Η Έφεσος ιδρύθηκε τον 10ο αι. π.Χ. από Έλληνες, κατά τη
διάρκεια του Α’ Αποικισμού. Σύντομα εξελίχθηκε σε μια από τις ελληνικές,
Ιωνικές μητροπόλεις. Παρά την κυριαρχία των Λυδών και των Περσών, στη Μικρά
Ασία, παρέμεινε ακραιφνώς ελληνική. Εκεί, τον 6ο αι. π.Χ. είχε κτιστεί και ο
περίφημος ναός της Εφεσίας Αρτέμιδος, ένα από τα Επτά Θαύματα του αρχαίου
κόσμου.
Του Παντελή Καρύκα
Η αρχαία Έφεσος παραμένει, ως σήμερα, ένας από τους πλέον
τουριστικούς, αρχαιολογικούς προορισμούς και έχει προταθεί στην UNESCO ως
μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Για αυτή την πόλη, την αρχαία
ελληνική, οι γείτονες Τούρκοι, διοργάνωσαν στη Νέα Υόρκη, μια εκστρατεία
τουριστικής προβολής, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, ο
αρχαιολόγος του οποίου Αλεξάντερ Σοκόλισεκ, είναι επικεφαλής των ανασκαφών
στην, επίσης ελληνική, πόλη Αφροδισιάδα.
Την εκδήλωση φιλοξένησε η αμερικανική Εθνική Λέσχη Τέχνης και
συγκεκριμένα η αρχαιολογική επιτροπή της με πρόεδρο την Μισέλ Κίντγουελ. Στην
εκδήλωση ήταν, φυσικά, παρόντες, εκ μέρους του τουρκικού υπουργείου Τουρισμού
και του τουρκικού υπουργείου Πολιτισμού η Fatoş Özsoy και Emin Kaya, οι οποίοι
είναι αυτοί που παραχωρούν άδειες ανασκαφών σε ξένα πανεπιστήμια.
Στη εκδήλωση όλοι, καθηγητές και επίσημοι, εξέφρασαν το
ενθουσιασμό τους για την αρχαία Έφεσο. Η Κίντγουελ μάλιστα δήλωσε ότι η
επίσκεψή της στην Έφεσο ήταν μια εμπειρία που της άλλαξε τη ζωή.
Όταν έλαβε τον λόγο η Fatoş Özsoy, δήλωσε στο ακροατήριο,
ότι η Τουρκία κατέχει μια από τις τιμητικότερες θέσεις στον κατάλογο της UNESCO
με τις χώρες με τις περισσότερες θέσεις παγκόσμιας πολιτιστικής
κληρονομιάς – 11 συνολικά μνημεία που βρίσκονται στη σημερινή Τουρκία
έχουν χαρακτηριστεί έτσι από τον διεθνή οργανισμό.
Η εν λόγω κυρία απευθύνθηκε στους Αμερικανούς
ενημερώνοντάς τους ότι υπάρχουν συνεργαζόμενα τουριστικά γραφεία που προσφέρουν προγράμματα
αρχαιολογικής επιμόρφωσης σε σπουδαστές, αφού, όπως είπε, ο βασικός πόλος
έλξης των Αμερικανών τουριστών στην Τουρκία είναι η ιστορία και τα
αρχαιολογικά της μνημεία (!), μη αναφέροντας, βεβαίως, ότι η συντριπτική
πλειοψηφία αυτών δεν είναι τουρκικά. Έκλεισε δε την αναφορά της λέγοντας ότι
την Έφεσο επισκέπτονται κάθε χρόνο σχεδόν 3 εκατ. τουρίστες από όλο τον κόσμο.
Ας δούμε όμως ποια είναι τα μνημεία αυτά.
1) Σαφράνμπολου (η βυζαντινή Θεοδωρούπολη, πατρίδα
των Ελλήνων Καραμανλήδων). Οι Τούρκοι την μετονόμασαν λόγω της καλλιέργειας του
κρόκου (σαφράν) στην περιοχή
2) Ιεράπολις του Μαιάνδρου (σελευκιδική πόλη ιδρυμένη
στη θέση παλαιότερου οικισμού)
3) Τροία (κάθε σχόλιο περιττεύει)
4) Τσατάλ χιουγούκ (νεολιθικός οικισμός της 7ης
χιλιετίας π.Χ. όταν, πιθανόν ούτε στη σκέψη του Θεού, δεν υπήρχαν Τούρκοι)
5) Χατούσα (πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας των Χετταίων)
6) Όρος Νεμρούτ – όπου το μαυσωλείο του βασιλιά
της Κομμαγηνής Αντιόχου Α’.
7) Κωνσταντινούπολη
8) Ξάνθος (ελληνική πόλη της Λυκίας, κοντά στην
επίσης ελληνική Αττάλεια)
9) Τα σπήλαια της Καπαδοκίας – σπουδαίο
κέντρο των αναχωρητών από τον 4ο αι. μ.Χ.
10) Το μαυσωλείο του Σουλεϊμάν στην Ανδριανούπολη.
11) Το τζαμί της Σεβάστειας.
Από τα 11 λοιπόν
μνημεία, μόλις τα 2 είναι τουρκικά. Παρόλα αυτά οι Τούρκοι εκμεταλλεύονται απόλυτα και
αναίσχυντα, ό,τι δεν δημιούργησαν. Και μοιραία, συνειρμικά, μας έρχεται στο
μυαλό, τι θα μπορούσε να κάνει η μικρή, ταλαίπωρη και πτωχευμένη Ελλάδα, η
οποία όμως διαθέτει μια απίστευτη πολιτισμική και ιστορική κληρονομιά για να
προβάλει αυτά που όντως της ανήκουν. Και
την ώρα που οι Τούρκοι μνημονεύουν με ξένα κόλλυβα και διοργανώνουν διεθνείς
παρουσιάσεις της όποιας κληρονομιάς τους, η Ελλάδα που είναι;