☦ Άγιος Συμεών ο Θεοδόχος [3 Φεβρουαρίου]

Ο Προφήτης Συμεών ήταν άνδρας σοφός, ευλαβής και δίκαιος, χωρίς όμως να γνωρίζουμε την ακριβή καταγωγή του. Ήταν ένας από τους εβδομήκοντα (Ο΄) μεταφραστές, όπου στην Αλεξάνδρεια μεταφράζοντας την Αγία Γραφή από την εβραϊκή στην ελληνική γλώσσα, επικεντρώθηκε έντονα στο χωρίο του Προφήτη Ησαΐα «Ιδού η Παρθένος έξει εν γαστρί και τέξεται υιόν και καλέσεις το όνομα αυτού Εμμανουήλ» (Ησ. ζ΄,14). Ένα χωρίο, στο οποίο έδειξε δυσπιστία. Σύμφωνα με την παράδοση, έχοντας στο νου τις σχετικές αμφιβολίες του και περνώντας κάποιο ποταμό, έριξε το δακτυλίδι του, λέγοντας ότι αν θα το ξανά έβρισκε, θα πίστευε όσα έγραφε η προφητεία. Φεύγοντας από την Αλεξάνδρεια, διανυκτέρευσε σε κάποια πόλη μαζί με τους συνοδοιπόρους του και αγοράζοντας κάποια ψάρια για το γεύμα τους, βρήκε μέσα στην κοιλιά του δικού του ψαριού το δακτυλίδι του.

Με έκπληξη είδε ο Συμεών το παράδοξο σημείο αυτό και ως απάντηση του Θεού στην κάθε αμφιβολία του. Έλαβε δε την Θεϊκή υπόσχεση «μη ιδείν θάνατον, πριν ή αν ίδη τον Χριστόν Κυρίου» (Λκ, β΄, 26). Τότε αποφάσισε να κατευθυνθεί και να κατοικήσει στα Ιεροσόλυμα για να εκπληρωθεί η πληροφορία του Θεού, ότι θα αξιωθεί πριν τον θάνατό του να δει και να δεχθεί στην αγκαλιά του Εκείνον που τότε δεν πίστευε. Εκεί στην Αγία Γη, κάθε πρωί έμπαινε στο Ναό και προσευχόμενος ανέμενε την εκπλήρωση της Θεϊκής υπόσχεσης, καρτερώντας να δει το Θείο Βρέφος.

Ο ευλαβής Συμεών «ότε δε εκλήσθησαν αι ημέραι» (Λκ, β΄, 22), σαράντα ημέρες μετά την Γέννηση του Θεανθρώπου Χριστού, πληροφορημένος από το Πανάγιο Πνεύμα πήγε στο Ναό του Σολομώντα και μόλις είδε τους γονείς να εισαγάγουν το παιδί Ιησού στο Ναό, το υποδέχτηκε στην αγκαλιά του -γι’ αυτό ονομάζεται Θεοδόχος- και υμνώντας και ευλογώντας τον Θεό αναφώνησε «Νυν απολύεις τον δούλον σου, Δέσποτα, κατά το ρήμα σου εν ειρήνη, ότι είδον οι οφθαλμοί μου το σωτήριόν σου, ο ητοίμασας κατά πρόσωπον πάντων των λαών, φως εις αποκάλυψιν εθνών και δόξαν λαού σου Ισραήλ» (Λκ, β΄, 29-32). Τώρα, δηλαδή, «πάρε την ψυχή μου Δέσποτα, σύμφωνα με το λόγο σου, ειρηνικά, διότι τα μάτια μου είδαν αυτόν που θα φέρει τη σωτηρία που ετοίμασες για όλους τους λαούς και θα είναι γι' αυτούς φως, που θα αποκαλύψει τον αληθινό Θεό και θα δοξάσει το λαό σου Ισραήλ».

