☦ Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου: Ανάλυση στα Θεία Νοήματα των Ύμνων της Εορτής

1) Απολυτίκιο

«Σήμερον τῆς σωτηρίας ἡμῶν τὸ κεφάλαιον, καὶ τοῦ ἀπ' αἰῶνος μυστηρίου ἡ φανέρωσις· ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, Υἱὸς τῆς Παρθένου γίνεται, καὶ Γαβριὴλ τὴν χάριν εὐαγγελίζεται. Διὸ καὶ ἡμεῖς σὺν αὐτῷ, τῇ Θεοτόκῳ βοήσωμεν· Χαῖρε Κεχαριτωμένη, ὁ Κύριος μετὰ σοῦ»

"Σήμερον της σωτηρίας ημών το Κεφάλαιον", ψάλλει ο υμνωδός. Σήμερα, ανοίγει το πλέον μνημειώδες, κοσμοσωτήριο και κοσμοϊστορικό Κεφάλαιο στην ιστορία της ανθρωπότητας: Το Κεφάλαιο της Σωτηρίας του κόσμου! Και το «σήμερον» αυτό που προπορεύεται «της σωτηρίας», υποδηλώνει μεν την αφετηρία της, αντανακλά όμως δε και το αιώνιο προσκλητήριο για την Βασιλεία του Θεού στον καθένα από εμάς, το οποίο εκδίδεται στο καθημερινό μας «σήμερα»!

Με άλλα λόγια, η σωτηρία της ψυχής μας δεν είναι κάτι που αφορά το αύριο, ή που έχει να κάνει πάντα με όσα πράξαμε στο χθες. Το σήμερα είναι αυτό που μας καθορίζει και που μας ανυψώνει ή μας καταβαραθρώνει στα μάτια του Θεού. Η κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε στο κάθε «σήμερα» της ζωής μας, αυτή είναι που θα μας σώσει ή που θα μας καταδικάσει, από τη στιγμή που κάποιο από όλα τα επόμενα «σήμερα» της επίγειας ζωής μας, θα είναι και το τελευταίο.

 

"Σήμερον" λοιπόν, ταυτόχρονα με το Κεφάλαιο της Σωτηρίας που ανοίγει, γίνεται ορατή πραγματικότητα "και το απ’αιώνος μυστήριο", αυτό που εδώ και αιώνες, παρέμενε αφανέρωτο μπροστά στα μάτια των γενεών που πέρασαν. Αυτό που προφητεύτηκε από τους Μεσσιανικούς Προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης, και όχι μόνο, αφού σε διάφορα μέρη του κόσμου υπήρξαν άνθρωποι φωτισμένοι από τον Αληθινό Θεό, οι οποίοι μίλησαν για του Θεού τον "Απεσταλμένο" και την έλευσή Του! Για παράδειγμα, στην Αρχαία Ελλάδα, έχουμε τον Σωκράτη, που όπως μας διασώζει ο Πλάτωνας, προείπε στον Αλκιβιάδη: «Αναμένουμε, πότε εξ ουρανού θα έρθει απεσταλμένος και θα μας διδάξει.... και ελπίζουμε, ότι η (παρά της θείας χάριτος) ημέρα της αποστολής εκείνης, δεν θα αργήσει πολύ» (Πλάτων, Αλκιβιάδης Β΄, ιγ΄- ιδ΄).

 

"Σήμερον", λοιπόν, γίνεται και η φανέρωση του μυστηρίου. Ο Δημιουργός των πάντων, σπλαχνίζεται το τελειότερο πλάσμα Του και σπεύδει να κατοικήσει στη μήτρα της Παρθένου. Η εκπλήρωση της υπόσχεσης του Θεού, που δόθηκε μετά την πτώση του Αδάμ και της Εύας στην αμαρτία, η προαιώνια βούληση του Θεού για τη σωτηρία του κόσμου, παίρνει σάρκα και οστά!

 

"Ο Υιός του Θεού, υιός της Παρθένου γίνεται". Ο Κύριος των όλων προσλαμβάνει τη μορφή του δούλου, ταπεινώνεται, χωρίς να εγκαταλείψει την Ύψιστη θέση Του, για να εξυψώσει τον ταπεινό άνθρωπο! Ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός, το Δεύτερο Πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, αποστέλλεται από τον ουράνιο Πατέρα και γίνεται ο υιός της Παρθένου.

