Πρέπει να επαναπροσδιορίσουμε (και μέσα από τα κηρύγματά μας) τον λόγο ύπαρξης και τον τρόπο χρήσης του κομποσχοινιού. Δεν είναι στολίδι χεριού ούτε φετίχ
Του π. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ ΧΡΥΣΟΠΟΥΛΟΥ*
Αμέτρητα χέρια το φιλοξενούν, λίγα το χρησιμοποιούν. Πάμπολλοι οι χριστιανοί που το θέλουν, ελάχιστοι που το «ξέρουν». Ο λόγος είναι για το κομποσχοίνι. Εργόχειρο για κάποιους, φυλαχτό για άλλους. Από μέσο αρίθμησης προσευχών έγινε αντικαταστάτης τους. Για εξυπηρέτηση το πλέκουν λίγοι, λόγω μόδας το έχουν πολλοί. Αντιφάσεις που ακουμπούν την πλάνη και απέχουν από τον σκοπό ύπαρξής του.
Η κατασκευή του ήταν και είναι διακόνημα για τους μοναχούς. Αρα ώρα και καρπός προσευχής. Στις ημέρες μας βιομηχανοποιήθηκε, έγινε προϊόν ακόμα και εισαγωγής. Η ζήτηση έφερε τις λύσεις ανάγκης, όχι πάντως πατροπαράδοτες και ορθόδοξες. Φαινόμενο των καιρών μας είναι ότι το βλέπουμε ως στοιχείο διακοσμητικό σε αρχιερατικές ράβδους, χρωματιστό και ανάλογο των αμφίων, στολισμένο με χάντρες πολύχρωμες. Αντί για ευκολία σε ώρα προσευχής, έγινε ευκαιρία επίδειξης δήθεν πνευματικότητας. Οι (τυχαίες;) φωτογραφίες προσευχόμενων επιφανών κληρικών με μεγάλο κομποσχοίνι φιλοξενούνται συχνά στις σελίδες εκκλησιαστικών εντύπων. Το έχουν μερικοί, φαίνεται, ανάγκη για να δείξουν το αυτονόητο, ότι προσεύχονται. Αφορμή για να διαφημίσουν τον γεροντισμό τους και να γεμίσουν τον κούφιο εσωτερικό κόσμο τους με στοιχεία, στην ουσία, απλά.
Για τους σωστά προσευχομένους είναι ένα τυπικό μέσο προσευχής. Εγινε όμως θέατρο. Τα πάντα αλλάζουν εμπρός στον φακό της δημοσιότητας. Παρανοήθηκε εκούσια ή ακούσια ο σκοπός του κομποσχοινιού. Πρώτη φορά γίνεται, άλλωστε, στα εκκλησιαστικά πράγματα τέτοια παρεξήγηση; Είναι υπερβολή όποτε βλέπουμε να ζητούν οι χριστιανοί ένα κομποσχοίνι και να είναι διαβασμένο, σαν ευλογία. Είναι ευχάριστο και ευοίωνο που υπάρχουν πνευματικές αναζητήσεις από τους ανθρώπους, ιδίως στους καιρούς μας.
Δεν πρέπει όμως να χαϊδεύουμε αυτιά και συνειδήσεις. Μόνο και μόνο επειδή το αγόρασαν και το ακούμπησαν σε εικόνα ή λείψανο αγίου δεν σημαίνει ότι έχει και χάρη διαφορετική. Μόνο φετιχιστική είναι η σχέση αυτή που έχουν με τα θέματα της πίστης μας. Ρασοφόροι υποκινούν τέτοιες πρακτικές και αποπροσανατολίζουν, χωρίς να διδάσκουν τη χρησιμότητά του.
Εγκαιρα πρέπει να διευκρινίσουμε όχι πού και πώς αποκτήσαμε το κομποσχοίνι, αλλά γιατί. Να εξηγήσουμε σε όλους ότι το χρειαζόμαστε στις νοερές προσευχές μας, μ' εκείνο τις μετράμε βάσει των οδηγιών που έχουμε από τον εξομολόγο μας. Δεν φέρει μαγικές δυνάμεις. Είναι ένα αριθμητήρι στο χέρι του προσευχομένου. Δεν έχει λόγο ύπαρξης, μάλιστα, σε ώρα κοινής λατρείας, όπως στη θεία λειτουργία ή στις ακολουθίες. Εκεί μιλούν το αναλόγιο και ο λειτουργός ιερέας. Είναι σκληρή η πραγματικότητα για όσους έχουν επενδύσει σ' αντίθετες ερμηνείες, για εξωραϊσμό της εξωτερικής εικόνας τους ως χριστιανών -κληρικών και λαϊκών- και για άγρα οπαδών.
Πρέπει να επαναπροσδιορίσουμε (και μέσα από τα κηρύγματά μας) τον λόγο ύπαρξης και τον τρόπο χρήσης του κομποσχοινιού. Οι παρανοήσεις είναι επιζήμιες παντού και πάντα. Θα είμαστε αναπολόγητοι αν δεν το κάνουμε. Μην αφήνουμε τον λαό έρμαιο προσωπολατρικών επιλογών εξαιτίας αντικειμένων που οδηγούν ακόμα και σε δεισιδαιμονικές αντιλήψεις. Πρέπει να μιμηθούμε όλους αυτούς που έχουν, ξέρουν το κομποσχοίνι και σωστά το χρησιμοποιούν - υπάρχουν ως μεγάλη εξαίρεση στα προαναφερθέντα. Να το έχουμε, λοιπόν, ως εργαλείο στην προσευχή μας και όχι ως φετίχ. Εχει την αξία του στην ώρα του και μόνο. Να είναι μαύρου χρώματος και απλό στην εμφάνιση. Δεν είναι στολίδι χεριών ή συνεισφορά στον εγωισμό μας. Εκτός αν αυτό επιδιώκουμε…
*Θεολόγος, διδάσκων Πανεπιστημίου Πειραιώς
Από την Εφημερίδα Ορθόδοξη Αλήθεια & dimokratianews
http://aktines.blogspot.gr
