ένας θαυματουργός ποιμένας. Μεταξύ των θαυμάτων του, βεβαιώνει ο Συμεών ο Μεταφραστής, ήταν η θεραπεία του αυτοκράτορα Κωνστάντιου, με επίθεση του χεριού του Αγίου.

Οι συναξαριστές περιγράφουν πολλές περιπτώσεις θαυμάτων. Θεραπείες τυφλών, χωλών, παραλύτων, δαιμονισμένων, κ.α. Αδιάψευστος μάρτυς της θαυματουργίας του Αγίου είναι εδώ και 500 χρόνια ο Κερκυραϊκός λαός. Σχεδόν σε κάθε πανήγυρη του Αγίου είναι αδύνατο να μη γίνει κάποιο νέο θαύμα, το οποίο πληροφορείται ο πιστός λαός μέσα από τον τοπικό τύπο, αλλά και από αυτόπτες μάρτυρες. Ό Άγιος Σπυρίδων πέθανε το 348 στην Κύπρο και θάφτηκε στην Τριμυθούντα, όπου και ζώζεται η σαρκοφάγος του.

ΟΙ “ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΕΣ” ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΛΕΙΨΑΝΟΥ: Στα τέλη του 7ου αιώνα, το λείψανο μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη λόγω βαρβαρικών επιδρομών στην Κύπρο. Μετά την Άλωση, ο εφημέριος του Ναού των Αγίων Αποστόλων, Γρηγόριος Πολύευκτος, διέσωσε από τις αγριεμένες ορδές των “παλληκαριών” του Μωάμεθ το λείψανο του Αγίου μαζί με το λείψανο της αυτοκράτειρας Θεοδώρας, που είχε πρωτοστατήσει στην αναστήλωση των εικόνων (843), μεταφέροντάς τα με άλογο, σε δύο σάκους στην Παραμυθιά, όπου και παρέμεινε για δύο χρόνια. Για μεγαλύτερη ασφάλεια τα λείψανα μεταφέρθηκαν το 1456 στην Κέρκυρα και αποθησαυρίστηκαν στον εκεί ναό του Αγίου Αθανασίου. Καθώς ο Πολύευκτος δεν είχε παιδιά, κληρονόμησε τα λείψανα στο συμπατριώτη του Γεώργιο Καλοχαιρέτη. Αργότερα ο γιος του τελευταίου, Μάρκος, παραχώρησε το λείψανο της Αγίας Θεοδώρας στην κερκυραϊκή κοινότητα (1483). Όμως οι δύο άλλοι γιοι του, συγκληρονόμοι του ιερού λειψάνου του Αγίου, θέλησαν να πάρουν το λείψανο μακριά από την Κέρκυρα.

Όμως, οι Κερκυραίοι αντέδρασαν σθεναρά και το λείψανο παρέμεινε στο νησί. Το ιερό λείψανο μεταβιβάσθηκε στην κόρη του ενός, κάποια Ασημίνα, που στα 1520 παντρεύτηκε τον Στ. Βούλγαρη, ο οποίος αποδέχθηκε το λείψανο ως ... προίκα!

Έκτοτε και έως το 1925 το λείψανο ανήκε στην οικογένεια Βούλγαρη. Από το έτος αυτό περιήλθε στην εκκλησιαστική αρχή του νησιού. Ο Στ. Βούλγαρης ίδρυσε τον πρώτο ναό του Αγίου (1530) στο προάστιο του Α. Ρόκου. Το 1589 έγιναν τα εγκαίνια του σημερινού ναού, που ολοκληρώθηκε το 1594. Εκεί εναποτέθηκε οριστικά το άγιο λείψανο. Σήμερα βρίσκεται κοντά στο άγιο βήμα, εντός πολύτιμης λάρνακας. Ακόμη και σήμερα το ιερό λείψανο διατηρεί την ελαστικότητα του δέρματος και παραμένει τελείως αδιάφθορο κατά θεία ευδοκία.