 

Και ο Αρχάγγελος Γαβριήλ, ο άγγελος εκείνος που μαζί με τον Αρχάγγελο Μιχαήλ, έχουν προσφέρει μεγάλες ευεργεσίες στο ανθρώπινο γένος ανά τους αιώνες, είναι και πάλι παρών για να εξαγγείλει χαρμόσυνα στην Παναγία μας την χάρη αυτή του Θεού.

 

Για τον λόγο αυτό, για το τεράστιο (όσο και μοναδικό στα χρονικά) χαρμόσυνο αυτό γεγονός της σαρκώσεως του Θεού Λόγου, εξαιτίας του οποίου θα ανατείλει η σωτηρία όλων των ανθρώπων που έζησαν, αλλά και που πρόκειται να ζήσουν, μέχρι την Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου μας, ο υμνωδός μας καλεί να φωνάξουμε κι εμείς δυνατά, μαζί με τον Αρχάγγελο, προς την Θεοτόκο, το "χαίρε Κεχαριτωμένη, ο Κύριος μετά σου"! Χαίρε, εσύ που είσαι γεμάτη από τη Χάρη του Θεού. Ο Κύριος, είναι μαζί σου.

 

2) Κοντάκιο

«Τῇ ὑπερμάχῳ στρατηγῷ τὰ νικητήρια, ὡς λυτρωθεῖσα τῶν δεινῶν εὐχαριστήρια, ἀναγράφω σοι ἡ Πόλις σου Θεοτόκε. Ἀλλ’ ὡς ἔχουσα τὸ κράτος ἀπροσμάχητον, ἐκ παντοίων με κινδύνων ἐλευθέρωσον, ἵνα κράζω σοι· Χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε»

Κωνσταντινούπολη, 626 μ.Χ. Ο αυτοκράτορας Ηράκλειος, μαζί με τον στρατό της Πόλης, βρίσκεται σε εκστρατεία εναντίον των Περσών, με σκοπό την απελευθέρωση των Αγίων Τόπων, αλλά και την επαναφορά του Τιμίου Σταυρού εκεί όπου ανήκει, στα χέρια δηλαδή των Χριστιανών. Ο Τίμιος Σταυρός είχε κλαπεί από τους Πέρσες κατά τη λεηλασία της Παλαιστίνης, το 614 μ.Χ., και αυτό είχε ως αποτέλεσμα την έναρξη της προετοιμασίας του βυζαντινού αυτοκράτορα για πόλεμο, αφού η απώλεια του πανίερου αυτού Κειμηλίου, πάνω στο οποίο μαρτύρησε ο Ίδιος ο Θεός για τη σωτηρία του κόσμου, δεν ήταν δυνατόν να τον αφήσει αδιάφορο.

 

Βρίσκοντας λοιπόν την Πόλη χωρίς την στρατιωτική προστασία, οι Άβαροι, οι σύμμαχοι των Περσών, θεώρησαν πως ήταν η κατάλληλη στιγμή για να επιτεθούν και να την καταλάβουν. Λογάριαζαν όμως, με βάση τις ανθρώπινες δυνάμεις, οι οποίες για μια ακόμη φορά αποδείχθηκαν αδύναμες και αναποτελεσματικές, μπροστά στη Θεία Δύναμη.

 

Και ενώ την 7η Αυγούστου του 626 μ.Χ., ο κλοιός γύρω από την Πόλη είχε σφίξει υπερβολικά, ο Πατριάρχης Σέργιος εμφανίστηκε στα τείχη της Πόλης, κρατώντας στα χέρια του την Εικόνα της Παναγίας. Κατά τη διάρκεια της ημέρας, η πολιορκία της βασιλεύουσας ξεκινούσε σφοδρή, από ξηρά και θάλασσα. Οι λιγοστοί μαχητές είχαν στηρίξει τις ελπίδες τους στην Υπεραγία Θεοτόκο, η Οποία θα αναδεικνυόταν σε «Υπέρμαχο Στρατηγό» του ελληνικού έθνους!

 

Και το Θαύμα της δεν άργησε να γίνει. Ένας ξαφνικός ανεμοστρόβιλος ξεσπάει μέσα στη νύχτα, καταστρέφει τα πλοία των Αβάρων, με αποτέλεσμα να λύσουν την πολιορκία και να εγκαταλείψουν την προσπάθειά τους στη μέση. Η πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας, είχε σωθεί, και ο λαός της ήταν έτοιμος να απονείμει στην Υπέρμαχο Στρατηγό του, τα νικητήρια!