Στον Ιωσήφ και στην Θεοτόκο Μαρία, που με θαυμασμό άκουγαν τα προφητικά λόγια αυτά, είπε ευλογώντας τους: «Ιδού ούτως κείται εις πτώσιν και ανάστασιν πολλών εν τω Ισραήλ, και εις σημείον αντιλεγόμενον και σου δε αυτής την ψυχήν διελεύσεται ρομφαία, όπως αν αποκαλυφθώσιν εκ πολλών καρδιών διαλογισμοί» (Λκ, β΄,34-35).

Ο Θεοδόχος Συμεών μαρτύρησε περί του Ιησού Χριστού ότι είναι ο Μεσσίας, ο Θεάνθρωπος, ο σαρκωθείς Θεός Λόγος. Προφήτευσε, ακόμη, ότι ο Ιησούς θα είναι «σημείον αντιλεγόμενον», δηλαδή είναι προορισμένος για την πτώση και την ανύψωση πολλών και ότι την καρδιά της Παναγίας θα την διαπεράσει η ρομφαία του πόνου, εννοώντας την Σταυρό του Χριστού, για να φανερωθούν οι λογισμοί πολλών καρδιών.

Πράγματι, ο Χριστός είναι το Πρόσωπο εκείνο, το οποίο χώρισε στα δύο την ανθρώπινη ιστορία. Είναι σημείο αντιλεγόμενο ο Ίδιος, οι εντολές Του και οι λόγοι Του. Κάποιοι τον δέχονται και κάποιοι άλλοι τον απορρίπτουν. Αυτοί που Τον αγαπούν και αποδέχονται τον χρηστό ζυγό και το ελαφρύ φορτίο Του είναι συνήθως οι λίγοι. Οι πολλοί δεν αντέχουν το κήρυγμα της αγάπης και είναι απρόθυμοι για αυταπάρνηση. Κανείς όμως δεν μένει αδιάφορος μπροστά στο μυστήριο της εσταυρωμένης Αγάπης.

Αφού, λοιπόν, εκπληρώθηκε η υπόσχεση του Θεού, «μη ιδείν θάνατον, πριν ή αν ίδη τον Χριστόν Κυρίου» (Λκ, β΄, 26), ο Άγιος και δίκαιος Συμεών, αμέσως αναπαύθηκε «εν Κυρίω», σε βαθειά προχωρημένη ηλικία. Και όταν, ακόμη, είχε καταλάβει την ώρα της κοιμήσεώς του, εν τούτοις διατηρούσε την εσωτερική ειρήνη της ψυχής του, γιατί ήξερε ότι θα συνεχίσει να ζει και να έχει κοινωνία με τον Θεό σε μια άλλη διάσταση ζωής. Είχε υπερβεί τον θάνατο στα όρια της προσωπικής του ζωής, παρά το ότι δεν είχε ακόμη καταργηθεί οντολογικά ο θάνατος με την Ανάσταση του Χριστού. Αυτό είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα των Αγίων. Δεν φοβούνται τον θάνατο, αντίθετα μάλιστα τον επιθυμούν, επειδή γνωρίζουν εμπειρικά ότι η εκδημία της ψυχής από το σώμα και η προς τον Θεόν ενδημία δεν είναι θάνατος, αλλά μετάβαση «εκ του θανάτου εις την ζωήν». Φεύγουν από την πρόσκαιρη αυτή ζωή με την βεβαιότητα της αιωνίου ζωής «εν τω Φωτί» και γι’ αυτό έχουν στην ψυχή βαθειά ειρήνη.

Κοιμήθηκε και τάφηκε στα Ιεροσόλυμα, σε χώρο όπου ήταν ιδιοκτησία του Θεοδόχου Αγίου μας. Τάφηκε στο χώρο που ήταν το σπίτι του. Εκεί που βρίσκονταν στο κήπο της οικείας του οι τάφοι της οικογένειάς του, όπως ήταν συνήθεια στους Ιουδαίους και σε άλλους αρχαίους λαούς, όπως π.χ. της Αιγύπτου, της Παλαιστίνης και της Συρίας. Εκεί όπου μέχρι σήμερα σώζεται ο τάφος του και η ομώνυμη Ιερά Μονή του, γνωστή ως Καταμόνας. Εξάλλου αυτή είναι η αρχαία παράδοση: να ανοικοδομούνται ναοί πάνω στους τάφους των Αγίων.

