Στιχηρά του Προφήτου, ήχος πλ. Β΄
Χαίροις Ἐλισσαίε
πάνσοφε, σὺ γὰρ καθάρας τὸν νοῦν, ἡδόνων τῶν τοῦ σώματος, ὑπεδέξω ἔνδοξε, τὰς
αὐγὰς τὰς τοῦ Πνεύματος, τοῖς ἐφεξῆς τὲ πάσι μετέδωκας καὶ ὅλος ὤφθης,
φωτοειδέστατος, ὅθεν ἐσκήνωσας, πρὸς τὸ φῶς τὸ ἄδυτον, ὑπὲρ ἡμῶν, πάντοτε
δεόμενος, τῶν εὐφημούντων σε.
Στη χορεία των Προφητών του Ισραήλ εξέχουσα θέση κατέχει
και ο Προφήτης Ελισσαίος. Συνδέθηκε στενά με τον Προφήτη Ηλία το Θεσβίτη, ο
οποίος και τον έχρισε Προφήτη κατά θεία εντολή. Ο Προφήτης Ελισσαίος γεννήθηκε
στα Γάλγαλα, όπου είχε σκηνώσει πρώτα ο Ισραηλιτικός λαός, αφού διαπέρασε τον
Ιορδάνη ποταμό. Εκεί ο Ιησούς του Ναυή έστησε θυσιαστήριο από δώδεκα λίθους,
τους οποίους έλαβε από τον Ιορδάνη, σε ανάμνηση της θαυμαστής διάβασης του
Ισραηλιτικού λαού και εκεί γιόρτασε το πρώτο Πάσχα στη γη Χαναάν.
Για τη γέννηση του Προφήτου Ελισσαίου στα Γάλγαλα ο
Συναξαριστής Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης (τ. Β΄ σ. 203) αναφέρει ότι όταν
γεννήθηκε ο Προφήτης Ελισσαίος, η χρυσή δαμάλα, που προσκυνούσαν εκεί βόησε
τόσο δυνατά που ακούστηκε στην Ιερουσαλήμ. Ο λαός ανατρίχιασε στο άκουσμα αυτό
και ο Αρχιερέας αφού κοίταξε τις δύο πέτρες που κρέμονταν στο στήθος του, από
τις οποίες η μία ονομαζόταν Δήλωση και άλλη Αλήθεια, σηκώθηκε όρθιος και σε
στάση προσευχής, ύψωσε τα μάτια του στον ουρανό και φώναξε: «Αυτή τη στιγμή προφήτης μεγάλος γεννάται, ο
οποίος θα συντρίψει και κρημνίσει τα γλυπτά και τα χωνευτά είδωλα». Ο κόσμος,
όταν άκουσε αυτή την προφητεία, έσκυψε φοβισμένος το κεφάλι του και
προσευχήθηκε θερμά.
Ο Ελισσαίος από μικρό παιδί αγαπούσε τη γη και την
καλλιεργούσε με αληθινή αγάπη. Τα δέντρα, τα φυτά, η φύση ολόκληρη τον
συντρόφευε στις προσευχές του και στον ασκητικό του αγώνα.
Ο Προφήτης Ηλίας μετά τα συγκλονιστικά γεγονότα της ζωής
του, που τον είχαν συνταράξει, βρισκόταν
απομονωμένος σε σπηλιά στις ψηλές πλαγιές του όρους Χωρήβ. Διψούσε η κουρασμένη
του ψυχή να δει το Θεό, να ακούσει τη φωνή του. Και πράγματι ο Θεός του μίλησε:
«Τι θέλεις εδώ Ηλιού;» Και ο Προφήτης του απάντησε με συγκίνηση: «Κύριε, σε
λαχταράει η ψυχή μου. Δε βλέπεις τι γίνεται γύρω μας; Ο λαός σου εγκατέλειπε τη
διαθήκη Σου. Γκρέμισαν τα θυσιαστήριά Σου, έσφαξαν σαν αρνιά με το μαχαίρι τους
Προφήτες Σου και έμεινα εγώ μόνος. Κύριε και ζητούν και τη ζωή μου ακόμα να μου
πάρουν…». Και η φωνή του Θεού είπε: «Πήγαινε πίσω στο δρόμο προς την έρημο της
Δαμασκού και θα φτάσεις εκεί… και θα χρίσεις τον Ελισσαιέ, υιό Σαφάτ, Προφήτη,
διότι αυτός θα συνεχίσει το έργο σου…».
Ο Προφήτης Ηλίας ξεκίνησε να εκτελέσει το πρόσταγμα του
Θεού. Βρήκε τον Ελισσαιέ να οργώνει τη γη. Ο προφήτης Ηλίας τον πλησίασε και
τον καλούσε με τον τρόπο του κοντά του. Ο Ελισσαίος αμέσως, πήγε, φίλησε τον
πατέρα του αποχαιρετώντας τον, έσφαξε όλα τα βόδια του, τα έψησε και τα
πρόσφερε στους φτωχούς του λαού. Ελεύθερος πλέον ακολούθησε τον Προφήτη Ηλία.