 

Ο λαός της Κωνσταντινούπολης, βλέποντας το τεράστιο θαύμα που εξελίχθηκε μπροστά στα μάτια του, και αναγνωρίζοντας την Θεοτόκο «ως λυτρωθείσα των δεινών», θέλησε να την ευχαριστήσει και να εκφράσει τη μεγάλη ευγνωμοσύνη του προς Εκείνη, συντάσσοντας μία από τις ωραιότερες Ιερές Ακολουθίες της εκκλησιαστικής υμνογραφίας, τον Ακάθιστο Ύμνο, τον οποίο έψαλλε για πρώτη φορά σε Αγρυπνία, στον Ιερό Ναό της Αγίας του Θεού Σοφίας, σε όρθια στάση (γι’αυτό και ονομάστηκε «Ακάθιστος»).

 

Στο Κοντάκιο της Ακολουθίας, ο υμνωδός, γινόμενος ο ίδιος το στόμα των κατοίκων της βασιλεύουσας, εκφράζει ψάλλοντας την ευγνωμοσύνη τους και αναπέμπει τις θερμές τους ευχαριστίες προς την Μητέρα του Θεού, αποδίδοντάς Της περίλαμπρα τη μεγάλη νίκη, και αναγνωρίζοντας ταυτόχρονα πως χάρη στην δική Της επέμβαση, η Πόλη Της λυτρώθηκε από τις συμφορές.

 

Στη συνέχεια, προσευχόμενος, παρακαλεί την Θεοτόκο, παρακαλεί Εκείνη που η δύναμή της είναι ακατανίκητη, να τον ελευθερώσει από κινδύνους κάθε είδους, από οποιοδήποτε πνευματικό ή σωματικό κακό, Εκείνη, που γέννησε την «Πηγή» και την «Αιτία» κάθε καλού.

 

Αυτό είναι που ζητάει από την Υπερευλογημένη Μαρία, αυτή είναι η αφορμή που περιμένει στην καθημερινή ζωή του, έτσι ώστε να αναφωνεί με ευγνωμοσύνη προς Αυτή, το «Χαίρε, Νύμφη ανύμφευτε»! Να χαίρεσαι εσύ, που έγινες Νύφη, που έγινες σύζυγος του Θεού, ενώ ταυτόχρονα παρέμεινες Παρθένος και Αμόλυντη!

 

3) Δοξαστικό απόστιχο Εσπερινού

«Σήμερον χαρᾶς Εὐαγγέλια, παρθενικὴ πανήγυρις, τὰ κάτω τοῖς ἄνω συνάπτεται, ὁ Ἀδὰμ καινουργεῖται, ἡ Εὔα τῆς πρώτης λύπης ἐλευθεροῦται, καὶ ἡ σκηνὴ τῆς καθ’ ἡμᾶς οὐσίας τῇ θεώσει τοῦ προσληφθέντος φυράματος, ναὸς Θεοῦ κεχρημάτικεν. Ὦ Μυστήριον! ὁ τρόπος τῆς κενώσεως ἄγνωστος, ὁ τρόπος τῆς συλλήψεως ἄφραστος, Ἄγγελος λειτουργεῖ τῷ θαύματι, παρθενικὴ γαστὴρ τὸν Υἱὸν ὑποδέχεται, Πνεῦμα Ἅγιον καταπέμπεται, Πατὴρ ἄνωθεν εὐδοκεῖ, καὶ τὸ συνάλλαγμα, κατὰ κοινὴν πραγματεύεται βούλησιν, ἐν ᾧ, καὶ δι’ οὗ σωθέντες, συνῳδὰ τῷ Γαβριήλ, πρὸς τὴν Παρθένον βοήσωμεν· Χαῖρε Κεχαριτωμένη, ὁ Κύριος μετὰ σοῦ, ἐξ ἧς ἡ σωτηρία, Χριστὸς ὁ Θεός ἡμῶν, τὴν καθ’ ἡμᾶς προσλαβόμενος φύσιν, πρὸς ἑαυτὸν ἐπανήγαγεν· Αὐτὸν ἱκέτευε, σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν»

Πολλά είναι τα χαρμόσυνα μηνύματα που «σήμερον», την Αγία αυτή ημέρα του Ευαγγελισμού, έρχονται να πλημμυρίσουν τη ζωή μας, να γεμίσουν με Θείο Φως την ψυχή μας, και να μας ανυψώσουν πνευματικά προς τα άνω, προς τον Θεό, προς τα εκεί που η ετυμολογία της λέξης άνθρωπος, κατευθύνει από μόνη της εκείνους που αποφασίζουν να την ερμηνεύσουν (άνθρωπος: Εκείνος που τα άνω θρώσκει, εκείνος που κοιτάζει προς τα πάνω, που τα άνω ζητεί, που τα άνω επιθυμεί)!

