Τα σχέδια της τουρκικής διπλωματίας για τη διχοτόμηση του
Αιγαίου δεν είναι σημερινά. Ξεκίνησαν το καλοκαίρι του 1965 όταν, κατά τη
συνεδρίαση της Στρατιωτικής Επιτροπής του ΝΑΤΟ, ο εκπρόσωπος της Τουρκίας
παρουσίασε χάρτη που χώριζε το Αιγαίο σε δύο μέρη. Οι Τούρκοι ζητούσαν να
αναλάβει η Άγκυρα την ευθύνη της αεράμυνας του ανατολικού τμήματος.
Τον Αύγουστο του 1974, η Άγκυρα επανήλθε με την έκδοση της
ΝΟΤΑΜ 714, επιχειρώντας να επεκτείνει αυθαίρετα τα όρια ευθύνης του δικού της
FIR (Flight Information Region) προς τα δυτικά, μέχρι το μέσο του
Αιγαίου, μέσα στο χώρο ευθύνης του FIR Αθηνών.
Το 1980, πάλι μονομερώς, σταμάτησε να υποβάλει σχέδια
πτήσεως για τις εισόδους των πολεμικών της αεροσκαφών στο FIR Αθηνών με το
επιχείρημα ότι η Σύμβαση του Σικάγου δεν αφορά τα πολεμικά αλλά τα πολιτικά
αεροσκάφη.
Σύμφωνα με τη «Διεθνή Σύμβαση για τη θαλάσσια έρευνα και
διάσωση -International Convention on Marine Search and Rescue», η Ελλάδα έχει
δηλώσει στον ΙΜΟ (International Maritime Organization) ότι θα ασκεί έρευνα και
διάσωση (SΑR - Search and Rescue) σε όλο το χώρο του FIR Αθηνών.
H Τουρκία, αντιτίθεται στην ελληνική δήλωση, ισχυριζόμενη
ότι οι περιοχές ευθύνης για ναυτική έρευνα και διάσωση στην ανοιχτή θάλασσα
πρέπει να οριοθετούνται με συμφωνία των ενδιαφερομένων παράκτιων κρατών και
κατέθεσε χάρτη με το Αιγαίο διχοτομημένο. Με τον Κανονισμό της 88/1988 οριοθέτησε
περιοχή ευθύνης της για παροχή υπηρεσιών έρευνας και διάσωσης σε κινδυνεύοντα
"αεροπορικά και θαλάσσια μέσα", η οποία περιλαμβάνει τμήμα του FIR
Αθηνών μέχρι το μέσο περίπου του Αιγαίου, εγκλωβίζοντας μεγάλο τμήμα της
ελληνικής επικράτειας εντός της τουρκικής περιοχής έρευνας και διάσωσης και
αγνοώντας ότι οι περιοχές αεροπορικής έρευνας και διάσωσης απαιτούν απόφαση των
αρμοδίων οργάνων του ICAO.
Στις 7 Απριλίου 1989, ο ICAO (International Civil Aviation Organization)
επιβεβαίωσε ότι οι περιοχές ευθύνης της Ελλάδος και της Τουρκίας σχετικά με την
αεροναυτική έρευνα και διάσωση παραμένουν αμετάβλητες, όπως αυτές έχουν ορισθεί
και συμφωνηθεί στο πλαίσιο του Οργανισμού. Επίσης, η τροποποίηση του Annex 12
του ICAO για την Έρευνα και Διάσωση διατηρεί την αρχή του καθορισμού περιοχών
ευθύνης, πράγμα που επιβεβαιώνει εμμέσως την ελληνική αρμοδιότητα για
αεροναυτική έρευνα και διάσωση σε ολόκληρο το FIR Αθηνών.
Παρόλα αυτά, τα τουρκικά πλοία δεν αναγνωρίζουν τις
ελληνικές επιχειρήσεις SAR στην θάλασσα. Έτσι σε περίπτωση ατυχήματος όχι μόνο
δεν καλούν σε βοήθεια τις ελληνικές αρχές, αλλά σαμποτάρουν το έργο της
διάσωσης διακινδυνεύοντας την ζωή τους, ώστε να κατηγορήσουν έπειτα την Ελλάδα
για αναξιοπιστία και κακή διεκπεραίωση του έργου της Έρευνας και Διάσωσης.
Το Δεκέμβριο του 2001, δημοσίευσε στο 24611 τεύχος της
εφημερίδας της κυβέρνησής της, χάρτη του Αιγαίου όπου το τμήμα ανατολικά του 25ου μεσημβρινού
το θεωρεί ως περιοχή εθνικής ευθύνης της για θέματα έρευνας και διάσωσης.
Έτσι το Αιγαίο για την Τουρκία, μέσα από το «αθώο» θέμα
της έρευνας και διάσωσης, είναι ήδη διχοτομημένο.
Εκμεταλλεύεται δε κάθε ευκαιρία για να παγιώσει αυτή
τη διχοτόμηση. Να μερικές…
Τον Απρίλιο του 1999, στη Σύνοδο υπουργών Άμυνας του ΝΑΤΟ
στην Ουάσιγκτον με την επικύρωση της νέας δομής του ΝΑΤΟ καταργήθηκαν τα εθνικά
όρια ευθύνης των κρατών – μελών και καθιερώθηκε ο ενιαίος αμυντικός χώρος στα
πλαίσια των ορίων της συμμαχίας .
Το Σεπτέμβριο του 1999, στη Σύνοδο υπουργών Άμυνας του
ΝΑΤΟ στο Τορόντο, η Τουρκία μεθοδεύοντας τη διχοτόμηση του Αιγαίου, πέτυχε να
συζητηθούν «τεχνικά θέματα», δηλαδή η δημιουργία δυο Νατοϊκών υπο-στρατηγείων
στη Λάρισα και τη Σμύρνη .