Ο ΠΡΟΣΤΑΤΗΣ ΤΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ: Κάθε χρόνο στην Κέρκυρα γίνονται τέσσερις λιτανείες του ιερού λειψάνου. Μία κάθε Μεγάλο Σάββατο, η οποία καθιερώθηκε λόγω της σωτηρίας του νησιού από τον Άγιο κατά τον μεγάλο λιμό (πιθανώς του 1553). Δεύτερη λιτανεία πραγματοποιείται την Κυριακή των Βαϊων, εις ανάμνηση απαλλαγής του νησιού από τη βουβωνική πανώλη του 1630, που είχε μεταδοθεί ένα ιταλικό εμπορικό πλοίο. Τρίτη λιτανεία γίνεται την 11η Αυγούστου σε ανάμνηση του θαύματος του Αγίου που έσωσε το νησί κατά τη δεύτερη τουρκική επιδρομή (1716). Από το έτος κατάληψης της Επτανήσου από τους Άγγλους (1814) τις λιτανείες συνόδευε τιμητικό άγημα Άγγλων στρατιωτών. Αυτό απαγορεύτηκε μετά το 1837 ως συνέπεια των ταραχών κατά της αγγλικής κατοχής. Μάλιστα στη λιτανεία του 1837 πολλοί Κερκυραίοι πέταξαν τις αναμμένες λαμπάδες τους κατά του Άγγλου αρμοστή! (Ως αντίποινα η αγγλική ηγεσία απέλυσε όλους τους δημοσίους υπαλλήλους του νησιού!). Τέλος η τέταρη ετήσια λιτανεία πραγματοποιείται την πρώτη Κυριακή του Νοεμβρίου λόγω της διά του θαύματος του Αγίου σωτηρίας του νησιού και πάλι από πανώλη. Ο Άγιος Σπυρίδων άρχισε να τιμάται από τον τέταρτο ήδη αιώνα. Είναι γεγονός ότι τιμάται περισσότερο στην Κέρκυρα ως προστάτης και ακοίμητος φρουρός. Μάλιστα παρατηρείται καθημερινά στην πόλη της Κέρκυρας, κάθε πρωί, πολλοί κάτοικοι να εισέρχονται στο ναό του Αγίου και να ασπάζονται τη λάρνακά του, πριν αρχίσουν τις καθημερινές τους ασχολίες. Όμως ο Άγιος δεν λησμονήθηκε από τους συντοπίτες του. Δύο τοποθεσίες στην Κύπρο φέρουν το όνομά του, ενώ η μονή του στην Τριμυθούντα συγκεντρώνει κάθε χρόνο πλήθη προσκυνητών.

ΘΑΥΜΑΤΑ: Για τη δεύτερη σωτηρίας του νησιού από την πανώλη, λέγεται ότι για τρεις νύχτες κάτοικοι της Κέρκυρας έβλεπαν ένα εξαίσιο φως στο καμπαναριό του Αγίου, ενώ κλάματα του “θανατικού” πλημμύριζαν την πόλη. Ο άγιος εμφανίστηκε σε πολλούς κρατώντας το Σταυρό στα χέρια του. Μάλιστα μια άγνωστη σκελετωμένη γριά χάραξε με τα νύχια της Σταυρό στο άκρο του τείχους, ως υπόσχεση ότι ποτέ ξανά θανατικό δε θα χτυπούσε την Κέρκυρα. Τις επόμενες ημέρες εξαφανίσθηκε η πανούκλα. Πολλοί πιστεύουν ότι τα πασουμάκια του Αγίου φθείρονται από το περπάτημά του στον κόσμο για να βοηθήσει όσους βρίσκονται σε ανάγκη (Ν. Πολίτης). Ακόμη λέγεται ότι η λάρνακα του Αγίου δεν υπακούει στα κλειδιά του ιερέα και παραμένει κλειστή, διότι ο Άγιος λείπει μακριά και θαυματουργεί.

“Κύπρος σε, Σπυρίδων ιερώτατε, θρέψατο πρώην,

αλλά γε Κέρκυρα Σώμα Τεόν κατέχει.

Ζώντα σε κείνη δερκομένη σφόδρα τέρπετο πάσα,

αύτη, καν θνητόν, πλην κατατέπεθ' όλη.”

http://aktines.blogspot.gr/2012/12/12.html