 

«Σήμερον» λοιπόν, η ψυχική και σωματική παρθενία, επιβραβεύεται πανηγυρικά, μέσα από το Υπερευλογημένο πρόσωπο της Κυρίας Θεοτόκου. Σήμερα, τα κάτω ενώνονται με τα άνω, τα γήινα με τα ουράνια, το θνητό με το αθάνατο, ο άνθρωπος με τον Θεό! 

 

Σήμερα, ο αμαρτωλός Αδάμ ανανεώνεται, δίνοντας την θέση του στον αναμάρτητο «νέο Αδάμ», τον Κύριο ημών Ιησού Χριστό. Η λυπημένη (λόγω της πτώσης της) Εύα, ελευθερώνεται σήμερα από την αμαρτία εξαιτίας της «νέας Εύας», της Παναγίας μας, η οποία γίνεται η σκηνή η ανθρώπινη, που θα φιλοξενήσει στους κόλπους της την ασύλληπτη Παρουσία του Θεού Λόγου. Χάρη στην Θεία πρόσληψη, η Θεοτόκος θεώνεται και λαμβάνει τιμή ύψιστη, γινόμενη ναός του Παντοκράτορος Θεού!

 

Το Μυστήριο της Θείας ενανθρωπήσεως είναι Μέγιστο. Ο τρόπος που ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός, άδειασε τον εαυτό Του από όλα τα Θεϊκά γνωρίσματα, απεκδύθηκε την Θεότητα, και αποξενώθηκε από τον θεϊκό χαρακτήρα Του, λαμβάνοντας μορφή δούλου, παραμένει άγνωστος. Ο τρόπος δε της συλλήψεώς Του από την Θεοτόκο, είναι επίσης αδύνατον να εκφραστεί με λόγια.

 

Εκείνος που γίνεται λειτουργός του ανερμήνευτου Θαύματος, είναι ο Αρχάγγελος Γαβριήλ. Και τότε, η Παρθενική μήτρα υποδέχεται τον Υιό του Θεού, που τώρα πλέον γίνεται Υιός της Παρθένου, το Άγιο Πνεύμα κατέρχεται στην Υπερευλογημένη Κόρη από τον Θεό Πατέρα, και το μέγα Θαύμα της Σωτηρίας του κόσμου διενεργείται με την κοινή βούληση της Αγίας Τριάδος.

 

Έτσι λοιπόν, και εμείς, οι οποίοι δια του υπέρλογου αυτού Θαύματος, έχουμε το προνόμιο να πορευόμαστε προς τη σωτηρία μας δια της θεόδοτης και ευλογημένης Οδού, που ονομάζεται Χριστός, ας εξυμνήσουμε την Παρθένο Μαρία μαζί με τον Αρχάγγελο Γαβριήλ, βοώντας προς αυτή το «χαίρε, Κεχαριτωμένη»! Να χαίρεσαι, εσύ που είσαι γεμάτη από τη Χάρη του Θεού. Ο Κύριος, είναι μαζί σου. Από τη στιγμή αυτή, ο Χριστός ο Θεός μας, γινόμενος άνθρωπος, επανέφερε τη χαμένη σωτηρία των ανθρώπων προς τον εαυτό του (χαμένη εξαιτίας της αμαρτίας μας), και δια μέσου Αυτού, προς ολόκληρο το ανθρώπινο γένος.

