Ένας από τους αγίους της Εκκλησίας μας, πού τιμάται τούτο το μήνα, είναι ό άγιος Ισίδωρος ό Πηλουσιώτης. Στίς 4 λοιπόν Φεβρουαρίου τιμάται ό μεγάλος αυτός Θεολόγος καί ανθρωπολόγος, πού συγκέρασε αρμονικά την «εν Χριστώ» άσκηση με τη ζωντανή Θεολογία. Ό άγιος Ίσίδωρος γεννήθηκε το 350 μ.Χ. στο Πηλούσιο της Κάτω Αιγύπτου, γι' αυτό ονομάστηκε Πηλουσιώτης. Καταγόταν από ευκατάστατη οικογένεια καί μορφώθηκε με μεγάλη επιμέλεια στη γενέτειρα του κι αργότερα στην Αλεξάνδρεια, κοντά στο μεγάλο Θεολόγο Δίδυμο, τον τυφλό.
ΚΟΣΜΗΜΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
Ό άγιος Ισίδωρος με το ευγενικό καί υπέροχο ήθος του, την υποδειγματική ζωή καί την κοινωνική του προσφορά αναδείχθηκε πραγματικό κόσμημα όχι μόνο της ιδιαίτερης πατρίδας του αλλά ολόκληρης της Εκκλησίας. Πάνω από 60 χρόνια εργάστηκε με πραγματικό φόβο Θεού καί θαυμαστό ζήλο ως ιερέας, ιεροκήρυκας καί καθοδηγητής ψυχών.
Χαρακτηριστικά της ζωής του ήταν ή σοφία, ή αγιότητα καί ό ασκητικός βίος. Ενώ ακόμη ζούσε τον θεωρούσαν άγιο, θεοφόρο καί μέγα. Αναδείχτηκε ό «καινός άνθρωπος», ήτοι ό αναγεννημένος, ό άνανεούμενος, ό κτιζόμενος από τη χάρη του Χρίστου καί την παρουσία του Άγιου Πνεύματος. «Έλθέ-τω ή χάρις καί παρελθέτω ό κόσμος» αναφέρεται στα παλαιά λειτουργικά κείμενα.
Σ' αυτόν τον κόσμο της χάριτος, μακριά από τον κόσμο της αμαρτίας τροπικά καί όχι τόσο τοπικά ζούσαν οι άγιοι της Εκκλησίας μας, πράγμα πού επαληθεύτηκε καί στον άγιο Ισίδωρο, πού πέθανε σε βαθιά γεράματα το 437 μ.Χ., για να στεφθεί πολύ γρήγορα με το φωτοστέφανο της αγιότητας.
Ό άγιος Ισίδωρος κόσμησε την Ιερά Μονή Πηλουσίου καί την έκαμε ν' αναδειχθεί σε πνευματικό φάρο μεγάλης ακτινοβολίας. Αναρίθμητα πλήθη από λαϊκούς, κληρικούς όλων των βαθμών τον επισκέπτονταν έκεϊ στην πνευματική του παλαίστρα, για να ζητήσουν την ευχή καί την πνευματική καθοδήγηση του. Πολλές φορές το ύφος του γαλήνιου καί πράου ασκητού γινόταν αυστηρό καί επιτιμητικό μπροστά στην άμετανοησία καί την προσκόλληση στα πράγματα του κόσμου τούτου.
Ανάμεσα σ' αυτούς πού αναγκάστηκε να επιτιμήσει ήταν ό αυτοκράτορας Θεοδόσιος Β' καθώς καί ό αγέρωχος Ρουφίνος. Ό άγιος Ισίδωρος θύμιζε πάντοτε πώς ή χριστιανική ζωή δεν είναι σπιτική, άλλ' αποτελεί μια δυναμική εξέλιξη καί πορεία προς την τελειότητα καί ομοιότητα προς το Θεό. Θύμιζε ακόμη πώς ή μετάνοια αποτελεί το μέσο για την ανάδυση του χαμένου άπ' το πρόσωπο του Θεού αμαρτωλού ανθρώπου καί την επαναφορά του στην οδό της θεογνωσίας καί της σωτηρίας.
Ό άγιος Ισίδωρος, με τη Χάρη του Θεού, αναδείχτηκε έξοχος συγγραφέας πολλών θεολογικών έργων. Κυρίως όμως οι 2.000 Επιστολές του πού σώζονται μέχρι σήμερα, αποτελούν σωστά κομψοτεχνήματα λόγου καί τον αναδεικνύουν ως διδάσκαλον, θα λέγαμε, της επιστολικής γραμματείας. Κύρια χαρακτηριστικά των Επιστολών του ήταν ή λακωνικότητα, το ζωηρό ύφος, ή ωραιότητα των νοημάτων καί ό ποιητικός τόνος. Σκοπός του όμως δεν ήταν να εντυπωσιάσει με το λογοτεχνικό ύφος, αλλά να διδάξει καί να οδηγήσει τις ψυχές στο Χριστό. Απευθύνεται στους παραλήπτες των Επιστολών του με δεξιοτεχνία καί χάρη καί αποβλέπει να τους διορθώνει με πολλή λεπτότητα καί να τους εμπνέει στη χριστιανική ζωή. Οι Επιστολές του καί μόνο τον καταξιώνουν σαν καλλιεργημένο πνεύμα και μαρτυρούν άνθρωπο με φλογερή καρδιά. Γι' αυτό καί πολλοί ερευνητές μέχρι σήμερα, Έλληνες καί ξένοι, ασχολήθηκαν με τον πλούτο αυτό των Επιστολών του. Δίκαια λοιπόν ό άγιος Ισίδωρος χαρακτηρίζεται από το Μ. Φώτιο ως «ή ποικίλη μούσα της ημετέρας αυλής... καί κανών άξιόχρεως».
ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ
Πραγματικά ψήγματα χρυσού με παντοτινή λάμψη αποτελούν οι διδασκαλίες του αγίου Ισιδώρου. Μέσα από τον επιστολικό πλούτο του αναδύεται ή αξία, πού δίνει στον άνθρωπο, τον όποιο παραδέχεται σαν μικρογραφία του κόσμου καί εικόνα του Θεού. Ό μέγας αυτός ανθρωπολόγος χαρακτηρίζει την ελευθερία καί την εύποιΐα σαν κύρια γνωρίσματα του ανθρώπου.
Ιδιαίτερα εκτιμά εκείνον πού συνδυάζει το λογικό με την πίστη καί την αρετή. Μεταξύ των αρετών πού πρέπει να κοσμούν τον άνθρωπο, θέλει τη σωφροσύνη, την ανδρεία, την ήμερότητα,τη δικαιοσύνη καί την αγάπη, την οποία ονομάζει «πασών των αρετών θησαυρόν». Πολλές φορές στίς Επιστολές του καυτηριάζει το φαρισαϊσμό καί δίνει την προτεραιότητα στην πράξη. Καθώς το φιλόσοφο, γράφει, δεν τον ξεχωρίζει ή στολή καί ή βακτηρία,αλλά ή παρρησία καί ή ζωή του, έτσι καί το χριστιανό δεν τον ξεχωρίζει κανείς από την εξωτερική εμφάνιση καί το λόγο,αλλά από το σύμφωνο με το λόγο του Θεού τρόπο της ζωής του. Ζητεί από τους πιστούς να είναι «βαθύρριζοι καί πολύρριζοι, πολυκάλαμοι καί πολύκαρποι».
Ό άγιος Ισίδωρος εκτιμά ιδιαίτερα το μεγαλείο του ενάρετου ανθρώπου καί λυπάται για την αθλιότητα του ανάξιου. Αυτόν πού υποδουλώνεται στα ανελεύθερα πάθη, τον παρομοιάζει με τον απρόσεκτο ηνίοχο, πού έπεσε από το άρμα του καί παρασύρθηκε άπ' αυτό. Τον χαρακτηρίζει «αγριότερο των αγρίων θηρίων».
Θα πρέπει να επισημάνουμε ακόμη πώς ό άγιος Ισίδωρος ήταν από τους πρώτους πού μίλησαν για το ασυνείδητο, την απώθηση, την έναντιοδρομία καί για πολλές άλλες βαθύτατες ψυχολογικές αρχές, τις όποιες διατύπωσε στην εποχή μας ή σύγχρονη ψυχολογία καί μάλιστα ό κορυφαίος ψυχίατρος Κάρολος Γιούγκ.
Ό άγιος Ισίδωρος ό Πηλουσιώτης, στον όποιον αναφερθήκαμε, αναντίρρητα συγκαταλέγεται ανάμεσα στους σοφότερους άγ. πατέρες καί στίς ευγενέστερες μορφές του ορθόδοξου ασκητισμού.
Του θεολόγου Βασίλειου Σκιαδά
http://proskynitis.blogspot.gr
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος πλ. δ’
Ἐν σοί Πάτερ ἀκριβῶς διεσώθη τό κατ᾽ εἰκόνα· λαβών γάρ τόν σταυρόν, ἠκολούθησας τῷ Χριστῷ, καί πράττων ἐδίδασκες, ὑπερορᾷν μέν σαρκός, παρέρχεται γάρ· ἐπιμελεῖσθαι δέ ψυχῆς, πράγματος ἀθανάτoυ· διό καί μετά Ἀγγέλων συναγάλλεται, Ὅσιε Ἰσίδωρε τό πνεῦμά σου.
Ἕτερον Ἀπολυτίκιον
Ήχος δ'. Ταχύ προκατάλαβε.
Σοφία κοσμούμενος, παντοδαπεί ευκλεώς, τοις Λόγοις εκόσμησας, την Εκκλησίαν Χρίστου, Ισίδωρε Όσιε, συ γαρ δι' εγκράτειας, σεαυτόν εκκαθάρας, πράξει και θεωρία, διαλάμπεις εν κοσμώ, δι' ων μυσταγωγούμεθα, Πάτερ τα κρείττονα.
Κοντάκιον
Ἦχος α’
Ἑωσφόρον ἄλλον σε ἡ Ἐκκλησία, εὑραμένη ἔνδοξε, ταῖς τῶν σῶν λόγων ἀστραπαῖς, λαμπρυνομένη κραυγάζει σοι· Χαίροις παμμάκαρ, Θεόφρον Ἰσίδωρε.
