Φώτο από www.imnst.gr
"Να γιατί οι ημέρες μας έχουν το κάτι διαφορετικό και για αυτές η
ιστορία θα αφιερώσει ειδικά κεφάλαια , ακριβώς γιατί βρίθουν προκλήσεις ,
πειρασμούς , κοινωνικές και πολεμικές μπόρες αλλά και ανατάσεις πνευματικές.
Μια καλή φίλη μας έστειλε ένα μικρό πόνημα , ένα δείγμα
μιας εύστοχης σύγκρισης αλλά και θεώρησης των σημερινών βιωμάτων με τον
αδαπάνητο πατερικό θησαυρό της Ορθοδοξίας μας
για να κρατηθούμε απέναντι στη
μαζική κατάθλιψη που απεργάζονται κάποιοι για εμάς.
Επειδή όμως Χριστιανός (Ορθόδοξος) σημαίνει ΦΩΣ για αυτό το σκοτάδι δεν πιάνει σε αυτό το μέρος όλες τις ώρες.
Και άμα μιλήσουμε για τον ΑΓΙΟ ΓΡΗΓΟΡΙΟ τον Παλαμά τον
Αρχιεπίσκοπο Θεσσαλονίκης, Φως σημαίνει ΘΕΑ ΑΚΤΙΣΤΟΥ ΦΩΤΟΣ που σήμερα πληρώνει
την Ελληνική επικράτεια, αρκεί να μεταπλάσουμε τους οφθαλμούς μας σε
πνευματικούς για να δούμε τα μεγαλεία αυτού του ΦΩΤΟΣ." Δρ.
Κωνσταντίνος Βαρδάκας
Ο υγειονομικός εγκλεισμός ως ευκαιρία μετανοίας και
ανάστασης μέσα από το ησυχαστικό ήθος του Αγίου Γρηγορίου Παλαμά.
(ευχαριστούμε την καλή φίλη για τα παρακάτω)
Τα ιδιαίτερα σκληρά υγειονομικά μέτρα που δοκιμάζει σήμερα
η χώρα μας με τις ποικίλες και δυσάρεστες οικονομικές, κοινωνικές και
ψυχολογικές συνέπειες, οδηγούν πολύ κόσμο σε αδιέξοδα και απόγνωση.
Το στοιχείο που επηρεάζει πολύ σοβαρά την ψυχολογία είναι
αυτό του εγκλεισμού και της κοινωνικής απομόνωσης. Υπάρχουν όμως και αρκετοί
πιστοί, που μέσα από την κατάσταση αυτή διαβλέπουν το σωτήριο έργο του Θεού,
που απεργάζεται την πνευματική μας ελευθερία.
Γι’ αυτό και αποδύονται σ’ ένα αγώνα άσκησης και προσευχής
με αποτέλεσμα να βιώνουν κάποια στιγμή ακόμη και καταστάσεις εσωτερικού
φωτισμού και θείας μέθεξης. Οπλίζονται κατ’ αυτόν τον τρόπο και ενδυναμώνονται
ψυχικά αποκτώντας υπομονή και αντοχή σε κάθε δυσκολία και αβεβαιότητα. Το σχέδιο
του Θεού ετοιμάζει ψυχές και τις ενδυναμώνει με θεία χάρη για τα πιο δύσκολα
που έρχονται.
Στην ιστορική μας πορεία ως λαού κάτι ανάλογο έχει συμβεί
τις περισσότερες φορές που το γένος μας ετοιμαζόταν να ζήσει κάποια δυσάρεστα
γεγονότα, που απαιτούσαν ιδιαίτερη καρτερία και αντοχή.
Στις εποχές αυτές παρατηρείτο στροφή στις πνευματικές,
ηθικές και θρησκευτικές μας αξίες και μάλιστα αναφαίνονταν και κάποιοι
εκκλησιαστικοί άνδρες μεγάλου πνευματικού αναστήματος που προετοίμαζαν τον
ελληνισμό ν’ αντέξει τα επερχόμενα.
Για να υποφέρει τη μακραίωνη οθωμανική σκλαβιά το γένος,
προετοιμάστηκε από τον 14ο αιώνα ακόμη με
την ησυχαστική θεωρία και διδαχή του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, που
πριν λίγες μέρες εορτάσαμε τη μνήμη του.
Μέσα στη μεγάλη σιωπή και τον σκοτεινό εγκλεισμό των αιώνων αυτών, οι Έλληνες είχαν ήδη
εγκολπωθεί τη θεία διδασκαλία του και εφάρμοζαν στην καθημερινή βιοτή τους την
άσκηση, τη λιτή ζωή, την καρδιακή προσευχή, με πνεύμα θυσιαστικής αγάπης προς
τον Θεό και τον πλησίον.