Το ιερό λείψανό του, κατά την ανακομιδή του, μεταφέρθηκε στον ιερό ναό που είχε ανεγείρει στην Κωνσταντινούπολη ο Αυτοκράτορας Ιουστινιανός στο όνομα του Αποστόλου Ιακώβου του Αδελφοθέου. Σήμερα, όμως, βρίσκεται ολόσωμο στον Καθεδρικό Ναό των Ρωμαιοκαθολικών, της πόλεως Zadar της Κροατίας. Από εκεί, με ενέργειες του Μακαριωτάτου Πατριάρχου Ιεροσολύμων κ. κ. Θεοφίλου, μεταφέρθηκε και παραχωρήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 2010 προς μόνιμη ευλογία της Ιεράς Μονής Καταμόνας και των ευσεβών προσκυνητών της, τμήμα ιερού λειψάνου του Αγίου Συμεών.

Η δε μνήμη του εορτάζεται στις 3 Φεβρουαρίου, και όπως είπε ο Μακ. Πατριάρχης Ιεροσολύμων κ.κ. Θεόφιλος κατά την ημέρα της ανακομιδής του ιερού λειψάνου του Δικαίου Συμεών στην ομώνυμη μονή του, «το ιερόν αυτού λείψανον, βλύζει τοις πιστοίς ιάματα, και η μνήμη αυτού λάμπει πλέον του ηλίου, διότι ως λέγει η Αγία Γραφή «δικαίων ψυχαί εν χειρί Θεού»: «η ζωή των δικαίων ευρίσκεται υπό την προστατευτικήν χείρα του Θεού» (Σοφ. Σολ. 3,1). Και αλλαχού «Μνήμη δικαίων μετ’ εγκωμίων»: «η ανάμνησις των δικαίων θα είναι παντοτινός και εύφημος». (Παρ. 10,7). Επί πλέον δε η μνήμη των δικαίων σελαγίζει δηλονότι φωτίζει τας ψυχάς όλων των ανθρώπων με το φως, το οποίον ανάγει, οδηγεί εις την Θεογνωσίαν.

Άξιο επισημάνσεως, τέλος, είναι ότι ο Άγιος Συμεών είναι ο κατεξοχήν προστάτης των εγκύων γυναικών και ο «φύλακας άγγελος» της κυοφορούμενης νέας ζωής, δηλ. του εμβρύου. Οι έγκυες γυναίκες τιμούν με μεγάλη ευλάβεια τη μνήμη του, εκκλησιαζόμενες και έχοντας την ευχή του Πνευματικού-Εξομολόγου τους, συμμετέχοντας στην Θεία Ευχαριστία, για να μη γεννηθεί το παιδί, κατά την λαϊκή παράδοση, σημαδεμένο εάν η έγκυος εργαζόμενη δεν τιμά την εορτή του.

π. Θεοχάρης Καλπάκογλου, π. Άγγελος Αγγελακόπουλος

(Πηγή: Σύναξη Νέων Παλαιοχωρίου)

Οι δύο προφητείες του Αγίου Συμεών του Θεοδόχου

Εν Πειραιεί  1-2-2013

Σύμφωνα με τον Ευαγγελιστή Λουκά, ο δίκαιος Συμεών, αφού ευλόγησε την Θεοτόκο και τον Ιωσήφ, στράφηκε προς την Θεοτόκο και της είπε δύο θαυμαστές προφητείες. Η πρώτη αναφερόταν στο πρόσωπο του Θεανθρώπου Χριστού: «Ιδού ούτος κείται εις πτώσιν και ανάστασιν πολλών εν τω Ισραήλ και εις σημείον αντιλεγόμενον». Η δεύτερη αναφερόταν στο πρόσωπο της Θεοτόκου «Και σου δε αυτής την ψυχήν διελεύσεται ρομφαία, όπως αν αποκαλυφθώσιν εκ πολλών καρδιών διαλογισμοί»[1]. Ας δούμε την ερμηνεία των δύο αυτών προφητειών.