Παρακολουθούσε κάθε λόγο του και κάθε ενέργεια του με προσοχή. Ήθελε να νιώσει
βαθιά τη ζωή του Προφήτου, για να μπορέσει να βαδίσει στον ίδιο δρόμο (Γ΄
Βασιλ. Ιθ΄ 7-21).
Όταν ήρθε ο ώρα να φύγει από αυτόν τον κόσμο ο Ηλίας
βρίσκονταν στην πόλη Βαιθήλ. Οι εμπνευσμένοι από το Θεό, της πόλης αυτής,
πλησίασαν με συγκίνηση τον Ελισσαίο και του είπαν: «Η φωνή του Θεού μας λέει
ότι σήμερα ο Κύριος θα πάρει με σύννεφο τον Ηλία, το γνωρίζεις;». Και ο
Ελισσαίος τους είπε ότι το αισθανόταν. Με αποφασιστικότητα είπε στην Ηλία ότι
δεν θα τον αφήσει μόνο του ούτε στιγμή, λέγοντας: «Ζει Κύριος και ζει η ψυχή
σου». Έτσι τον ακολούθησε στην Ιεριχώ
και από εκεί στον Ιορδάνη. Εκεί, παρόντων πενήντα εμπνευσμένων προφητών από την
Ιερουσαλήμ, ο Ηλιού πήρε στο χέρι τη μηλωτή του, την άπλωσε και χτύπησε με αυτή
τα νερά του Ιορδάνου ποταμού. Και τα νερά αμέσως σταμάτησαν, χωρίστηκαν σε δύο,
άνοιξαν δρόμο και διάβηκαν και οι δύο απέναντι. Τότε ο Ηλιού του είπε: «Κάποια
στιγμή θα αναληφθώ στους ουρανούς, εκεί δεν μπορείς να με ακολουθήσεις, μπορείς
όμως να μου ζητήσεις ότι θέλεις». Ο Ελισσαίος αισθάνθηκε ρίγη να περνούν το
κορμί του, βούρκωσαν τα μάτια του και είπε με λαχτάρα: «Τη χάρη, που έλαβες εσύ
από το Θεό, θέλω να την αφήσεις διπλή σε εμένα». Τότε ο Ηλίας αποκρίθηκε: «Αν
δεις την ανάληψή μου στους ουρανούς, θα αποκτήσεις διπλή τη χάρη». Προχώρησαν
κουβεντιάζοντας, στην όχθη του ποταμού. Ξαφνικά ένα άρμα από φωτιά, άρπαξε τον
Ηλία και εν μέσω θορύβου τον ανέβαζε προς τον ουρανό. Θαμπώθηκε ο Ελισσαίος και
ξέσπασε φωνάζοντας: «Πάτερ, Πάτερ ἅρμα Ἰσραὴλ καὶ ἱππέας αὐτοῦ…». Είδε τη
μηλωτή του να πέφτει από το άρμα πάνω του. Την ίδια στιγμή αισθάνθηκε θεϊκή
δύναμη να πλημμυρίζει την ψυχή του. Πήρε στα χέρια του ευλαβικά το πολύτιμο
δώρο και κτύπησε με αυτή τα νερά του Ιορδάνου ποταμού, ζητώντας από το Θεό τη
δύναμη του Ηλία και αμέσως άνοιξαν τα ύδατα και διήλθε τον Ιορδάνη. Οι προφήτες
που παρακολουθούσαν έκπληκτοι τα φαινόμενα είπαν: «Αληθινά το πνεύμα του Ηλία
αναπαύθηκε στον Ελισσαίο». Τον πλησίασαν, έσκυψαν ευλαβικά και τον προσκύνησαν
(Δ΄ Βασιλ. β΄ 1-25).
Ο Θεός έκανε πολλά θαύματα μέσω του Προφήτου
Ελισσαίου. Ακολουθούν δύο πολύ
χαρακτηριστικά θαύματα. Τα νερά της Ιεριχούς, τα οποία έκαναν άτεκνους τους
ανθρώπους και τα ζώα που τα έπιναν, τα γιάτρεψε ρίχνοντας αλάτι σε αυτά και
λέγοντας «Τάδε λέει Κύριος, ἰατρεύω τὰ νερὰ αὐτὰ». Επίσης ανέστησε δύο νεκρούς,
έναν ενώ ήταν ζωντανός, τον υιό της Σωμανίτιδας και άλλον μετά την κοίμησή του.
