Όσιος Παΐσιος
Αγιορείτης
Η γκρίνια που φέρνει τα καταστροφικά αποτελέσματα της κακομοιριάς, δηλαδή της μιζέριας, της θλίψης, του άγχους, της ταραχής, του «όλα μου φταίνε», δεν προβάλλεται από τον μεγάλο όσιο της εποχής μας Παΐσιο παρά για να τονίσει την αξία του φιλότιμου στη ζωή του ανθρώπου. Για τον άγιο τα πράγματα ήταν πολύ σαφή: ο γκρινιάρης άνθρωπος επειδή έχει ως κέντρο το «εγώ» του αρρωστημένου εαυτού του περιστρέφεται αέναα γύρω ακριβώς από τον ίδιο – κατά κάποιο τρόπο θεωρεί ότι αποτελεί το κέντρο του «σύμπαντος», σαν τους παλαιούς ανθρώπους που ελλείψει γνώσεως και επιστημονικής κατάρτισης θεωρούσαν ότι η γη είναι το κέντρο του πλανητικού μας συστήματος και ο ήλιος και οι πλανήτες περιστρέφονται γύρω από αυτήν! Για τον λόγο αυτό έχει αφήσει έξω από τη ζωή του τον Θεό και τον συνάνθρωπό του – δεν χωράνε μέσα στην καρδιά του που είναι πλήρης του εαυτού του – οπότε καταλαβαίνει κανείς ποιος… πονηρός πανηγυρίζει μαζί του! Κι αν κάνει λόγο για Θεό και συνάνθρωπο καμιά φορά είναι διότι τους «θέλει» κι αυτούς δέσμιους και υπηρέτες του δικού του θελήματος.
Ο άγιος Παΐσιος λοιπόν
επανειλημμένως τόνιζε, κάτι που βεβαίωνε και η ίδια η ζωή του: ήταν ο τύπος
κυριολεκτικά του φιλότιμου ανθρώπου, ότι ο φιλότιμος άνθρωπος είναι τελικώς ο
άνθρωπος του Θεού, είναι θα μπορούσαμε να πούμε ο ορισμός του χριστιανού
ανθρώπου, του αγίου! Γιατί τι σήμαινε φιλότιμο για εκείνον;
«Το φιλότιμο ”είναι ευλαβικό απόσταγμα της καλωσύνης, η
λαμπικαρισμένη αγάπη του ταπεινού ανθρώπου. Τότε η καρδιά του είναι γεμάτη από
μεγάλη ευγνωμοσύνη προς τον Θεό και τους συνανθρώπους του, και από πνευματική
λεπτότητα (ευαισθησία) προσπαθεί να ανταποδώση και την παραμικρή καλωσύνη που του
κάνουν οι άλλοι”. Ό,τι γίνεται πέρα από καθήκον και υποχρέωση, χωρίς να ζητηθή,
από ανιδιοτελή αγάπη, αυτό είναι το φιλότιμο» (ιερομόναχος Ισαάκ, Βίος
Γέροντος Παϊσίου του αγιορείτου, Άγιον Όρος).
Με άλλα λόγια φιλότιμος άνθρωπος όπως είπαμε είναι ο
γνήσιος χριστιανός, ο οποίος κατά τον όσιο Γέροντα αποτελεί ένα «μίμημα» του
Χριστού και γι’ αυτό χαρακτηρίζεται από την εν ταπεινώσει καθαρή θυσιαστική
αγάπη Εκείνου προς τον Θεό και τον συνάνθρωπό του τη γεμάτη ευγνωμοσύνη προς
όλους. Κι όπως το έλεγε κι αλλιώς: «Να κάνουμε το καλό όχι ωφελιμιστικά
ούτε νομικά, αλλά από φιλότιμο και αγάπη προς τον Θεό. Τότε όχι μόνο με ευκολία
κάνω ό,τι υποχρεούμαι, αλλά θυσιάζω και ό,τι δικαιούμαι».
Κι έχει ξεχωριστή σημασία η λέξη που χρησιμοποιεί ο άγιος για να περιγράψει τα
αποτελέσματα είτε της ευλογίας του φιλότιμου είτε της δυστυχίας και «κατάρας»
της γκρίνιας: «βομβαρδίζεται»! Το φιλότιμο δηλαδή ενεργούμενο φέρνει όχι απλώς
μία καλή κατάσταση στον άνθρωπο, αλλά την καταλυτική επίδραση που
προκαλεί μία βόμβα – ο φιλότιμος «διαλύεται» από την αγάπη του Θεού, η καρδιά
του πάει να σπάει από τη χαρά του Παραδείσου! Κι η γκρίνια από την άλλη εξίσου
καθημερινά ενεργούμενη όχι μόνο προκαλεί μία δυσθυμία στον άνθρωπο,
αλλά τον διαλύει ψυχικά, κάνοντάς τον να ζει ήδη από τη ζωή αυτή μία
κόλαση. Ο επίμονα και κατά συρροήν γκρινιάρης δηλαδή γεύεται λίγο τη ζωή της
τιμωρίας των ξεπεσμένων αγγέλων.