Η πρώτη προφητεία αποτελείται από δύο μέρη. Το πρώτο μέρος είναι: «Ιδού ούτος κείται εις πτώσιν και ανάστασιν πολλών εν τω Ισραήλ».

Εδώ λέγεται και ερμηνεύεται από τον ίδιο τον άγιο Συμεών τον θεοδόχο πώς ο Χριστός είναι πτώση πολλών και ανάσταση. Λέει, λοιπόν, ότι αυτός ο Θεός Λόγος, που ενηπίασε και βαστάζεται τώρα από τον άγιο Συμεών, επειδή είναι φύσει ζωή, θα γίνει ανάσταση μεν στους πιστούς, επειδή ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της ζωής είναι το να ζωογονεί και να ανιστά τους νεκρούς. Στους μεν απειθείς και απίστους θα γίνει εκ του εναντίου πτώση, όχι διότι Αυτός τους καταβάλλει και τους κάνει να πίπτουν – αλλοίμονο! ο Θεός δεν είναι αίτιος πτώσεως, αλλά αναστάσεως – αλλά διότι εκείνοι, αν και αυτεξούσιοι, σκόνταψαν εξαιτίας της απειθείας τους στο κατά Χριστόν Μυστήριο και έπεσαν ή πίπτουν συνεχώς. Γι’αυτό και ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος λέει περί των Ιουδαίων ότι προσκόπτουν στην σάρκα του Χριστού και ο ιερός Αμφιλόχιος ότι ο Χριστός είναι πτώση των απίστων Ιουδαίων και ανάσταση των πιστευόντων Εθνών. Ο δε Θεοφόρος Μάξιμος ο Ομολογητής τονίζει ότι ο Χριστός νοείται ως πτώση των παθών και των πονηρών λογισμών κάθε πιστού και ως ανάσταση των αρετών και κάθε θεοφιλούς λογισμού.

Το δεύτερο μέρος είναι: «Και εις σημείον αντιλεγόμενον».

Σημείο αληθώς ξένο είναι η σάρκωση του Θεού Λόγου, κατά τον ιερό Θεοφύλακτο. Με το να είναι ο Χριστός διπλός, δηλ. Θεός και άνθρωπος, προβάλλει και τις ενέργειες διπλές, ανάλογες με τις διπλές φύσεις Του. Πότε μεν ως άνθρωπος πεινά, διψά, απεύχεται να πιεί το ποτήριον του θανάτου, σταυρώνεται, πάσχει, θανατώνεται και θάπτεται. Πότε μεν ως Θεός ενεργεί παράδοξα θαύματα, τρέφει μυριάδες ανθρώπων, ανασταίνει νεκρούς, διώκει δαίμονες, ανασταίνεται εκ νεκρών, αναλαμβάνεται στον υπερουράνιο τόπο και κάθεται στα δεξιά του Πατρός. Τα μεν είναι ίδια της ανθρωπότητος, τα δε της θεϊκής εξουσίας. Γι’αυτό όποιος θεωρεί και αποδέχεται αυτές τις διπλές ενέργειες του Χριστού, δεν λαμβάνει αντιλογία, αμφιβολία τί από τα δύο είναι ο Χριστός, Θεός ή άνθρωπος, επειδή πιστεύει ότι ο Χριστός είναι ένας μεν κατά την υπόσταση και το πρόσωπο, δύο δε κατά τις φύσεις, σύμφωνα με τις οποίες ο εις και ο αυτός Χριστός ενεργεί πότε μεν τα θεοπρεπή, πότε δε τα ανθρωποπρεπή. Ο δε ιερός Θεοφύλακτος λέει ότι η σάρκωση του Χριστού αντιλέγεται, αμφισβητείται καθότι άλλοι μεν είπαν ότι εξ ουρανού έφερε το σώμα ο Κύριος, όπως οι αιρετικοί Απολιναριστές, και άλλοι ότι κατά φαντασίαν σαρκώθηκε, όπως οι αιρετικοί Μανιχαίοι.