 

4) Ερμηνεία τμήματος της 9ης Ωδής (από το βιβλίο του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου «Κήπος Χαρίτων»)

«Μεγαλύνει ἡ ψυχή μου τὸν Κύριον καὶ ἠγαλλίασε τὸ πνεῦμά μου ἐπὶ τῷ Θεῷ τῷ Σωτῆρι μου. Ὅτι ἐπέβλεψεν ἐπὶ τὴν ταπείνωσιν τῆς δούλης Αὐτοῦ· ἰδοὺ γὰρ ἀπὸ τοῦ νῦν μακαριοῦσί με πᾶσαι αἱ γενεαί»

"Μεγαλύνει η ψυχή μου τον Κύριον". Υπάρχουν τρία πράγματα, με τα οποία η Παρθένος Μαρία εμεγάλυνε τον Κύριο και Θεό Της. Το πρώτο είναι τα μεγάλα και υψηλά νοήματα από τα οποία ήταν γεμάτη η Θεοτόκος, τα οποία και απέκτησε από πολλή μικρή ηλικία και ιδιαιτέρως, κατά τη διάρκεια της δωδεκαετούς παραμονής της μέσα στα Άγια των Αγίων (από τριών έως δεκαπέντε ετών), εκεί όπου καθημερινά δεν κατεγίνετο με τίποτε άλλο, παρά μονάχα με την θεοπτία του Θεού.

 

Εκεί, ζούσε υπεράνω πάσης κοσμικής θεωρίας, αλλά και υπεράνω πάσης φαντασίας και δόξας, και συλλογισμών του νου, επιβάλλοντας ως μοναδικό και συνεχές ενδιαφέρον στο μυαλό της την θεωρία του Θεού. Με το να βλέπει την Δόξα του Θεού τελειότερα από τον Μωυσή, η Θεοτόκος εφηύρε τη νοερά πράξη και θεωρία, την εργάσθηκε με απερίγραπτο ζήλο, και κατόρθωσε με τον αγγελικό και θεοειδή αυτό τρόπο ζωής της, να υψωθεί μπροστά στα μάτια του Θεού υπεράνω από οποιονδήποτε άλλον άνθρωπο, ακόμα και από αυτούς τους ίδιους τους αγγέλους!

 

Το δεύτερο, είναι τα μεγάλα και υψηλά λόγια, τα λόγια εκείνα που αρμόζουν στη Θεία Μεγαλειότητα, με τα οποία η Παρθένος δοξολογούσε και εξυμνούσε πάντοτε τον Κύριο. Θα μπορούσαμε να πούμε μετά βεβαιότητος, πως όλη της η ζωή δεν ήταν τίποτε άλλο, παρά μία δοξολογία Θεού!

 

Το τρίτο και τελευταίο, είναι τα έργα τα μεγάλα και υψηλά που η Θεοτόκος έπραξε, έργα άξια της Θείας Μεγαλειότητος. Διότι μόνο εκείνη, με την υπεράνθρωπη και ισάγγελη ζωή που έζησε δώδεκα ολόκληρα χρόνια μέσα στα Άγια των Αγίων, με την άκρα και υπερφυσική της καθαρότητα, αξιώθηκε να γίνει Μητέρα του Υιού και Λόγου του Θεού.

 

Με ποια άραγε λόγια μπορούμε να εκφράσουμε, το πόσο η Παναγία μεγάλυνε την κυριότητα και τη Βασιλεία του Θεού; Διότι όσο περισσότερους ανθρώπους επιστρέψει κάποιος στον Θεό, τόσο περισσότερο μεγαλύνει την κυριότητα του Θεού. Και ποτέ στην ιστορία, κανένα άλλο πλάσμα, δεν επέστρεψε περισσότερους ανθρώπους στον Θεό, από την Υπεραγία Θεοτόκο.

 

"Και ηγαλλίασε το πνεύμα μου επί τω Θεώ τω Σωτήρι μου". Όπως εξηγεί ο Ιερός Θεοφύλακτος, υπάρχει μία περίπτωση στην Αγία Γραφή που διαφοροποιείται η έννοια της ψυχής από την έννοια του πνεύματος, παρόλο που σε όλη τη Θεόπνευστη Βίβλο φαίνεται καθαρά πως είναι ένα, πως δεν πρόκειται για κάτι διαφορετικό.

 

Η Αγία Γραφή, ονομάζει ψυχικό άνθρωπο εκείνον που ζει κατά φύσιν, που διοικείται από ανθρώπινους λογισμούς, που από τη μία μεν δεν πράττει τα παρά φύσιν κακά, από την άλλη όμως δεν κατέχει και τα υπέρ φύσιν χαρίσματα. Είναι αυτός που δεν δέχεται τα πράγματα του Θεού.

 

Πνευματικό όμως, ονομάζει τον άνθρωπο εκείνο, ο οποίος δεν έχει το ανθρώπινο φρόνημα στη ζωή του, δεν επιθυμεί να πράττει το δικό του θέλημα αλλά το θέλημα του Θεού, και επομένως είναι ανώτερος από τους νόμους της φύσης.