Ο Προφήτης Ελισσαίος θεράπευσε τον Νεεμάν, πολύτιμο
συνεργάτη του βασιλιά της Συρίας από τη λέπρα. Μετά από επιστολή του Σύριου
βασιλιά προς το βασιλιά του Ισραήλ απαιτώντας να θεραπευθεί ο Νεεμάν, έχοντας
ακούσει για τον Προφήτη του Θεού που θεραπεύει από τις αρρώστιες, ολόκληρα
άρματα, μακρά συνοδεία, φορτωμένα με άφθονα και πολύτιμα δώρα ξεκίνησε για την
Παλαιστίνη. Ο άρχων της Συρίας πήγε στο
ταπεινό σπίτι του Προφήτου και στάθηκε στην πόρτα του με όλα τα άρματα και τα
πλούσια εφόδια. Μα πριν κατέβει άνθρωπος του Ελισσαίου τον πλησίασε και του
έδωσε τη συνταγή της θεραπείας του: «Πήγαινε στον Ιορδάνη ποταμό και κάνε
λουτρό επτά φορές και θα γίνει εντελώς καλά».
Ο Νεεμάν θύμωσε, θεωρώντας ότι τον κορόιδεψε και ξεκίνησε για να φύγει.
Όμως οι υπηρέτες του τον έπεισαν να μείνει και να πράξει αυτό που του είπε ο
Προφήτης. Πράγματι πήγε στον Ιορδάνη ποταμό, πλύθηκε και η λέπρα σαν λέπια
ψαριού έπεσε από πάνω του και έγινε το σώμα του καθαρό και υγιές. Με δάκρυα στα
μάτια γύρισε στο σπίτι του Προφήτη
Ελισσαίου, του εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του και ομολόγησε: «Πείσθηκα αδιάσειστα
ότι μόνος αληθινός Θεός είναι ο Θεός του Ισραήλ. Η ευγνωμοσύνη μου θα είναι
παντοτινή προς εσένα. Όλα τα δώρα είναι δικά σου. Είμαι δούλος σου». Όμως ο
Προφήτης αρνήθηκε τα δώρα, γνωρίζοντας
ότι η ευγνωμοσύνη οφείλεται στο Θεό, ενώ με την πράξη του δοξάστηκε το όνομα
του Θεού.
Ωστόσο ο υπηρέτης του, Γιεζί, θαμπώθηκε από τα δώρα και
επέδειξε φιλαργυρία, φιλοχρηματία και παρακοή. Έτρεξε στο Νεεμάν και του ζήτησε
χρήματα και στολές, λέγοντας ψέματα ότι τα ζήτησε ο Προφήτης. Ο Νεεμάν αμέσως
με χαρά έδωσε διπλάσια από όσα του ζήτησε και εκείνος τα πήρε και τα κράτησε
για τον εαυτό του. Όταν γύρισε στο σπίτι είπε ψέματα στον Ελισσαίο και εκείνος
αφού τον επέπληξε σκληρά για την πράξη του, την οποία γνώριζε, αφού το πνεύμα
του είχε παρακολουθήσει την αμαρτία του υπηρέτη, του μετέδωσε τη λέπρα του
Νεεμάν. Αμέσως ο Γιεζί αισθάνθηκε ένα τρομερό κλονισμό και με φρίκη είδε όλο
του το κορμί να γεμίζει με λέπρα (Δ΄ Βασιλ. 5).
Όταν κοιμήθηκε ο Προφήτης Ελισσαίος ενταφιάστηκε στη
Σεβαστούπολη που βρίσκεται στη Σαμάρεια. Στο έργο του Πατριάρχη Ιεροσολύμων
Δοσίθεου «Δωδεκάβιβλος» σημειώνεται ότι στον έβδομο χρόνο του Θεοδοσίου του
Μικρού, το έτος 415, μεταφέρθηκε στην Αλεξάνδρεια το λείψανο του Προφήτου
Ελισσαίου και κατετέθη στην Μονή Παύλου του Λεπρού. Από την Αλεξάνδρεια
μεταφέρθηκαν τα λείψανά του και κατατέθηκαν στον Ιερό Ναό των Αγίων Αποστόλων
των Μεγάλων στην Κωνσταντινούπολη. Η κατάθεση αυτή εορτάζεται 20 Ιουνίου. Την ίδια
ημέρα εορτάζεται η κατάθεση των λειψάνων και περιβολαίων των Αγίων Αποστόλων
Λουκά, Ανδρέου και Θωμά και του Μάρτυρος Λαζάρου, τα οποία κατατέθηκαν επίσης
στον Ιερό Ναό των Αγίων Αποστόλων των Μεγάλων στην Κωνσταντινούπολη. Σπουδαίο
είναι το γεγονός ότι ο Προφήτης
Ελισσαίος προφήτευσε για την παρουσία του Χριστού.
Πηγή υλικού
Καθηγουμένου της
Ιεράς Μονής του Προφήτου Ελισσαίου εν Ιεριχοί, Αρχιμ. Ανθίμου, Βίος και
Ακολουθία του Αγίου ενδόξου Προφήτου Ελισσαίου, Ιεροσόλυμα 2000
Επιλογή υλικού
Αικατερίνη
Διαμαντοπούλου, Υπεύθυνη υλικού των Ιστοχώρων του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων
http://www.romiosini.org.gr