Ο Ευθύμιος Ζυγαβηνός θεωρεί ως σημείο αντιλεγόμενο την σταύρωση. Σημείο μεν ως σύμβολο φιλανθρωπίας, επειδή για τους ανθρώπους την υπέμεινε. Αντιλεγόμενο δε, επειδή η σταύρωση υβρίζεται από τους απίστους. Ο δε άγιος Μόδεστος Ιεροσολύμων λέει ότι ο Χριστός κείται εις πτώσιν μεν της αμαρτίας, ανέγερσιν δε της δικαιοσύνης, και σημείο αντιλεγόμενο για τους κυριοκτόνους Ιουδαίους, που είπαν ότι, αν είσαι Υιός του Θεού, κατέβα από τον Σταυρό και θα σε πιστέψουμε.

Η δεύτερη προφητεία είναι: «Και σου δε αυτής την ψυχήν διελεύσεται ρομφαία, όπως αν αποκαλυφθώσιν εκ πολλών καρδιών διαλογισμοί».

Ο Θεοδόχος Συμεών προφητεύει στη Θεοτόκο και της λέει˙ Ω άφθορε Μαρία, να γνωρίζεις ότι την καρδιά σου θα διαπεράσει μία ρομφαία, μία μάχαιρα, ένα δίκοπο μαχαίρι. Ερμηνεύοντας ποιά είναι αυτή η μάχαιρα, λέει ότι είναι η λύπη, η θλίψη, η οδύνη, που έλαβε στην αγιωτάτη καρδιά της για τον Σταυρό και το πάθος του παμφίλτατου Υιού της. Συμφώνως λένε και ο ιερός Θεοφύλακτος, ο Ευθύμιος Ζυγαβηνός και ο  Ιεροσολύμων Μόδεστος. Η έννοια του λόγου του αγίου Συμεών προς την Θεοτόκο είναι η εξής˙ Αληθώς, ω Παρθένε, εσύ γέννησες κοινή χαρά σε όλη την κτίση και παγκόσμια αγαλλίαση. Πόνους δεν δοκίμασες, όταν γέννησες, και πριν απ’αυτά ευαγγελίσθηκες από τον Αρχάγγελο Γαβριήλ και άκουσες απ’αυτόν το κοσμοχαρμόσυνο Χαίρε. Παρ’ολ’αυτά κι εσένα της ιδίας, που έλαβες τα ανωτέρω χαροποιά και προξένησες στους άλλους σωτηρία, θα διαπερωνήσει, θα διαπεράσει την καρδιά σου μια οξυτάτη ρομφαία. Πότε; Όταν θα δεις τον Μονογενή και πολυαγαπημένο Υιό και Θεό σου κρεμάμενον επί Σταυρού και υπομένοντα κατά το ανθρώπινον το κοσμοσωτήριο πάθος γιά μας.

Γιατί, όμως, αυτή η τόση λύπη θα διαπεράσει την καρδιά σου; Για να φανερωθούν οι αμφίβολοι λογισμοί, τους οποίους πολλοί τρέφουν στην καρδιά τους, αν όντως είσαι η γνήσια και αληθινή Μητέρα του Θεού. Βλέποντας αυτοί εσένα να είσαι λυπημένη υπερβαλλόντως για το πάθος του Υιού σου, συμπεραίνουν ότι είσαι η γνήσια Μητέρα Του. Έτσι, λοιπόν, από τη λύπη, που έλαβε η Κυρία Θεοτόκος στο πάθος του Υιού της, γνωρίσθηκε ότι είναι η αληθινή Μητέρα Του. Αυτό το νόημα επιβεβαιώνει και ο Θεσσαλονίκης θείος Γρηγόριος ο Παλαμάς στον λόγο του στην Υπαπαντή.