 

Τέλος, ονομάζει και σαρκικό κάποιον άνθρωπο, όταν αυτός δεν πορεύεται καν σύμφωνα με τους νόμους της φύσης, αλλά πράττει στη ζωή του τα παρά φύσιν κακά.

 

Αφού λοιπόν η Θεοτόκος, όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, είπε ότι εμεγάλυνε η ψυχή της τον Κύριο, παρακάτω λέει ότι και το πνεύμα της, δηλαδή το πνευματικό χάρισμα που απέκτησε εξαιτίας της υπέρ φύσιν ζωής της, αγαλλίασε στον Θεό τον Σωτήρα της. Η αγαλλίαση αυτή, είναι η υπερβολή της ευφροσύνης, και ενεργείται εκ της Θείας Χάριτος.

 

Το πνευματικό αυτό αγαλλίαμα της Παναγίας, όπως εύκολα μπορούμε να συμπεράνουμε, ήταν μέγα. Ήταν η πτήση της θερμής και γεμάτης από θείο έρωτα καρδιάς της, προς τον ερωμένο της Θεό.

 

Η Θεοτόκος λοιπόν, επειδή αξιώθηκε αυτού του μεγάλου άλματος της καρδιάς, και επειδή έγινε ολόκληρη η ίδια σκήνωμα της χάριτος και κατοικητήριο του Θεού, καθώς δέχθηκε τον σαρκωμένο Θεό Λόγο μέσα στην κοιλιά της, δεν ευφραινόταν μόνο απλώς στον Θεό και Σωτήρα της, αλλά και σκιρτούσε το πνεύμα της από τον Θεό, και όλη της η ύπαρξη αναπτερωνόταν προς Αυτόν!

 

Το πνεύμα, τέλος, της Θεοτόκου, αγαλλίασε επί τον Θεό, πρώτον, διότι Εκείνος προγνώρισε και προόρισε αυτήν από την αρχή του κόσμου, για να γίνει Μητέρα Του, και δεύτερον, διότι Αυτός που έμελλε να σώσει τον κόσμο από τις αμαρτίες του, έσωσε και την Θεοτόκο από το προπατορικό αμάρτημα, από το μοναδικό δηλαδή αμάρτημα που είχε Εκείνη και που ήταν υποκείμενη σ’αυτό μέχρι τον Ευαγγελισμό.

 

"Ότι επέβλεψεν επί την ταπείνωσιν της δούλης Αυτού". Στην Αγία Γραφή, φαίνονται πέντε είδη ταπεινώσεως. Πρώτον, η προαιρετική και εκούσια μετριοφροσύνη, δεύτερον, ο σωφρονισμός που προέρχεται από τους πειρασμούς και την κακοπάθεια, τρίτον, ο κρημνισμός του ανθρώπου και ο καταβιβασμός του, τέταρτον, το να υποταχθεί κάποιος στον εχθρό του, και πέμπτον, η της ανθρώπινης φύσεως ταπείνωση και ευτέλεια, συγκρινόμενη με το ύψος και την υπεροχή της Θείας φύσεως και Μεγαλειότητος.

 

Αυτό που εδώ η Παρθένος ονομάζει ταπείνωση, είναι η της ανθρώπινης φύσεως ευτέλεια. Και επιπλέον, η προαιρετική και εκούσια μετριοφροσύνη, της οποίας ήταν όλως διόλου κατοικητήριο. Μετριοφροσύνη όχι απλά εξωτερική, αλλά εσωτερική, αυτή που έκτισε το Άγιο Πνεύμα στα βάθη της ψυχής και της καρδιάς της. Γι’αυτό και επέβλεψε ο Θεός επί την ταπείνωση αυτής, διότι στους ταπεινούς επιβλέπει ο Θεός.

 

Η Παρθένος, επίσης, έβαζε πάντα τον εαυτό της κάτω από όλους, και διέθετε την τελειότητα όλων των αρετών! Γι’αυτό και όλα τα κατορθώματα και τις αρετές της, δεν τα απέδιδε ποτέ στον εαυτό της και στη δύναμή της, αλλά στον Θεό και στην Δύναμή Του.