Το 2001, κυκλοφόρησε το βιβλίο «Στρατηγικό Βάθος – Strategic Derinlik »
του Αχμέτ Νταβούτογλου, τώρα ΥΠΕΞ της Τουρκίας. Σε αυτό επικρατεί πλήρης
αμφισβήτηση των δικαιωμάτων της Ελλάδος στο Αιγαίο, πλήρης αμφισβήτηση της
κυριαρχίας μας στα νησιά, πλήρης αμφισβήτηση της υφαλοκρηπίδας και πλήρης
αμφισβήτηση των δικαιωμάτων μας στο FIR Αθηνών δηλαδή αυτών που ορίζονται από
τους αρμόδιους Διεθνείς Οργανισμούς ΙΜΟ και ΙCΑΟ για τον έλεγχο της θαλάσσιας
και εναέριας κυκλοφορίας, αντίστοιχα καθώς και την έρευνα - διάσωση .
Το τελευταίο τρίμηνο του 2010, ο Τούρκος υπουργός
Επικρατείας και επικεφαλής των διαπραγματεύσεων Τουρκίας – Ευρωπαϊκής Ένωσης,
Εγκεµέν Μπαγίς, σε τρεις συνεντεύξεις του, ( «ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ» 17-10-2010, «ΤΑ
ΝΕΑ» 18-11-2010 και κυπριακή «ΣΗΜΕΡΙΝΗ» 12-12-2010) πρότεινε ανοικτά τη
συνεκμετάλλευση του Αιγαίου.
***
Και ενώ συμβαίνουν όλα αυτά από την πλευρά της Τουρκίας, η
Ελλάδα όχι μόνο δεν αντιδρά αλλά νομοθετεί τη διχοτόμηση του Αιγαίου μέσα από
ένα άλλο «αθώο» θέμα, της αλιείας.
Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων στην
4023/64557/16-5-2014 Απόφασή του «Καθορισμός όρων και προϋποθέσεων
δικαιολογητικών και διαδικασίας για την έγκριση αδειών αλίευσης σε αλιευτικά
σκάφη » (ΦΕΚ 1307 Β/22-5-2014) στο άρθρο 3 παρ. 3 αναφέρει : [ Η χρήση της
άδειας αλίευσης στα διεθνή ύδατα, με το αλιευτικό εργαλείο «τράτα βυθού»
απαγορεύεται στη γεωγραφική υποπεριοχή (GSA) 20, 22, 23 της ΓΕΑΜ ως εξής: (α)
από 24-5-2014 μέχρι 15-7-2014 σε όλες τις περιοχές (β) από 16-7-2014 μέχρι
01-10-2014 και δυτικά του 25ου μεσημβρινού της υποπεριοχής 22.
Περιοχές και χρονικές περίοδοι απαγόρευσης θα επανεξεταστούν, εφόσον συντρέχουν
λόγοι, μετά το 2015.]
Για να γίνει όμως κατανοητό το κείμενο και από μη ειδικούς
απαιτούνται ορισμένες επεξηγήσεις :
Ο Διεθνής Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ,
γνωστός με τα αρχικά FAO ( Food and Agriculture Organization)
έχει κωδικοποιήσει όλες τις θαλάσσιες περιοχές στις οποίες ασκούνται αλιευτικές
δραστηριότητες. Η Μεσόγειος μαζί με τη Μαύρη Θάλασσα έχουν τον κωδικό 37.
Η Γενική Επιτροπή Αλιείας για τη Μεσόγειο (ΓΕΑΜ), General Fisheries Commission for the Mediterranean (GFCM),
μια Περιφερειακή Οργάνωση Διαχείρισης της Αλιείας του FAO, στην περιοχή 37 έχει
δημιουργήσει υποπεριοχές (Geographical Sub-Areas, GSA) μεταξύ άλλων
και με τους εξής κωδικούς : 19 Δυτικό Ιόνιο, 20 Ανατολικό Ιόνιο, 21
Νότιο Ιόνιο, 22 Αιγαίο, 23 Κρήτη.
25ος Μεσημβρινός είναι αυτός που διέρχεται από
το μέσον του Αιγαίου. Ξεκινά από τα παράλια του Νέστου ποταμού, σε απόσταση
αναπνοής από την Ξάνθη, διέρχεται δυτικά της Λήμνου, περνά σε απόσταση αναπνοής
από το Στενό του Καφηρέα (Εύβοια), διασχίζει την Τήνο και καταλήγει δυτικά του
Ηρακλείου στην Κρήτη.
* **
Μετά τις επεξηγήσεις εγείρονται προβληματισμοί και
εύλογα ερωτήματα :
Αστυνομεύουμε τα διεθνή ύδατα που βρίσκονται δυτικά του 25ου Μεσημβρινού
και όχι αυτά που είναι ανατολικά του ;
Γιατί διαιρούμε το Αιγαίο με βάση τον 25ο Μεσημβρινό,
όταν η Γενική Επιτροπή Αλιείας για τη Μεσόγειο (ΓΕΑΜ) το έχει ενιαίο
με κωδικό 22 ;
Τι νόημα έχει η απαγόρευση μόνο δυτικά του 25ου Μεσημβρινού ;
Δεν επικοινωνούν μεταξύ τους τα ιχθυαποθέματα του Αιγαίου ;
Περιμένουμε απάντηση.
Αλεξανδρούπολη
Ιούνιος 2014
ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ
Νικόλαος
Υποναύαρχος Λ.Σ (ε.α)