Έτσι, με την πίστη
και την υπομονή μπόρεσαν να περάσουν το καμίνι της ταπείνωσης και της δουλείας
και να διατηρήσουν ζωντανή την ελπίδα τους για ζωή και ελευθερία.
Με το ησυχαστικό αυτό ήθος ανατράφηκε και το πλήθος των
ορθόδοξων νεομαρτύρων που έγιναν τα πρώτα σφάγια για την πίστη και την
ελευθερία. Με αυτές τις αρχές και οι κληρικοί της Τουρκοκρατίας ήταν κοντά στον
λαό που τον στήριζαν και τον ενέπνεαν.
Όταν πλησίαζε πάλι η επανάσταση, η ησυχαστική παράδοση του
14ου αιώνα ανανεώθηκε από τους φιλοκαλικούς πατέρες του 18ου αιώνα, που
κράτησαν πάλι πνευματικά όρθιο το γένος και που τα νάματά τους λίγο αργότερα
φλόγιζαν και δυνάμωναν τις ψυχές των αγωνιστών του ’21 με υποδειγματική
ευλάβεια και θυσιαστικό ήθος.
Ίσως δεν είναι τυχαίο, που περί τα τέλη του 20ου αιώνα, η μνήμη των ενδόξων
αγώνων του Αγίου Γρηγορίου Παλαμά και η
μνεία της θείας διδαχής του γίνεται πιο έντονη στους κόλπους της ορθόδοξης
εκκλησιαστικής λατρείας και λαμβάνει την πρέπουσα θέση στο χώρο των ορθοδόξων
ναών.
Γιατί η ιδιαίτερη τίμησή του γίνεται ταυτόχρονα με την
ανάδυση της απαξίωσης και της πολεμικής προς την ορθόδοξη πίστη. Το ησυχαστικό
και νηπτικό του ήθος του επανέρχεται, για να πνεύσει μυστικά και να κρατήσει το
βίωμα της πίστης και της αλήθειας ζωντανό στις καρδιές που διψούν για
απολύτρωση και θεία παρηγοριά.
Στις μέρες μας που το γένος μας βιώνει μια νέα μορφή
σκληρού εγκλεισμού και σκλαβιάς, τα επιβαλλόμενα μέτρα εξαναγκάζουν τους
πιστούς, που μαστίζονται ταυτόχρονα και από πολλά άλλα προβλήματα, σε μια
πνευματική εσωστρέφεια, σε μια προσωπική συνάντηση με τον Θεό, σ’ ένα πνεύμα
ησυχαστικό.
Οι ελάχιστοι σήμερα αληθινοί ιεράρχες που έχουν απομείνει,
προτρέπουν τον λαό σε κάθαρση, νήψη, σε καρδιακή προσευχή, σε ήθος
συντετριμμένης καρδίας, σε αγιότητα.
Εξαναγκάζονται εκ των πραγμάτων σήμερα πολλοί πιστοί με
τον πνευματικό τους αγώνα ν’ αγιαστούν
εσωτερικά, και ενστερνιζόμενοι το πνεύμα
του αγίου Γρηγορίου Παλαμά, κάποιοι αξιώνονται να έλθουν ακόμα και σε φως
θεογνωσίας και θείου φωτισμού.
Με τις θείες αυτές δωρεές καταστέφεται ο αγώνας τους,
γιατί μόνο μ’ αυτόν τον τρόπο, αγιαζόμενοι, θα μπορέσουν ν’ αντεπεξέλθουν στις
επερχόμενες λαίλαπες.
Κάτω από μια τέτοια οπτική η παρούσα δοκιμασία αποκτά
νόημα, και οράται ως ευκαιρία που παρέχεται από τον Θεό, ώστε να πορευτούμε τον
δρόμο της επιστροφής και της σωτήριας μετανοίας, επιτυγχάνοντας την εσωτερική
μας μεταμόρφωση, μιμούμενοι το ήθος των αγίων.
(Πηγή έμπνευσης για
την παρούσα μικρή εργασία αποτέλεσε η εξαιρετική ομιλία του πρ. Βασιλείου
Καλλιακμάνη, καθηγητή τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ, την οποία εκφώνησε στον Ι.
Ναό Αγίου Παντελεήμονος Αμπελοκήπων Θεσ/νίκης, κατά τον Γ΄κατανυκτικό Εσπερινό,
στις 28/3/2021)
https://konstantinoupolipothoumeno.blogspot.com
ΣΤΩΜΕΝ καλώς
Δρ. Κωνσταντίνος Βαρδάκας