 

Για τον λόγο αυτό και εδώ τώρα λέει, πως «ο Θεός επέβλεψε στην ταπείνωση της δούλης Του», αποδίδοντας έτσι το θαύμα στον Θεό και όχι στον εαυτό της. Ερμηνεύει παρακάτω πολύ εύστοχα τη στάση της ο Θεοφύλακτος, λέγοντας: «Εκείνος επέβλεψε σε μένα την ταπεινή, και δεν ανέβλεψα εγώ προς Αυτόν. Εκείνος με ελέησε, χωρίς εγώ να το ζητήσω από Αυτόν».

 

Και είναι αλήθεια να απορεί κανείς, και να εξίσταται κάθε διάνοια, όταν επιχειρήσει να στοχαστεί την έσχατη ταπείνωση που είχε η Θεοτόκος. Αυτή, που έγινε Μητέρα του Θεού, και βασίλισσα όλων των κτισμάτων, ορατών και αοράτων!

 

"Ιδού γαρ από του νυν μακαριούσι με πάσαι αι γενεαί". Ο Επίσκοπος Κύρου Θεοδώρητος, αναφέρει χαρακτηριστικά πως, όπως η Άννα είχε μερίδιο από το προφητικό χάρισμα του υιού της Σαμουήλ, και η Ελισάβετ από το προφητικό χάρισμα του υιού της Ιωάννη, έτσι και η Παρθένος Μαρία είχε μερίδιο από το προφητικό χάρισμα του Υιού της Ιησού, του Δεσπότη πάντων των Προφητών.

 

Έτσι, έγινε και η ίδια Προφήτισσα, ξεπερνώντας μάλιστα όλες τις γυναίκες της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης, που αξιώθηκαν να λάβουν από τον Θεό το χάρισμα της Προφητείας! Για τον λόγο αυτό και ο Προφήτης Ησαΐας, προφητεύοντας περί της ασπόρου συλλήψεως της Παρθένου, όπως επίσης και ο Μέγας Βασίλειος, την ονομάζουν καθαρά Προφήτισσα.

 

Τι ήταν αυτό όμως που προεφήτευσε; Κατά τη διάρκεια της επισκέψεώς της στην Ελισάβετ, η Θεοτόκος τής είπε: «Μεγαλύνει ἡ ψυχή μου τὸν Κύριον καὶ ἠγαλλίασε τὸ πνεῦμά μου ἐπὶ τῷ Θεῷ τῷ Σωτῆρι μου. Ὅτι ἐπέβλεψεν ἐπὶ τὴν ταπείνωσιν τῆς δούλης Αὐτοῦ· ἰδοὺ γὰρ ἀπὸ τοῦ νῦν μακαριοῦσί με πᾶσαι αἱ γενεαί».

 

«Προφητεία φανερά και αναντίρρητος», μας επισημαίνει ο Μέγας Βασίλειος. Διότι δεν είπε κάτι απλό, ότι δηλαδή θα την ονομάζει μακάρια (απόλυτα ευτυχισμένη), μία γενεά ανθρώπων, ή δύο, ή τρεις, αλλά όλες εκείνες οι γενεές των εθνών, οι οποίες θα πιστέψουν στον ασπόρως γεννηθέντα Χριστό.

 

Και πραγματικά, εκπληρώθηκε, εκπληρώνεται, και θα συνεχίσει να εκπληρώνεται σε γενεές γενεών, μέχρι τη συντέλεια του κόσμου, η Προφητεία αυτή της μακαρίας Παρθένου. Διότι όλα τα γένη των χριστιανών, που βρίσκονται σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του κόσμου, καθημερινά, σε όλες τις Ιερές Ακολουθίες της Εκκλησίας μας, σε κάθε σπίτι της οικογένειας που προσεύχεται, σε κάθε κελί του Μοναχού, μικροί και μεγάλοι, οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί, με ένα στόμα και μία καρδιά μακαρίζουν την Υπεραγία Θεοτόκο.

 

Και είναι φυσικά άξιο και δίκαιο, να μακαρίζουμε την Θεοτόκο, Εκείνη που τόσο πολύ ευεργέτησε τον κόσμο, αφού χάρη στην ασύλληπτη αγιότητά της, έφερε σ’αυτόν τον Θεό και Σωτήρα του. Εκείνη, που είναι η Μητέρα όλων ημών των χριστιανών, καθώς ο Υιός Της ονομάζεται Πατέρας ημών. Εκείνη, που κάνει μακάριες όλες τις γενεές των ανθρώπων, που ανά τους αιώνες με ευλάβεια την μακαρίζουν.