Ας μιμηθούμε, λοιπόν, τον δίκαιο και ευλαβή άγιο Συμεών τον Θεοδόχο και την σωφρονεστάτη προφήτιδα Άννα και ας ευχαριστήσουμε τον Κύριον ημών Ιησούν Χριστόν για την μεγάλη και ακατάληπτη ευεργεσία, που προξένησε σ’εμάς, επειδή ανέπλασε την φθαρείσα φύση μας με την εν σαρκί παρουσία Του. Ας κηρύττουμε τήν Αειπάρθενο Θεοτόκο, η οποία μεσίτευσε στην ανάπλαση και σωτηρία του γένους μας, μεγαλύνοντάς την με μεγαλοπρεπή νοήματα, με θεοπρεπή λόγια και με θεάρεστα έργα, ώστε με τις πρεσβείες της να τύχουμε και της Βασιλείας των Ουρανών, εν Χριστώ Ιησού τω Κυρίω ημών, ω η δόξα και το κράτος συν τω Πατρί και τω Αγίω Πνεύματι εις τους αιώνας. Αμήν[2]!

* * *

[1] Λκ. 2, 34-35

[2] ΟΣΙΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ, Εορτοδρόμιον ήτοι ερμηνεία εις τους ασματικούς κανόνας των Δεσποτικών και Θεομητορικών εορτών, τ. Α΄, εκδ. Ορθόδοξη Κυψέλη, Θεσ/κη 1987, σσ. 361-362, 366-367 και ΣΕΒ. ΜΗΤΡ. ΝΑΥΠΑΚΤΟΥ ΚΑΙ ΑΓΙΟΥ ΒΛΑΣΙΟΥ κ. ΙΕΡΟΘΕΟΣ, Οι Δεσποτικές εορτές˙ εισαγωγή στο Δωδεκάορτο και την Ορθόδοξη Χριστολογία, εκδ. Ι. Μ. Γενεθλίου της Θεοτόκου (Πελαγίας) 1995, σσ. 94-98.

(Πηγή: Ιερά Μονή Παντοκράτορος Μελισσοχωρίου)

Απολυτίκιον. Ήχος πλ. α’. Τον συνάναρχον Λόγον.

Τον Ύπερθεον Λόγον σάρκα γενόμενον, ενηγκαλίσω ως βρέφος εν τω Ναώ του Θεού, Θεοδόχε Συμεών Πρεσβύτα ένδοξε· όθεν και Άννα η σεπτή, ανθομολόγησιν αυτώ, προσήγαγεν ως Προφήτις· όθεν υμάς ευφημούμεν, οία Χριστού θείους θεράποντας. 

Κοντάκιον. Ήχος γ’. Η Παρθένος σήμερον.

Ξυνωρίς η ένθεος, χαρμονικώς ευφημείσθω, Συμεών ο Δίκαιος, συν τη Προφήτιδι Άννη· ούτοι γαρ, ευαρεστήσαντες τω Κυρίω, ώφθησαν, του σαρκωθέντος Λόγου αυτόπται· τούτον γαρ καθάπερ βρέφος, είδον αξίως και προσεκύνησαν.

Έτερον Κοντάκιον. Ήχος δ’. Επεφάνης σήμερον.

Η δυάς η ένθεος των θεοφόρων, Συμεών ο δίκαιος, και Άννα η του Φανουήλ, μεγαλοφώνως αινείσθωσαν· ότι κατείδον, Χριστόν ώσπερ νήπιον.

Μεγαλυνάριον.

Δίκαιοι εν νόμω και ευλαβείς, Συμεών ο Πρέσβυς, και η Άννα η Φανουήλ, ώφθησαν Κυρίω, τω σεσωματωμένω, και ύμνησαν την τούτου, άρρητον κένωσιν.