Η εποχή μας βαδίζει σε μία συστηματική αποχριστιανοποίηση και αποεκκλησιοποίηση της ζωής. Δεν είναι μόνο η πανδημία. Είναι και ο όλος προσανατολισμός του πολιτισμού μας, στον οποίο η πίστη θεωρείται ατομικό γεγονός
προκαλούνπολέμους και, επομένως, η παγκόσμια κοινωνία μπορεί να πορευτεί και χωρίς αυτές. Η φιλοσοφική αντίληψη «φάγωμεν, πίωμεν, αύριον γαρ αποθνήσκομεν» θριαμβεύει, ενώ τα δικαιώματα του ανθρώπου, στην ελεύθερη έκφραση, στις ελεύθερες σχέσεις, στην διαμόρφωση προσωπικότητας που η παλιά ηθική δεν θα την καταπιέζει, είναι κλειδί για το σήμερα, ιδίως για τους νεώτερους. Αρκεί να σεβόμαστε τους νόμους και τα δικαιώματα του άλλου και μπορούμε να κάνουμε ό,τι θέλουμε και ό,τι μας ευχαριστεί. Η θρησκεία ας περιορίζεται στην έκφραση αλληλεγγύης για τους αδύναμους. Μία ματιά να ρίξει κάποιος στα μηνύματα των πολιτικών, όχι μόνο της Ελλάδας, αλλά και παγκοσμίως, και θα διαπιστώσει του λόγου το αληθές.
Στους Χαιρετισμούς της Παναγίας ακούμε τον υμνογράφο να απευθύνεται στην Κυρία Θεοτόκο και να την χαιρετίζει ως εξής: «χαίρε εσύ που αποδεικνύεις τους φιλοσόφους ότι είναι άσοφοι, χαίρε εσύ που αποδεικνύεις ότι όσοι αγαπούνε είτε την τέχνη του λόγου και φιλολογούν, είτε τα επιτεύγματα της τεχνικής, και τα θεωρούν αρκετά για την ζωή ότι δεν έχουν επίγνωση τι σημαίνει λόγος και γίνονται άλογοι».
Ο υμνογράφος είχε κατά νουν τους φιλοσόφους της αρχαιότητας οι οποίοι δεν μπορούσαν να αποδεχθούν έναν Θεό αγαπητικό, που κινείται προς τον άνθρωπο όχι για να εκπληρώσει αιτήματα ή να διαμορφώσει ηθική, κανόνες και τάξη, αλλά για να γίνει ένα με τον άνθρωπο, να προσλάβει την φύση μας, να ανοίξει την οδό προς την αιώνια κοινωνία, να αναστηθεί και να αναστήσει τους πάντες και να οδηγήσει την πορεία όλων μας ώστε κάθε τι να γίνει αγάπη.
Την ίδια στιγμή, δείχνει σε όσους μένουν στα λόγια ή στα
επιτεύγματα ότι η αυτάρκειά τους δεν μπορεί να νικήσει τον θάνατο και ότι η
Παναγία μας έδειξε πως ο άνθρωπος αξιοποιεί τον λόγο του, τον νου του, τα
χαρίσματά του όταν τα επιστρέφει στον Θεό και τον πλησίον, αναγνωρίζοντας πως η
αγάπη νικά τον θάνατο και ότι τα επιτεύγματα βοηθούν την ζωή, αλλά δεν είναι πανάκεια.
Και μοιάζει άλογος ο άνθρωπος που νομίζει ότι με την δύναμη του λόγου και της
σκέψης, αλλά και με τα όποια δημιουργήματά του θα καλύψει την ανάγκη του για
γνήσιο νόημα ζωής, για σχέση με τον πλησίον που δεν θα στηρίζεται στην κάλυψη
του εγώ, αλλά στο εμείς, για ελευθερία που θα συνοδεύεται από ευθύνη, για
ταπείνωση και συγχώρεση που θα δείχνουν τα αληθινά μας μέτρα. Και όλα αυτά δεν
έρχονται χωρίς την σχέση με τον Θεό και το θέλημά Του, αυτό δηλαδή που έζησε η
Παναγία.
Η ανθρώπινη φιλοσοφία μας βοηθά να ερμηνεύσουμε τον κόσμο
και να τον κατανοήσουμε. Μας βοηθά ακόμη να εξηγήσουμε την πορεία μας, τα πάθη
μας, την σκέψη μας, την ψυχή μας. Μας βοηθά να δούμε τις εμπειρίες μας και να
προβληματιστούμε σ’ αυτές;. Μας κάνει να βλέπουμε τι είναι καλό και τι όχι γι’
αυτήν την πραγματικότητα. Δεν δίνει όμως ελπίδα αιωνιότητας, όχι γιατί οι ιδέες
δεν είναι καλές, αλλά επειδή την αιωνιότητα την προσφέρει αυτός που υπάρχει σ’
αυτήν, αυτός που έγινε άνθρωπος, αυτός που μας δείχνει ότι ο θάνατος δεν είναι
ο κυρίαρχος. Και παραμένει άσοφος ουσιαστικά αυτός που δεν μπορεί να δει την
ανάσταση και την αγάπη ως τα κλειδιά της αληθινής γνώσης. Που δεν θέλει να
συναντήσει τον Χριστό και να ανοιχτεί στον πλησίον με κριτήριο το του ετέρου
και όχι το ίδιον όφελος. Αυτός που δεν βλέπει ότι η αγιότητα δεν είναι απλώς
ελπίδα, αλλά εμπειρία στην Εκκλησία. Αυτός που δεν ζει την Παναγία ως οδηγήτρια
του ανθρωπίνου γένους από γης προς ουρανόν.
Η αποεκκλησιοποίηση του κόσμου μας ελευθερώνει από μία
δεσμευτική ταύτιση με την πλειονοψηφία. Μας καθιστά μικρά ζύμη και μας καλεί να
σηκώσουμε τον σταυρό μας. Μας δείχνει ότι είναι καιρός να φύγουμε από τις
προκαταλήψεις για την Εκκλησία και την πίστη, από την θρησκειοποίηση της ζωής,
να δούμε την προσωπική μας ευθύνη να βιώσουμε το μυστήριο και να παλέψουμε να
το μοιραστούμε. Να μη λησμονούμε ότι η Παναγία ήταν μία ασήμαντη κοπέλα, η
οποία έζησε εντός της ακριβώς αυτό το μυστήριο της αλλαγής των πάντων, της
καταλλαγής των πάντων προς τον Θεό, αυτή που έκανε τον Λόγο σάρκα εκ Πνεύματος
Αγίου. Δεν ζητά πολλά ο Θεός. Ταπεινή καρδιά, προσευχή, εμπιστοσύνη στο θέλημά
Του κι αγάπη. Και μας προσφέρει το αιώνιο νόημα. Τον Υιό της και Θεό της. Τον
Υιό Του και Θεός μας.
π.Θεμιστοκλής Μουρτζανός
Κέρκυρα 2 Απριλίου 2021
Γ’ Χαιρετισμοί
proskynitis
